Niet de schuld van je moeder, vader, opa of oma
In de discussie over de oorzaken van overgewicht speelt ‘aanleg’ nog steeds een rol. De kans dat je te zwaar bent omdat het nu eenmaal in je genen zit, is, zo blijkt uit recent Brits onderzoek, echter zo klein dat het bijna te verwaarlozen is. Weer een ding minder waar je moeder of vader de schuld van kunt geven.
Heel basaal blijft overgewicht in wezen toch een kwestie van meer energie innemen dan gebruiken. Er zijn uiteraard een aantal medische aandoeningen die overgewicht veroorzaken, zoals een traag werkende schildklier oftewel hypothyreoïdie, maar die aandoening komt relatief weinig voor.
In je genen
Deels bepalen je genen hoeveel vetcellen je lichaam bevat, maar
het is lastig vast te stellen hoe groot de rol daarvan is bij
overgewicht. Omgevingsfactoren zijn namelijk bijna niet uit te
sluiten. Hoewel er onderzoek is gedaan naar de relatie tussen
ouders met overgewicht en hun kinderen, is bij het ontstaan van
dat overgewicht van die ouders de omgevingsfactor ook niet uit te
sluiten. Een paar jaar geleden flakkerde de discussie in
Nederland ook weer op, maar de
conclusie was niet eensluidend.
Recent onderzoek onder leiding van Ruth
Loos maakt meer duidelijk dat de rol die genen spelen bij het
ontstaan van overgewicht toch zeer gering is. Loos concludeert op
basis van onderzoek onder ruim 20.000 mensen dat bij krap één
procent de genen een rol spelen bij het ontstaan van overgewicht.
Vanuit je omgeving
Bij het onderzoek werd gekeken naar zogenoemde ‘snips’, Engels voor Single nucleotide polymorphism en in het Nederlands Enkel-nucleotide polymorfisme. Dat is een ingewikkeld verhaal, maar gelukkig vat Claude Bouchard, de hoofdredacteur van het American Journal of Clinical Nutrition in zijn redactioneel commentaar van de januari- uitgave de betekenis van het onderzoek handzaam samen: ‘The obesity epidemic we are facing today unfolded over the past few decades and can clearly not be explained by changes in the frequency of risk allele. It is more likely due to a changing social and physical environment that encourages consumption and discourages expenditure of energy, behaviors that are poorly compatible with the genome that we have inherited.’ Kortom, het overgewichtsprobleem is iets van de laatste decennia, ontstaan in een samenleving die overconsumptie aanmoedigt en beweging ontmoedigt. Voorlopig blijft het dus ook in het nieuwe jaar opletten hoeveel en wat je eet. Laat dus dat gebakje staan als je weer eens bij je moeder op de thee gaat. Dat voortdurend met gebak op de proppen komen, dat is natuurlijk wel iets waar je haar de schuld voor kunt geven…