EN  |  FR

De comeback van suiker?

‘Atkins is failliet’, schreven de kranten eerder deze maand. Waren er tot voor kort miljoenen mensen wereldwijd die de hoge cijfers op hun weegschaal bezwoeren met het Atkins-dieet en de koolhydraten uit hun dagelijkse voeding schrapten, zij lijken tot inkeer te komen. Koolhydraten mogen weer. Sterker nog: zelfs kristalsuiker lijkt zijn slechte imago een beetje te verliezen.

Atkins

Het bedrijf dat de geestelijke en commerciële nalatenschap van Atkins beheert, Atkins Nutritionals, heeft op 1 augustus jongstleden faillissement aangevraagd. De oorzaak van de tegenvallende financiële resultaten zoekt het bedrijf in de sterk toegenomen concurrentie. Toen grote concerns als Unilever en Kraft Foods zagen dat Atkins onder consumenten enorm populair was, zetten zij de tegenaanval in en daar heeft Atkins Nutritionals aanzienlijk onder geleden. Wat het bedrijf niet vermeldt als oorzaak van zijn slechte financiële staat, is het feit dat de dieetgoeroe Atkins zelf in 2003 met een fors overgewicht overleed. Hoewel dat overgewicht mogelijk pas ontstond in de periode dat hij aan het eind van zijn leven in het ziekenhuis verbleef, heeft dat het imago van het bedrijf ongetwijfeld enorm aangetast.

Ook voor de andere grote afslankconcerns blijken de gouden bergen niet tot in de hemel te reiken. Zo presenteerde voedingsfabrikant Unilever eerder deze maand een dramatische omzetdaling van haar dieetmerk Slim Fast. Het concern heeft in twee jaar tijd ruim 1 miljard euro moeten afboeken op de waarde van het merk. Gelukkig beschikt de voedingsgigant over voldoende suikerhoudende artikelen om deze tegenvaller te compenseren.

Suiker maakt slank?

Want daar moeten we het zoeken, aldus een onderzoek van Deense oorsprong dat, net als bovenstaande berichten, ook alle kranten wist te halen. De voorbarige conclusie van het onderzoek onder maar liefst 5200 mannen luidt dat de toevoeging van suiker aan je koffie of thee het risico op overgewicht vermindert. De onderzoeker zelf zei hierover dat het ‘slechts’ om ‘waarnemingen’ ging. Nader onderzoek naar de oorzaken is nodig, meent hij.

Wil je het nadere onderzoek niet afwachten? Kies dan voor gewone kristalsuiker. Denk niet dat je gezond bezig bent als je voornamelijk vruchtensuiker neemt. Fabrikanten maken nog wel eens misbruik van de ‘gezonde klank’ van het woord vruchtensuiker en prijzen hun waren aan met de slogan: “Bevat alleen zoetheid uit fruit.’ Maar hoe gezond de klank van het woord ook is, van vruchtensuiker (of fructose) wordt je hartstikke vet!
Dat geldt in ieder geval voor Duitse en Amerikaanse muizen die meededen aan een onderzoek van de Universiteit van Cincinnati, onlangs gepubliceerd in Obesity Research. Mogelijke oorzaak zou kunnen zijn dat bepaalde hormonen die het lichaamsgewicht reguleren, zoals insuline, anders op fructose reageren dan op andere suikers. Bovendien denken de onderzoekers dat de lever fructose ander verwerkt dan andere suikers. Ook hier geldt echter: nader onderzoek gewenst.

Gelukkig kan iedereen die zich bekommert om zijn eigen gezonde lichaamsgewicht nog steeds vasthouden aan een aantal zekerheden.
Ten eerste: fructose is voor sporters niet de meest geschikte (snelle) energiebron. Enkelvoudige suiker fructose wordt namelijk minder snel in het lichaam opgenomen dan disacharides (zoals kristalsuiker). Bovendien kan een teveel aan fructose, bij personen die daar gevoelig voor zijn, diarree veroorzaken. En ook daar zit je niet op te wachten als je aan het sporten bent. Fructose zit bijvoorbeeld in frisdranken, honing en toetjes. Ook wordt de suikersoort soms toegevoegd als smaakmaker aan sportdranken, maar nooit in grote hoeveelheden want dat zorgt voor een te hoge osmolaliteit (concentratie deeltjes per hoeveelheid drank).

Energieverbruik

Een andere vaststaande zekerheid blijft de bewering dat het verschil tussen energie-inname en energieverbruik bepalend is voor het lichaamsgewicht. Voor een stabiel lichaamsgewicht moet uiteraard alle energie uit suiker, of het nu om fructose of andere suikers gaat, weer worden verbrand. De calorieën die suikers leveren, zijn bovendien lege calorieën. Ofwel: de voedingswaarde van suiker bedraagt niet meer dan nul. Wees daarom matig met het gebruik van álle soorten suiker.

Met betrekking tot het energieverbruik is tot slot een aardige ontwikkeling dat de Amerikaanse overheid beweging heeft geïntegreerd in haar versie van de ‘schijf van vijf’: de voedselpiramide . Die piramide is voor de Amerikanen wat de schijf van vijf voor de Nederlanders is: een snel en duidelijk advies voor gezonde voeding. Aan de zijkant van deze nieuwe voedselpiramide bevindt zich tegenwoordig een trappetje waarop iemand omhoog klimt. Dat staat symbool voor beweging. Daarmee is beweging een erkend onderdeel geworden van ‘het dagelijkse menu’. Wellicht wordt het in Nederland eens tijd om na te denken over de toevoeging van beweging aan onze schijf van vijf. Een zevende taartpunt voor kristalsuiker lijkt vooralsnog echter zeer ongewenst. De Deense en andere wetenschappers zullen nog heel wat onderzoek moeten verrichten om ons ervan te overtuigen dat kristalsuiker slank maakt.