Loop jezelf slimmer
Lopen is een van de populairste sport. Goed voor je conditie, goed voor je lichaamsgewicht en je ziet nog eens wat anders dan je eigen woonwijk. Maar dat is niet alles. Uit een recent Nederlands onderzoek blijkt dat je van lopen – maar ook andere sporten - slimmer wordt. En dat is handig om te weten nu scholen en universiteiten binnenkort hun deuren weer openen.
Als ze de kans krijgen, rennen muizen in een nacht vijf tot twaalf kilometer in een loopwiel. Muizen die dat doen, leren sneller en krijgen een beter langetermijngeheugen dan muizen die niet extra bewegen. Dat is de belangrijkste conclusie uit het promotieonderzoek waarmee Karin van der Borght onlangs promoveerde aan de Rijksuniversiteit Groningen. Niets heeft zo'n duidelijke invloed op de vorming van nieuwe hersencellen als beweging. Men ging er altijd van uit dat het verstoren van de slaap/waak-cyclus en het aanleren van allerlei taken van grote, negatieve invloed zouden zijn om het leervermogen, maar uit dit onderzoek blijkt het tegendeel.
Activiteit bevordert aanmaak hersencellen
Dat zoogdieren na de embryonale ontwikkeling gewoon doorgaan met het aanmaken van nieuwe hersencellen is nog maar korte tijd bekend. Een van de twee gebieden in de hersenen waar dit gebeurt, is de hippocampus. Dit gebied is cruciaal bij leer- en geheugenprocessen. Van der Borght heeft verschillende factoren onderzocht die van invloed zijn op de aanmaak en overleving van hersencellen in de hippocampus. De meest opvallende conclusie is dat lichamelijke activiteit de vorming van nieuwe neuronen in de hippocampus bevordert. Bij de muizen die rennen in een loopwiel neemt het aantal nieuwe neuronen aanzienlijk toe. Dat bleek toen die muizen na hun ‘rondje om de kerk’ daarna in een doolhof naar eten gingen zoeken. Dat lukt ze sneller dan muizen die geen extra beweging hebben gehad. Blijkbaar is hun leervermogen als gevolg van deze nieuwe hersencellen verbeterd. Als ze twee weken later nog eens zoeken, dan weten ze nog precies waar het eten ligt. Hun langetermijngeheugen is er dus ook op vooruitgegaan. Er zit wel een klein ‘muizenstaartje onder het gras’. Als je muizen – van nature net zo lui als de mens– dwingt om te rennen in een loopwiel, leidt dat alleen maar tot stress en niet tot extra neuronen. Ze moeten het dus vrijwillig doen.
Nachtje doortrekken
Het positieve effect van activiteit op de vorming van hersencellen is volgens Van der Borght vooral interessant voor Alzheimeronderzoek. Het is al bekend dat Alzheimerpatiënten geestelijk minder snel achteruit gaan als ze actief blijven. Het is goed mogelijk dat dit komt omdat ze nog steeds nieuwe neuronen aanmaken en daardoor de afbraak van hersencellen compenseren. Tegen de verwachting in blijkt een nachtje overslaan geen enkele invloed te hebben op het vormen van nieuwe neuronen. Bij muizen waarvan de slaap/waak-cyclus onderbroken werd, werd duidelijk dat de aanmaak van nieuwe neuronen niet verandert. Ook het aanleren van nieuwe taken heeft geen invloed op de vorming van neuronen. Het ophalen van herinneringen heeft zelfs een negatief effect. Als de muizen iets moesten doen, waarbij ze informatie moesten ophalen uit hun langetermijngeheugen, nam de vorming van nieuwe neuronen af. Het lijkt erop of de hippocampus alleen eenrichtingsverkeer toestaat. Als er informatie moet worden opgehaald, is het niet mogelijk om tegelijkertijd nieuwe neuronen te vormen. Tijd dus om je sportschoenen weer uit de kast te halen om probleemloos je examens te halen.