Mag het ietsje meer zijn?

16 JAN. 04

Wat je in de spiegel ziet is geen reflectie, maar een perceptie. Je ziet wat je wilt zien en je ziet niet wat er te zien is. Hogere filosofie of psychologie van de koude grond? Veel mensen zijn deze maand begonnen met een actievere leefstijl en werken aan een gespierder uiterlijk. Sommigen verliezen daarbij de werkelijkheid wat uit het oog als ze voor de spiegel staan.

Ideaalbeelden dringen zich dagelijks op. Sla een doorsnee glossy open en je ziet hoe je er uit idealiter uit 'behoort' te zien. Strak, slank, en gespierd. Daar is op zich niets mis mee [Scherpe spieren: leren definiëren], maar in sommige gevallen leidt dat tot een verstoord zelfbeeld. In hun streven dit opgedrongen ideaalbeeld te bereiken, verliest een deel van de fitnessers zicht op de werkelijkheid. Het verschijnsel staat bekend als Body Dismorphic Disorder (BDD).

Minder en meer

Iemand met BDD maakt zich overdreven zorgen over zijn of haar uiterlijke verschijning. Bij vrouwen leidt dat vaak tot eetstoornissen als anorexia nervosa, boulimea nervosa of 'binge eating'. In Nederland hebben naar schatting 40.000 mensen een eetstoornis. Eetstoornissen is de verzamelnaam voor problematisch eetgedrag. Risicogroepen voor eetstoornissen zijn vrouwen in de leeftijd van 15-24 jaar. Bij 5 tot 10% van de mannen komt zo'n eetstoornis ook voor (kijk ook bij Publicaties > Sport & Fitness > Valkuilen tussen vet en droog). Bij eetstoornissen is het streven meestal dus naar minder. BDD kan ook leiden naar meer. Deze vorm staat wel bekend als megarexia of het Adonis-complex. Het is niet bekend hoeveel mannen of vrouwen hier aan lijden. [Spiegeltje, spiegeltje aan de wand…]. Bij megarexia denkt iemand dat hij of zij niet voldoende gespierd is, terwijl ze juist erg gespierd zijn.

Kenmerken BDD

Iemand met BDD herkent dat meestal niet zelf. Kenmerkend voor BDD en de BDD-variant megarexia is dat iemand zijn uiterlijk vaak vergelijkt met anderen. Verder kijkt hij vaak in de spiegel en probeert tegelijkertijd spiegels te vermijden. Iemand met megarexia is overdreven bezig met zijn uiterlijk en probeert 'fysieke onvolkomenheden' te verhullen met kleding of bepaalde lichaamshoudingen. Vaak ook wordt bij anderen bevestiging gezocht voor die 'onvolkomenheden.' Iemand met megarexia ziet dus in de spiegel niet wat anderen zien, maar wat hijzelf wil zien; een lichaam dat verre van 'perfect' is en waar nog hard aan gewerkt moet worden. Er is dus de neiging vooral op details te trainen, want ieder spiertje, hoe klein ook, moet er perfect uit zien.

Dagelijks functioneren

BDD staat in eerste instantie een sociaal leven niet in de weg. Iemand met BDD functioneert ook op z'n werk doorgaans goed. Toch is dat functioneren niet optimaal. Concentratieproblemen komen steeds vaker voor. Relationele problemen duiken op. Nieuw contacten worden niet meer gemaakt. Situaties waarin het lichaam goed te zien is, worden vermeden. BDD leidt dus meestal tot een sociaal isolement.
Megarexia en andere vormen van BDD vragen om professionele hulp. Daarvoor moet iemand eerst inzien dat zijn of haar streven naar het 'ideale lichaam' uit de hand aan het lopen is. Ken je iemand met BDD, verwijs hem of haar dan eens naar de website van het Butler Hospital [www.butler.org] Daar vind je een vragenlijst en een uitgebreide lijst met kenmerken van BDD.