Afslankmiddelen

De afslankindustrie heeft een fors steentje bijgedragen aan de toename van het aantal supplementen op de markt. We kunnen hier niet het hele scala aan middelen en preparaten behandelen; daarover zijn er gewoon te veel. We kunnen wel alvast vertellen dat er geen supplementen op de markt zijn waarmee je op een veilige manier kilo’s vet per week kunt kwijtraken. De echte werkzame middelen zijn alleen verkrijgbaar op een recept van een arts, en ook van die middelen moet je geen wonderen verwachten. De afslankwerking van de middelen die je als supplement kunt kopen is zeer beperkt, en soms zelfs nul.

Vochtafdrijvers

Veel afslanksupplementen bevatten plantaardige extracten die het lichaam via de urine meer vocht laten uitscheiden. Dat doen sommige soorten ‘afslankthee’, maar ook extracten van de jeneverbes, peterselie, kattendoorn en tientallen andere planten die je vindt afslanksupplementen stimuleren de uitscheiding van vocht. Dat effect kan ervoor zorgen dat je door een afslanksupplement een beetje afvalt. Maar met vet verliezen heeft dat natuurlijk niets te maken. En bovendien: zodra je stopt met slikken komen de kilootjes vocht weer terug.

Vezels

Voedingsvezels zijn onverteerbare delen van onze voeding, die er bovendien voor zorgen dat verteerd voedsel niet te lang in de darmen aanwezig blijft. In sommige afslanksupplementen zitten voedingsvezels. De achterliggende gedachte dat ze uitzetten in de maag, waardoor het hongergevoel eerder verdwijnt en je automatisch minder eet. In experimenten is echter gebleken dat voedingsvezels weliswaar gezond zijn – ze verminderen op de lange termijn bijvoorbeeld de kans op darmkanker - maar bar weinig eetlustremmende werking hebben.

Vetbinders en vetblokkers

Vetbinders zijn stoffen die zich in de maag vastmaken aan de vetten in de voeding, en daarmee een onverteerbaar complex vormen. Daardoor neemt je lichaam die vetten niet op. Chitosan is zo’n vetbinder. Chitosan is een vezel uit schelpdieren, dat inderdaad doet wat de supplementenmakers vertellen. De hoeveelheid vet waarvan Chitosan op die manier de opname verhindert is echter verwaarloosbaar klein. Calcium en extracten van groene thee werken volgens sommige studies op ongeveer dezelfde manier, maar ook het effect van die stoffen is uiterst bescheiden. Het menselijk lichaam is erg goed in het verteren en opnemen van vetten. Er zijn geen supplementen die dat vermogen noemenswaardig kunnen uitschakelen.

Het medicijn orlistat remt de opname van vet op een manier die wel één of twee (maar zeker niet meer) zoden aan de dijk zet. Dat is echter geen supplement, en ook daarvan zijn de resultaten in de praktijk maar zo-zo.

Koolhydraatblokkers

Sinds de jaren tachtig lanceren supplementenbedrijven met een zekere regelmaat supplementen die de opname van koolhydraten moeten verminderen. Vaak bevatten die supplementen extracten van de witte kidneyboon, die het enzym amylase afremmen. Amylase splitst zetmeel op in opneembare glucosemoleculen. In reageerbuizen werken die koolhydraatblokkers prima, maar volgens onafhankelijke humane studies die zijn verschenen in de late jaren tachtig en vroege jaren negentig hebben ze geen significant effect.

Vetverbranders

Vetverbranders heten in webwinkels meestal ‘fat-burners’. Het zijn praktisch altijd combinaties van stoffen die de stofwisseling een tandje hoger moeten zetten, en vetcellen dwingen om hun inhoud af te staan aan de bloedbaan. Stoffen die je in fat-burners vaak tegenkomt zijn cafeïne en extracten van groene thee en peper. Er zijn inderdaad geloofwaardige studies verschenen waarin fat-burners de verbranding van lichaamsvet een beetje bevorderen, maar het effect in die studies is klein. Suppletie verhoogde het energieverbruik met enkele tientallen kilocalorieën per dag. Hetzelfde afslankeffect kun je bereiken als je per dag een paar happen minder eet, of je een paar minuten langer lichamelijk actief bent.