Cortisolblokkers
In hectische tijden vloeit het stresshormoon cortisol rijkelijk. Geen wonder dat wetenschappers en handige zakenlieden zoeken naar stressbusters om het hyperventilerende individu wat meer weerstand te geven. Over cortisolblokkers en echt effectieve methoden om deze katabole boeman onder controle te houden.
Cortisol kort
Het stresshormoon cortisol is een hormoon dat wordt afgegeven door de bijnieren, kleine klieren die tegen de nieren aanliggen. Belangrijke functies zijn: de regulatie van de bloeddruk en cardiovasculair functioneren, maar cortisol speelt ook een rol bij de stofwisseling van koolhydraten, eiwitten en vetten. Bij verhoogde afgifte van cortisol vindt er meer afbraak plaats van spiereiwitten en vetten om voor extra energie te zorgen. Het is dus een zogenaamd ‘katabool hormoon’. De productie van cortisol stijgt in alle gevallen waarin het lichaam bedreigd wordt, zoals overtraining, ziekte, verwonding, operaties, extreme temperaturen, acute stress (ontslag, overval, scheiding e.d.), langdurige onmachtgevoelens of depressie. Normaal gesproken heeft het lichaam een terugkoppelingssysteem om die verhoogde cortisolproductie weer te normaliseren, maar bij langdurige stress raakt dit systeem ontregeld (zie verder Kijk uit voor cortisol). Tot slot: mensen zijn bijzonder inventief in het over het hoofd zien van sluipende signalen van stress, zoals vage vermoeidheidsverschijnselen, prikkelbaarheid, je niet kunnen concentreren en verhoogde emotionaliteit, allemaal goede graadmeters voor hoge cortisolspiegels.
Cortisolblokkers
Cortisolblokkers zouden de ongunstige, weefselafbrekende effecten
van cortisol moeten tegengaan of afremmen. In diverse studies
naar spierversterkende middelen als anabolica en groeihormoon
wordt de conclusie getrokken dat ze het effect van cortisol
verminderen. Daar kan de handige supplementenfabrikant voor zijn
productontwikkeling natuurlijk niet zoveel mee, vandaar dat er
vaker op voedingsgebied gezocht wordt naar natuurlijke
cortisolblokkers. Knoflook is een gouwe ouwe in deze. Sinds jaar
en dag aangeprezen als wondermiddel tegen van alles en nog wat.
In een Japans onderzoek van farmaconcern Riken, bleken ratten die
een dosis knoflookpoeder door hun voer kregen minder katabool
cortisol en meer anabool testosteron te produceren, waardoor ze
meer eiwit vasthielden. Een andere bekende ‘cortisolblokker’ voor
krachtsporters waarvan de werking niet is bewezen, is het
aminozuur glutamine (zie
Glutamine).
In bodybuilding en fitnesskringen zijn op dit moment
lecithine-achtige stoffen ‘in’ als cortisolblokker, met name
fosfatidylserine, onder andere onder productnamen als
‘Cort-Block’. Door het verlagen van de cortisolproductie zou er
meer spiermassa worden opgebouwd, het herstel verbeteren en
tevens de mentale weerbaarheid vergroot. De ‘ratio’ voor gebruik
loopt als volgt: wie spiermassa wil opbouwen moet progressief
belasten, dat wil zeggen steeds zwaarder en intensiever trainen.
Na een jaar of twee training wordt dat moeilijk, en gaat
intensieve training gepaard met verhoogde cortisolproductie,
waardoor opbouwen bijna onmogelijk wordt. Op zijn best een halve
waarheid, want er zijn tal van manieren om door het manipuleren
van de voeding en trainingsbelasting (zie bijvoorbeeld Hoeveel spiermassa kun
je ontwikkelen? en
Natural bodybuilding) de spiermassa gestaag te
vergroten.
Echt effectieve cortisolblokkers zijn er (nog) niet. Een paar
jaar geleden waren onderzoekers van Ligand Pharmaceuticals in San
Diego bezig met een cortisolblokker, maar daar is sindsdien
weinig meer van gehoord en er is nog niets op de markt gebracht.
Cortisol onder controle
Het zal duidelijk zijn, als er spiereiwitten worden afgebroken is dat voor de hardtrainende natural natuurlijk geen goede zaak. Maatregelen voor de verlaging van cortisol zijn: (tijdelijk) terugbrengen van de trainingsbelasting, snelle koolhydraten tijdens en/of na de training, verminderde consumptie van koffie en het laten liggen van supplementen als guarana, cafeïne, Siberische ginseng en al helemaal Ma Huang, efedrine en andere opjagende stoffen die in het ‘party circuit’ populair zijn. Als er dan toch ‘ontspannen’ moet worden, zijn middagdutjes, vissen, een lange boswandeling en diverse vormen van massage en meditatie betere alternatieven. Een ‘prettig gesprek’ met familie en vrienden wil ook nog wel eens helpen.