De comeback van suiker?
‘Atkins is failliet’, schreven de kranten eerder deze maand. Waren er tot voor kort miljoenen mensen wereldwijd die de hoge cijfers op hun weegschaal bezwoeren met het Atkins-dieet en de koolhydraten uit hun dagelijkse voeding schrapten, zij lijken tot inkeer te komen. Koolhydraten mogen weer. Sterker nog: zelfs kristalsuiker lijkt zijn slechte imago een beetje te verliezen.
Atkins
Het bedrijf dat de geestelijke en commerciële nalatenschap van
Atkins beheert, Atkins Nutritionals, heeft op 1 augustus
jongstleden faillissement aangevraagd. De oorzaak van de
tegenvallende financiële resultaten zoekt het bedrijf in de sterk
toegenomen concurrentie. Toen grote concerns als Unilever en
Kraft Foods zagen dat Atkins onder consumenten enorm populair
was, zetten zij de tegenaanval in en daar heeft Atkins
Nutritionals aanzienlijk onder geleden. Wat het bedrijf niet
vermeldt als oorzaak van zijn slechte financiële staat, is het
feit dat de dieetgoeroe Atkins zelf in 2003 met een fors
overgewicht overleed. Hoewel dat overgewicht mogelijk pas
ontstond in de periode dat hij aan het eind van zijn leven in het
ziekenhuis verbleef, heeft dat het imago van het bedrijf
ongetwijfeld enorm aangetast.
Ook voor de andere grote afslankconcerns blijken de gouden bergen
niet tot in de hemel te reiken. Zo presenteerde voedingsfabrikant
Unilever eerder deze maand een dramatische omzetdaling van haar
dieetmerk Slim Fast. Het concern heeft in twee jaar tijd ruim 1
miljard euro moeten afboeken op de waarde van het merk. Gelukkig
beschikt de voedingsgigant over voldoende suikerhoudende
artikelen om deze tegenvaller te compenseren.
Suiker maakt slank?
Want daar moeten we het zoeken, aldus
een onderzoek van Deense oorsprong dat, net als bovenstaande
berichten, ook alle kranten wist te halen. De voorbarige
conclusie van het onderzoek onder maar liefst 5200 mannen luidt
dat de toevoeging van suiker aan je koffie of thee het risico op
overgewicht vermindert. De onderzoeker zelf zei hierover dat het
‘slechts’ om ‘waarnemingen’ ging. Nader onderzoek naar de
oorzaken is nodig, meent hij.
Wil je het nadere onderzoek niet afwachten? Kies dan voor gewone
kristalsuiker. Denk niet dat je gezond bezig bent als je
voornamelijk vruchtensuiker neemt. Fabrikanten maken nog wel eens
misbruik van de ‘gezonde klank’ van het woord vruchtensuiker en
prijzen hun waren aan met de slogan: “Bevat alleen zoetheid uit
fruit.’ Maar hoe gezond de klank van het woord ook is, van
vruchtensuiker (of fructose) wordt je hartstikke vet!
Dat geldt in ieder geval voor Duitse en Amerikaanse muizen die
meededen aan een onderzoek van de Universiteit van Cincinnati,
onlangs gepubliceerd in Obesity Research. Mogelijke oorzaak zou
kunnen zijn dat bepaalde hormonen die het lichaamsgewicht
reguleren, zoals insuline, anders op fructose reageren dan op
andere suikers. Bovendien denken de onderzoekers dat de lever
fructose ander verwerkt dan andere suikers. Ook hier geldt
echter: nader onderzoek gewenst.
Gelukkig kan iedereen die zich bekommert om zijn eigen gezonde
lichaamsgewicht nog steeds vasthouden aan een aantal
zekerheden.
Ten eerste: fructose is voor sporters niet de meest geschikte
(snelle) energiebron. Enkelvoudige suiker fructose wordt namelijk
minder snel in het lichaam opgenomen dan disacharides (zoals
kristalsuiker). Bovendien kan een teveel aan fructose, bij
personen die daar gevoelig voor zijn, diarree veroorzaken. En ook
daar zit je niet op te wachten als je aan het sporten bent.
Fructose zit bijvoorbeeld in frisdranken, honing en toetjes. Ook
wordt de suikersoort soms toegevoegd als smaakmaker aan
sportdranken, maar nooit in grote hoeveelheden want dat zorgt
voor een te hoge osmolaliteit (concentratie deeltjes per
hoeveelheid drank).
Energieverbruik
Een andere vaststaande zekerheid blijft de bewering dat het
verschil tussen energie-inname en energieverbruik bepalend is
voor het lichaamsgewicht. Voor een stabiel lichaamsgewicht moet
uiteraard alle energie uit suiker, of het nu om fructose of
andere suikers gaat, weer worden verbrand. De calorieën die
suikers leveren, zijn bovendien lege calorieën. Ofwel: de
voedingswaarde van suiker bedraagt niet meer dan nul. Wees daarom
matig met het gebruik van álle soorten suiker.
Met betrekking tot het energieverbruik is tot slot een aardige
ontwikkeling dat de Amerikaanse overheid beweging heeft
geïntegreerd in haar versie van de ‘schijf van vijf’: de voedselpiramide . Die piramide
is voor de Amerikanen wat de schijf van vijf voor de Nederlanders
is: een snel en duidelijk advies voor gezonde voeding. Aan de
zijkant van deze nieuwe voedselpiramide bevindt zich tegenwoordig
een trappetje waarop iemand omhoog klimt. Dat staat symbool voor
beweging. Daarmee is beweging een erkend onderdeel geworden van
‘het dagelijkse menu’. Wellicht wordt het in Nederland eens tijd
om na te denken over de toevoeging van beweging aan onze schijf
van vijf. Een zevende taartpunt voor kristalsuiker lijkt
vooralsnog echter zeer ongewenst. De Deense en andere
wetenschappers zullen nog heel wat onderzoek moeten verrichten om
ons ervan te overtuigen dat kristalsuiker slank maakt.