Is krachttraining wel gezond?
Als je met gewichten traint, en ook nog een beetje het nieuws volgt, dan is de vraag ongetwijfeld bij je opgekomen. Je bent niet de enige. Elke keer als er weer een bekende of minder bekende bodybuilder, gewichtheffer of Sterke Man veel te jong overlijdt, vragen duizenden serieuze krachtsporters het zich af. Is krachttraining eigenlijk wel gezond?
In een wereld zonder doping en drugs zouden wetenschappers zonder al te veel moeite kunnen achterhalen of krachttraining gezond of ongezond is. Ze zouden alleen maar van een zo groot mogelijke groep krachtsporters hoeven achterhalen hoe oud die nou precies worden, en de gemiddelde leeftijd van die groep vergelijken met mensen die in hun leven nooit een dumbbell hebben aangeraakt. Worden die krachtsporters vijf, zeven of vijftien jaar ouder dan de rest van de mensheid, dan is het een uitgemaakte zaak. Dan kun je als onderzoeker met een gerust hart concluderen dat krachttraining gezond is.
Maar goed, doping bestaat nu eenmaal wel. Je kunt natuurlijk niet alle krachtsporters over één kam scheren, maar in het post-Schwarzeneggertijdperk is het gebruik van verboden spierversterkers en afslankmiddelen in de krachtsport zeker niet zeldzaam. Van die middelen staat vast dat ze, zeker zoals ze anno nu in de sport worden gebruikt, ongezond zijn. Elk onderzoek naar het gezondheidseffect van krachttraining pakt zodoende het effect van die middelen mee. Dat verklaart waarschijnlijk waarom redelijk recente studies geen positief effect van krachttraining op de levensverwachting kunnen vinden.
Lang, heel lang geleden…
Maar hoe was dat in de periode dat krachttraining en verboden middelen nog niet bijna onlosmakelijk met elkaar waren verbonden? Toen het gebruik van anabole steroïden zich nog niet als een olievlek over de krachtsport had verspreid? Wel, in die periode leefden gewichtheffers, strongmen en bodybuilders waarschijnlijk wel degelijk langer dan normaal.
Die conclusie kun je trekken uit de gegevens van zeventig beroemde krachtsporters die het bodybuildingtijdschrift Iron Man Magazine publiceerde in 1970. Het concludeerde dat opvallend veel atleten een hoge leeftijd bereikten. Je vindt de uitkomsten van die exercitie samengevat in deze blog van bodybuilder en schrijver Brooks Kubik, uit 2011.
Sterk en oergezond
Meer dan de helft van de ijzervreters werd ouder dan 75. In 1970 was dat bijzonder. In ons land, dat toen al één van de gezondste landen ter wereld was, werd de gemiddelde man 71 jaar. Nog opvallender is dat maar liefst drie van de mannen in het Iron Man-artikel ouder werden dan een eeuw. In 1970 kreeg vrijwel geen enkele man in Nederland dat voor elkaar.
Je moet bedenken dat de lijst niet helemaal correct is. Niet alleen omdat de lijst uiteraard onvolledig is, maar ook omdat sommige sporters nog leefden toen Iron Man hem samenstelde. Charles Atlas, die in werkelijkheid Angelo Siciliano heette, was toen 77 jaar, en dus vermeldt de lijst dat Atlas 77 jaar oud werd. Siciliano zou echter 81 jaar oud worden.
Kracht en gezondheid
In dit tijdvak, waarin anabolica dieper dan ooit in de krachtsport zijn doorgedrongen, staan gezondheid en kracht op gespannen voet met elkaar. In de periode dat krachtsporters nog ouder dan een eeuw werden, was dat anders. Mannen als Charles Atlas, Bernarr Macfadden en Georg Hackenschmidt waren niet alleen bezig waren met training. Voor hen was hun sport een onlosmakelijk deel van een gezonde manier van leven. Arthur Saxon, één van de weinige gewichtheffers die niet oud werd (hij raakte tijdens de eerste wereldoorlog ondervoed en werd besmet met TBC), waarschuwde bijvoorbeeld al in 1905 tegen de schadelijke gevolgen van roken en pleitte voor een dieet met zoveel mogelijk volwaardige natuurlijke voedingsmiddelen.
Volwaardige voeding
Dat laatste deden alle ijzervreters uit die periode die hun gedachten op papier zetten. Het is opvallend hoe dicht de dieetadviezen van de ijzervreters van weleer aansluiten bij de huidige inzichten in de voedingswetenschap. Charles Atlas drukte in zijn cursussen zijn lezers bijvoorbeeld op het hart dat ze zo min mogelijk geraffineerde suiker moesten consumeren. Frisdrank, producten op basis van zetmeel en witte rijst waren voor hem taboe. Natuurlijke voedingsmiddelen, waarmee fabrikanten niet hadden gerommeld, konden zijn goedkeuring daarentegen wel wegdragen.
Bernarr Macfadden, een fitnessgoeroe van het eerste uur, waarvan Jack Lalanne en Charles Atlas de kunst hebben afgekeken, was diezelfde mening toegedaan. Macfadden at geen vlees, maar wel groenten, fruit, dadels, rozijnen, volle granen, noten en zuivel. Macfadden werd trouwens 88 jaar. Hij was eigenwijs, en slikte geen antibiotica toen hij in 1955 een ernstige blaasontsteking kreeg. Als hij dat wel had gedaan, was hij misschien nog ouder geworden.
Een ander voorbeeld is Georg Hackenschmidt. Hackenschmidt was worstelaar, gewichtheffer, de uitvinder van de Hack-squat en schrijver. In zijn boeken brak hij een lans voor een dieet met veel plantaardige producten, en vooral volwaardige levensmiddelen waaraan de voedingsindustrie zo min mogelijk heeft versleuteld.
Levensmiddelen met toegevoegde suikers waren in zijn ogen verkeerd, volwaardige levensmiddelen als zuivel, groenten, fruit, eieren en volle graanproducten juist niet. Bovendien waarschuwde Hackenschmidt voor een dieet met teveel rood vlees, en benadrukte hij dat mensen hun huid geregeld moesten blootstellen aan zonlicht. Hackenschmidt werd 90 jaar.
Slot
Het is niet zo eenvoudig om een antwoord te geven op de vraag of krachttraining gezond is. Krachttraining is een onderdeel van een leefstijl, en het is uiteindelijk het totale effect van een leefstijl die iemand gezond of ongezond maakt. De levens van de ijzervreters van het eerste uur laten echter zien, dat krachttraining prima past in een gezonde leefstijl, waarmee je niet alleen oud kunt worden, maar ook tot op hoge leeftijd fit kunt blijven. Kijk maar naar Georg Hackenschmidt. Tot diep in de tachtig trainde hij bijna dagelijks met gewichten, en liep hij ook nog een paar keer per week elf kilometer hard. Hij deed er 45 minuten over.