Yoga & Fitness
Yoga ontstond vierentwintig, vijfentwintig eeuwen geleden in India en werd pas in de jaren zestig, zeventig van de vorige eeuw populair in Nederland. Met de opkomst van fitness werd er natuurlijk het een en ander overgenomen van deze oeroude oosterse ‘heilgymnastiek’. Poweryoga is daar de meest bekende uitkomst van en sinds enkele jaren is ook Bikram Yoga hot. Hoewel yoga goed heet te zijn voor lichaam en geest, is het niet altijd even duidelijk hoe effectief yoga werkelijk is in het omlaag krijgen van bijvoorbeeld de bloeddruk of het verhelpen van chronische lage rugpijn.
Yoga, Sanskriet voor ‘juk, verenigen of beheersen’, is een hindoeïstische filosofie die leert de geest, het gevoel en het lichaam te beheersen, om daarmee de vereniging met God te bereiken. In een meer alledaags, westers concept wordt met yoga Hatha Yoga bedoeld: een tak van yoga die bestaat uit een systeem van oefeningen om spiercontrole over het lichaam te verkrijgen. Hoeveel mensen in Nederland yoga beoefenen is onbekend, maar er zijn ruim zevenhonderd instituten die yogalessen aanbieden. In Amerika beoefent iets meer dan vijf procent van de volwassen bevolking yoga.
Verwesterd
In de naweeën van de hippiebeweging werd yoga in de jaren zestig, zeventig populair in Westerse landen als Nederland. Later verdween voor veel mensen het hindoeïstische, filosofische aspect en werd het primair de bewegingsvorm, de zogenoemde fysieke yoga, waaraan ook mentale aspecten werden verbonden. Deze vorm is veelal gebaseerd op de hatha yoga (voor het eerst beschreven in de vijftiende eeuw), een combinatie van lichaamsoefeningen en ademhalingstechnieken. Een variant daarop is ashtanga vinjasa yoga, die in de jaren ’80 van de vorige eeuw bekend werd als Power Yoga. Hierbij zouden opeenvolgende series van lichaamsposities en het beheersen van de ademhaling zorgen voor meer kracht, uithoudingsvermogen en balans. In de jaren daarna volgden varianten als Bikram Yoga, waar ook wedstrijden in worden gehouden.
Effecten
Er zijn zo’n 1.600 studies te vinden naar de mentale en fysieke effecten van yoga. Kenmerkend voor de meeste van die studies wordt verwoord in een overzichtstudie. Onder het kopje ‘Discussions’ van het artikel geven de onderzoekers al een aantal problemen aan betreffende het onderzoek naar de effecten van yoga; het is vaak gebaseerd op zelfrapportage bijvoorbeeld, en dat het gegeven dat veel yoga beoefenaren geen hoge bloeddruk hebben niet automatisch betekent dat yoga zorgt voor een lage bloeddruk. Maar dit is een euvel dat wel aan meer onderzoeken kleeft.
Rugpijn weg?
Een en ander geldt ook voor het onderzoek dat begin november dit jaar gepubliceerd werd in Annals of Internal Medicine. Twaalf weken dagelijks yogaoefeningen doen helpt beter tegen chronische of terugkerende lage rugpijn dan een standaardbehandeling met beweeginstructies uitgelegd door de huisarts, stellen de onderzoekers.
Het belangrijkste probleem met deze studie is te vinden onder het kopje ‘Intervention.’ De groep die het standaardadvies volgde, kreeg een oefenboekje. De groep die yoga volgde, kreeg drie maanden lang wekelijks begeleiding bij een geleidelijk aan intensiever wordende yogales. Hier is de standaard - het oefenboekje - wel heel laag gelegd. Als de groep die de standaardbehandelmethode volgde bijvoorbeeld begeleid was door een fysiotherapeut, was de conclusie ongetwijfeld anders geweest. Beter was het dan ook geweest wanneer ze een behandeling door de fysiotherapeut hadden vergeleken met de yogabehandeling. Daarnaast waren er ook nog onderzoeksgegevens (van 40 mensen op bijna 300 deelnemers) zoekgeraakt. Al met al geldt voor dit onderzoek wat al eerder in de overzichtsstudie werd gemeld: er is nog veel goed onderzoek nodig naar yoga.