Verdwenen en onzichtbare calorieën
Je hebt je dieet perfect op orde. Alles wat je eet heb je geregistreerd, en je weet exact hoeveel kilocalorieën je binnenkrijgt. Je zou moeten afvallen, maar toch blijven je onderste abs zich hardnekkig verstoppen onder de laatste restjes vet. Als je dit webbericht hebt gelezen weet je waarom. En wat je eraan kunt doen.
In veel landen heeft de overheid de voedingsindustrie verplicht om op levensmiddelen te vermelden hoeveel kilocalorieën die bevatten, en hoeveel daarvan uit vetten, koolhydraten en eiwitten komen. Uitstekend, zou je denken. Zo kun je zelf bepalen hoe gezond je eet. Maar volgens een groep voedingswetenschappers is het niet zo simpel. Op de jaarlijkse bijeenkomst van de American Association for the Advancement of Science vertelden ze een paar weken geleden dat de manier waarop bedrijven en tabellenboeken kilocalorieën vermelden niet klopt.
Vezels = een beetje calorieën
De gangbare manier waarop we calorieën tellen is gebaseerd op onderzoek in een laboratorium, aldus de onderzoekers. De machines die de calorieën tellen houden echter geen rekening met de manier waarop het lichaam omgaat met voedingsmiddelen. Vezels bevatten volgens die methode geen energie, omdat die er van uit gaat dat het menselijk lichaam vezels niet kan verteren. Dat klopt, maar de bacteriën in onze darmen kunnen dat voor een klein deel wel. Dat is toch goed om te weten als je wilt afvallen, en zwaar leunt op vezelrijke voedingsmiddelen.
‘Er is veel onjuiste informatie over calorieën’, vatte Richard Wrangham van Harvard University de boodschap van het congres samen. ‘En dat is natuurlijk ongewenst. Of je nu op dieet bent of niet, je moet kunnen achterhalen wat je nu precies eet.’
Helemaal nieuw is de boodschap van Wrangham en zijn collega’s natuurlijk niet. Van hele amandelen wisten we bijvoorbeeld al dat je slechts 68 procent van de energie opneemt die ze volgens tabellen bevatten. De overige 32 procent verlaat via de ontlasting het lichaam.
Valt wel mee
Zijn alle calorietabellen aan herziening toe? Sommige onderzoekers op het symposium van de American Association for the Advancement of Science vinden van wel, maar de meeste onderzoekers vinden dat niet nodig. Zo verschrikkelijk groot is het verschil tussen de ‘werkelijke calorische waarde’ en de ‘theoretische calorische waarde’ van de meeste voedingsmiddelen nou ook weer niet. Dezelfde onderzoekers die aantoonden dat we maar 68 procent van de calorieën in amandelen opnemen, bestudeerden bijvoorbeeld ook hoeveel energie we opnemen uit pistachenoten. Dat was maar liefst 95 procent van de theoretische waarde.
Valt niet mee
Bovendien lijkt het erop dat er een groter calorieprobleem speelt. Niet wetenschappers legden dat probleem bloot, maar een maker van YouTube-clips. Casey Neistat uit New York achterhaalde in zijn clip Calorie Detective van vijf voedingsmiddelen, die hijzelf dagelijks at, hoeveel calorieën die precies bevatten.
Neistat nam geen genoegen met de informatie van de producenten, maar stapte met zijn broodjes, cappuccino en yoghurtbrownies naar onderzoekers van Columbia University. Die achterhaalden op de klassieke manier de calorische waarde van Neistats favoriete snacks. Het resultaat was een onaangename verrassing.
Het enige product dat wel evenveel calorieën leverde als de maker beweerde was een broodje kalkoen van Subway. In de andere gevallen bevatten Neistats voedingsmiddelen meer energie dan de producenten en verkopers vertelden. In totaal bevatten de producten 548 kilocalorieën meer dan de informatie van de producent aangaf. Volgens Neistat is het natuurlijk een goede zaak dat fabrikanten van levensmiddelen moeten vermelden hoeveel calorieën hun producten bevatten. Maar zou het niet goed zijn als instellingen die vermeldingen ook controleren?
Geen incident
Uiteraard zegt Calorie Detective niets over de Nederlandse situatie. Maar het zou zomaar kunnen dat ook niet op alle Nederlandse voedingsmiddelen even zorgvuldig is aangegeven hoeveel kilocalorieën ze bevatten. Dat is in ieder geval het vermoeden van sommige bodybuilders die vet willen verliezen, en op basis van etiketten van levensmiddelen hun dieet samenstellen. Volgens hun berekeningen zitten ze per dag enkele honderden calorieën in de min, maar ze zijn ook na een paar weken geen spat droger geworden. Pas als ze hun energie-inname nog eens met een paar honderd calorieën verminderen komt er schot in. Je gaat dan toch vermoeden dat ook in Nederland een aantal producten meer kilocalorieën bevatten dan hun labels vertellen.
We hebben geen Nederlands onderzoek kunnen vinden waaruit we kunnen opmaken of dat echt zo is, maar we vonden wel Amerikaanse studies die het relaas van de Calorie Detective bevestigen. In 2010 publiceerden onderzoekers van Tufts University analyses van kant-en-klare maaltijden uit de supermarkt, waaruit bleek dat die gemiddeld acht procent meer calorieën bevatten dan hun etiketten vermelden. Als iets soortgelijks aan de hand is met producten in Nederlandse winkels, dan zou dat de ervaringen van de teleurgestelde bodybuilders kunnen verklaren.
De oplossing
Als je honderd procent zeker wilt weten wat je eet, dan ligt de oplossing voor de hand. Gewoon zelf koken, met eerlijke producten. Niet met pakjes, zakjes en bakjes uit een fabriek, maar met verse producten van het land of uit het water. Dat is goedkoper, gezonder – en betrouwbaarder.