De verontrustende terugkeer van DNP
Hoewel handleidingen voor dopinggebruikers, websites en internetfora waarschuwen voor de gevaren van het illegale afslankmiddel DNP, wordt het bloedlinke spul steeds populairder. In ieder geval in Engeland neemt het gebruik fors toe, met alle fatale gevolgen van dien. En ook in Nederland maakt DNP slachtoffers.
Op het moment van schrijven is in Engeland de Britse amateurbodybuilder Sean Cleathero een beetje beroemd. Niet omdat hij wedstrijden heeft gewonnen, maar omdat hij is overleden na een overdosis DNP – en omdat de drie personen die hem DNP hadden geleverd nu voor de rechter staan.
De drie mannen werkten twee jaar geleden in de gym waar de toen 28-jarige Cleathero trainde. Cleathero, die nog niet zo lang geleden vader was geworden, worstelde met zijn gewicht. Waarschijnlijk het gevolg van een leefstijl met te weinig slaap, te weinig tijd en teveel afhaalmaaltijden. Je kunt dat probleem op meerdere manieren oplossen, en Cleathero koos voor een snelle en chemische oplossing: hij bestelde afslankpillen in zijn gym, maar die werkten niet. En dus vroeg de bodybuilder om iets sterkers – en dat kreeg hij: sachets met DNP in poedervorm.
Cleathero nam, toen hij in zijn gym aan de bar zat, zijn eerste dosis DNP. Het was ook meteen zijn laatste. Hij overleed enkele uren later in het ziekenhuis. Zijn lichaamstemperatuur was opgelopen tot 42 graden. De energiehuishouding van zijn cellen was zo grondig verziekt dat zijn vitale organen het één voor één opgaven.
Wat is DNP?
DNP is een stof die vrijkomt tijdens het productieproces van dynamiet. In het begin van de vorige eeuw ontdekten artsen dat arbeiders in springstoffabrieken, die via de lucht DNP inademden, vaak een verhoogde lichaamstemperatuur hadden en gewicht verloren. Het gebeurde zelfs dat arbeiders overleden.
DNP maakt dat de cellen minder zuinig omspringen met voedingsstoffen. Vooral de omzetting van glucose in energie slaat op hol. De cel verandert bij wijze van spreken van een zuinige Japanse high-tech cityhopper in een benzineslurpende Amerikaan uit 1950. Een groot deel van de energie die cellen halen uit voeding komt als warmte vrij.
In de jaren dertig ontdekten Amerikaanse onderzoekers dat ze DNP konden gebruiken als afslankmiddel. Ze stopten DNP in capsules en brachten die op de markt. Met succes, want DNP werd een kassakraker. Het lag ook in Nederland gewoon in de winkels. Maar een paar jaar later verdween DNP al weer van de markt, toen duidelijk was geworden dat het middel gevaarlijke bijwerkingen had. Een enkele keer ontwikkelden gebruikers een dodelijke koorts, maar veel vaker werden ze blind omdat DNP hun ogen beschadigde. Artsen schatten in 1936 dat toen al enkele duizenden Amerikanen door DNP hun gezichtsvermogen hadden verloren.
De terugkeer van DNP
In de jaren negentig van de twintigste eeuw herintroduceerde de anabolengoeroe Dan Duchaine, de schrijver van het Underground Steroid Handbook, DNP. En sindsdien is DNP weer op de markt. Vooral bedrijven die opereren op het internet verkopen het aan wanhopige afslankers, die een snel verlies van overtollige vetlagen belangrijker lijken te vinden dan hun gezondheid.
Slachtoffers
De terugkeer van DNP bleef niet zonder gevolgen. Gebruikers overleden. Hun precieze aantal is niet bekend, maar tussen 2000 en 2010 verschenen er een kleine vijftien gevallen in de wetenschappelijke literatuur, meldden Britse onderzoekers in 2011. Een maand geleden publiceerden andere Britse onderzoekers een studie waarin ze inventariseerden hoe vaak alleen in Engeland DNP-gebruikers in het ziekenhuis belandden. In de periode 2007-2013 waren dat er 3, in 2012 al 5 en in 2013 maar liefs 22. Er is dus sprake van een toename.
Nederland
In Engeland is de handel in DNP nog niet verboden, en verkopen sommige ‘supplementenbedrijven’ het riskante afslankmiddel. In Nederland is die situatie ondenkbaar, maar toch circuleert ook hier DNP op de zwarte markt. Sommige handelaren verkopen het middel, maar gebruikers bestellen het vaak ook via webwinkels. En ook hier komen DNP-gebruikers in de problemen. Artsen van het Radboudziekenhuis in Nijmegen publiceerden in 2011 over een vrouw die DNP had gebruikt, zich niet goed voelde en medische hulp zocht.
De vrouw had meer geluk dan Sean Clothero. Britse artsen konden Cleathero’s leven niet redden, zoals ze ook het leven van de 23-jarige studente Sarah Houston niet konden redden. Of dat van de 18-jarige rugbyspeler Chris Mapletoft, en van de even oude bodybuilder Sarmad Alladin. Maar de Nederlandse vrouw overleefde het.