Glutamine: een niet-essentieel aminozuur met belofte?

17 JAN. 03

Het aminozuur glutamine krijgt in sportvoedingsland vooral de laatste jaren een goede pers. Vooral in perioden van zware training zou het zijn naam van spierafbraakremmer, weerstandsverhoger en herstelbevorderaar waarmaken. De belofte van een niet-essentieel aminozuur onder de loep.

Glutamine

Glutamine is het meest voorkomende aminozuur in het lichaam. Ongeveer de helft van de aminozuren in bloed en spieren bestaat uit glutamine. Het is bij meer stofwisselingsprocessen betrokken dan de andere aminozuren. Omdat glutamine door het lichaam zelf kan worden opgebouwd wordt het geclassificeerd als 'niet-essentieel'. De belangrijkste functies van glutamine zijn het functioneren als precursor (= voorloper) voor de opbouw van andere aminozuren en voor glucose. Verder zijn de cellen van het immuunsysteem, de dunne darm, de longen en de nieren de belangrijkste 'consumenten' van glutamine. Bij een normale voeding krijgen we dagelijks tussen de 5-10 gram glutamine binnen.

Claims

De claims die met betrekking tot glutamine gemaakt worden zijn de volgende:

• versterkt het immuunsysteem
• remt de spierafbraak
• verbetert de opslag van glucose
• bevordert het herstel na zware training

Onderzoek

Uit onderzoek blijkt dat intensieve training een verlaging van de glutamineconcentraties in het bloedplasma tot gevolg heeft. Chronisch lage glutaminewaarden worden gezien als een belangrijke factor bij het ontstaan van overtraining en onderdrukking van het immuunsysteem. Allemaal zaken die 'afbraak' doen aan onze zuurverdiende spiermassa. Er is betrekkelijk veel wetenschappelijk onderzoek dat wijst op de positieve kanten van glutamine bij patiënten die herstellen van operaties en brandwonden. Veel minder onderzoek is er gedaan naar bovengenoemde claims bij gezonde sporters. Het onderzoek dat is gedaan, was negatief over de claims die door de sportvoedingsfabrikanten worden gedaan. Suppletie met glutamine na zware training zou het immuunsysteem nauwelijks beïnvloeden, en ook geen echt effect hebben op de spierafbraak. Over een mogelijke verbeterde opslag van glucose is het onderzoek minder eenduidig, maar aangezien de meeste krachtsporters de gewoonte hebben na hun training een flinke stoot snelle koolhydraten te nemen, hetgeen aantoonbaar effect heeft op het herstel, zou een mogelijk klein effect van glutamine hierbij nauwelijks toegevoegde waarde hebben.

Voorwaardelijk essentieel aminozuur?

De laatste jaren echter zijn er diverse onderzoeken verschenen die positief gestemd zijn over glutamine als sportvoedingssupplement. Op het 25e National Strength & Conditioning Association Conference afgelopen jaar in Las Vegas, werd glutamine als mogelijk beloftevol supplement beschreven en hielden diverse sportvoedingsspecialisten een pleidooi voor herklassering van glutamine als voorwaardelijk essentieel aminozuur. Die voorwaarden betreffen dan met name dat de aanvulling geschiedt in perioden van zware training. Aangeraden doseringen die je her en der tegenkomt variëren tussen de 10-40 g per dag evt. verdeeld over meerdere momenten. Nu is vanuit het oogpunt van de fabrikant een herdefiniëring van niet-essentieel tot voorwaardelijk essentieel commercieel wel interessant, maar dat schuiven met naampjes zegt op zich verder weinig tot niks over de effecten. Tenslotte is creatine ook niet-essentieel, maar wel effectief! Niet iedereen is zo coulant over glutamine als sportvoedingssupplement. In zijn nieuwe editie van Essentials of Sports Nutrition (2002) stelt één van Nederlands bekende sportvoedingswetenschappers dr. Fred Brouns, dat er tot op heden te weinig substantieel onderzoek is aangaande de effectiviteit van glutamine als sportvoedingssupplement. En het onderzoek dat is gedaan kon de claims over glutamine niet onderschrijven. Wat hem betreft blijft glutamine tot nader onderzoek nog gewoon een niet-essentieel aminozuur.
Daarbij moet toch ook altijd de hamvraag bij het gebruik van sportvoedingssupplementen gesteld worden: 'Is er voldoende gedaan qua training, voeding en herstel om overtraining en spierafbraak te voorkomen?' Betrekkelijk eenvoudige maatregelen als meer rust, wat gas terugnemen in de training en de voeding optimaliseren zullen beslist effectiever en ingrijpender zijn dan een mogelijk marginaal effect van glutamine. Concentreer je dus op de hoofdzaken, en laten we glutamine beschouwen als een niet-essentieel aminozuur tot nog even op de status van 'voorwaardelijk essentieel' zal moeten wachten.