Stimulantia

Stimulerende middelen zijn er in verschillende soorten en maten. Waar men in het dagelijks leven spreekt van ‘peppillen’ of speed, geven wetenschappers de voorkeur aan de verzamelnaam stimulantia. Het is een verzamelnaam voor stoffen die sterk lijken op natuurlijke adrenaline en een vergelijkbare werking hebben. Dat wil zeggen, adrenaline verwijdt de luchtwegen, laat het hart sneller kloppen, de cellen extra veel brandstof afstaan aan het bloed, het onderdrukt gevoelens van pijn en honger en vergroot de mentale alertheid. Allemaal bijzonder nuttig bij spannende situties (staat een beer in de gang).

Voorbeelden zijn (in volgorde van oplopende sterkte) cafeïne, efedrine, fentermine en amfetamine. Ook combinaties komen voor, zoals CEA-cocktails (cafeïne, efedrine en aspirine). Van deze stimulantia komt alleen het milde cafeïne niet op de dopinglijst voor. 

Het gebruik van stimulantia als afslankmiddel leidt overigens slechts tot tijdelijk resultaat. Tijdens het gebruik is afname van het lichaamsgewicht inderdaad mogelijk, maar als het gebruik stopt is de kans levensgroot dat de verloren kilo’s lichaamsvet terugkeren. Bovendien kunnen gebruikers van stimulantia die te weinig eiwitrijke voeding binnenkrijgen en niet aan krachttraining doen spiermassa verliezen.

In de ban gedaan

Artsen gebruikten amfetamine ook wel eens als afslankmiddel, en toen de medische wereld amfetamines in de ban deed ontwikkelden bedrijven amfetamines die weliswaar de eetlust verminderden en vetcellen kleiner maakten, maar die niet verslavend waren. Supplementenmakers ontdekten dat extracten van de plant Ephedra sinica een soortgelijk effect hebben, zeker in combinatie met forse doses cafeïne. Zowel de gewijzigde amfetamines als de afslanksupplementen met Ephedra zijn jarenlang populair geweest in het fitnesscircuit, ook al stonden die stoffen op de dopinglijst en was de vrije handel in amfetamines officieel verboden.

In de jaren negentig van de vorige eeuw werd echter duidelijk dat ook aan die middelen gevaren kleven. Een groot aantal aangepaste amfetamines bleek bijvoorbeeld de kans op hartafwijkingen te verhogen en gebruikers van supplementen met Ephedra kregen beroertes. Daarop stopten artsen met voorschrijven van de slankmakende aangepaste amfetamines en verboden wereldwijd overheden de verkoop van Ephedra.

Desondanks circuleren er nog allerlei legale en illegale middelen die stimulantia bevatten. De grens tussen legaal en illegaal is trouwens vaag. Een stimulantium als DMAA dook ooit op in legale supplementen, maar werd na enkele sterfgevallen door overheden bestempeld als een stof die niet als supplement mag worden verkocht. En nu is DMAA illegaal.