Anabole supplementen: tussen hype en teleurstelling
Producenten van voedingssupplementen zijn niet vies van rages. In het verleden waren groene thee en resveratrol bijvoorbeeld helemaal hip, en nog niet zo lang geleden struikelde je over de supplementen die je slank en gespierd maken doordat ze de positieve effecten van vasten zouden nabootsen. En op dit moment zijn supplementen met een vermeend anabool effect op spiercellen helemaal de bom.
Anabole supplementen zijn natuurlijk niet nieuw. Al in de vorige eeuw verkochten supplementenbedrijven bijvoorbeeld ecdysteroïden, die op ongeveer dezelfde manier zouden moeten werken als anabole steroïden. Volgens obscure Russische studies, voornamelijk uitgevoerd op ratten en muizen, waren deze plantaardige stoffen in hoge doses inderdaad net zo actief als een anabole steroïde als methandienone (de actieve stof in Dianabol), maar ratten en muizen zijn nu eenmaal geen mensen. In proeven waarbij mensen ecdysteroïden kregen is tot dusver nooit iets van een anabool effect gebleken.
Neutraliseren
Mensen hebben een zeer effectief ontgiftend metabolisme dat allerlei merkwaardige en lichaamsvreemde verbindingen razendsnel neutraliseert. Slechts een fractie van de natuurlijke stoffen die bij proefdieren spieren sneller laat groeien heeft effect op mensen. Toch blijven de supplementenmakers het proberen. Ze weten dat wereldwijd misschien wel miljoenen mannen en vrouwen dagelijks hard trainen om gespierder en sterker worden, en steeds meer bejaarden kampen met spierverlies door veroudering. Er is potentieel een enorme markt voor supplementen die op een veilige manier spieren laten groeien.
Mistletoe (maretak)
Eerder dit jaar publiceerden Koreaanse onderzoekers bijvoorbeeld een onderzoek waarin ze mensen met gewichten lieten trainen en dagelijks 2 gram mistletoe-extract lieten slikken. Het supplement zorgde ervoor dat de proefpersonen meer spiermassa opbouwden dan mogelijk was met krachttraining alleen, waarschijnlijk doordat stoffen in het extract een anabool effect op de spiercellen hadden. Het onderzoek, dat tussen twee haakjes was gefinancierd door een grondstoffenfabrikant voor de supplementenindustrie, is geen aansporing voor fitnessfanaten en bodybuilders om maar te gaan experimenteren met hoge doses mistletoe. In mistletoe zitten giftige stoffen. Met enige regelmaat komen gebruikers van supplementen met mistletoe in de problemen. In de medische literatuur vind je vooral beschrijvingen van leverschade, maar een hoge inname van mistletoe kan ook bijwerkingen geven als overgeven, koorts, het uitschakelen van het immuunsysteem, vermoeidheid, hoofdpijn en hartritmestoornissen. Klinkt niet erg veilig. We hopen dat de supplementenindustrie over genoeg gezond verstand beschikt om maar even niks met mistletoe te doen.
Granaatappel
Een ingrediënt dat je mogelijk wel in supplementen voor bodybuilders en andere krachtsporters gaat tegenkomen is granaatappelextract. Dat vermoeden baseren we op een paar publicaties die Belgische moleculaire onderzoekers recent publiceerden in wetenschappelijke tijdschriften. Je hoeft alleen maar de abstracts door te lezen om te beseffen dat de supplementenbedrijven er op af zullen komen als vliegen op stroop.
In één van die studies imiteerden de onderzoekers het effect van een ernstige spierafbrekende ziekte of extreme overtraining door muizen te injecteren met het spierslopende TNF-alpha. De injectie verminderde de spiermassa van de dieren, maar dat gebeurde niet als ze voer hadden gegeten waarin de onderzoekers granaatappelextract hadden verstopt. Dat extract activeerde in de spiercellen van de dieren anabole signaalmoleculen.
De hoeveelheid granaatappelextract die de Belgen daarvoor nodig hadden was wel bijzonder hoog. Als je de dosis berekent die een mens van 80 kilo nodig zou hebben, dan kom je op 17 gram extract per dag. Dat is niet alleen onbetaalbaar duur, maar waarschijnlijk ook nog gevaarlijk.
De Belgen hadden dat zelf ook in de gaten. Vandaar dat ze verder zijn gaan experimenteren met injecteerbare stoffen. In maart 2017 publiceerden ze een dierstudie waarin ze muizen injecteerden met urolithin-B, een verbinding die je terugvindt in het bloed van mensen die zojuist granaatappel hebben gegeten. En mocht het je interesseren: ook in die proeven vonden de onderzoekers een spierversterkend effect.
Het Belgische onderzoek is gesponsord door ProCell Nutrition, een producent van sportvoeding. En hoewel uit de Belgische dierstudies zonneklaar blijkt dat granaatappelextract pas in ongezond hoge doses effect kan hebben, heeft dat bedrijf toch patent aangevraagd op het gebruik van urolithin-B in spierversterkende producten in de vorm van onder meer supplementen, sportrepen en shakes.
Het zou dus zomaar kunnen dat je straks granaatappel gaat tegen komen in een bodybuildingsupplement. Ongetwijfeld zal de fabrikant beloven dat je van dat product, dankzij de ‘wetenschappelijk bewezen’ anabole werking van granaatappelstoffen, in recordtijd een ongekende spiermassa kunt ontwikkelen. En waarschijnlijk zal het resultaat je vies tegenvallen. Daar kun je mistletoe op innemen.
Hier lees je waarom wij terughoudend zijn als het om supplementen gaat.