Testosteron bloedlink voor oudere mannen
Amerikaanse endocrinologen hebben een dikke streep gezet door het idee dat oudere mannen door testosterontherapie vitaal kunnen blijven. In hun studie kwamen zoveel gevaarlijke bijwerkingen van testosteron aan het licht, dat de onderzoekers hun proef voortijdig moesten staken.
Als mannen de veertig zijn gepasseerd zakt hun testosteronspiegel elk jaar met anderhalf procent. Volgens voorstanders van testosterontherapie wordt de testosteronspiegel vroeg of laat zo laag dat spieren en botten minder sterk worden en mannen vatbaar raken voor depressie en impotentie. De remedie? Synthetisch testosteron. Misschien niet zo'n heel goed idee, volgens deze studie.
Prostaatproblemen?
Een veel grotere groep artsen heeft moeite met die gedachtegang. Hun belangrijkste argument is al sinds de jaren vijftig dat testosteron op hogere leeftijd een aanjager is van prostaatkanker. Dat heeft niet kunnen voorkomen dat farmaceutische bedrijven sinds de jaren negentig hard werken aan nieuwe testosteronpreparaten op basis van pleisters en gels. Hoewel de populaire media graag berichten over de positieve effecten van die preparaten, is eigenlijk nooit onderzocht of testosteron wel veilig is voor oudere mannen. De tientallen studies die tot nu toe zijn verschenen zijn daarvoor niet geschikt. Ze zijn klein en kortdurend - en bijna altijd betaald door makers van testosteronpreparaten.
Afgaan op TIOM
De Amerikaanse overheid, in de vorm van het National Institute on Aging of the National Institutes of Health, wilde voor eens en altijd boven water hebben of testosterontherapie nu wel of niet veilig is, en financierde daarom de TIOM-trial. TIOM staat voor Testosterone in Older Men with Mobility Limitations. In dat onderzoek zouden 125 ongezonde mannen ouder dan 65 jaar een half jaar lang een gel met testosteron gebruiken. Een even grote groep zou een placebo krijgen.
Op oudejaarsdag 2009 braken de onderzoekers de proef af. Hun onderzoek was nog niet klaar, maar het was inmiddels zonneklaar dat ouderen volkomen fout reageerden op het mannelijke hormoon. De kans op beroertes, hartaanvallen, pijn op de borst, dichtgeslibde bloedvaten, hoge bloeddruk, flauwvallen en andere ‘cardiac incidents’ was bij de mannen in de testosterongroep 4 tot 5 keer hoger dan in de placebogroep. Er was zelfs een testosterongebruiker die overleed.
De onderzoekers komen dan ook tot de slotsom dat testosteron oudere mannen die kwakkelen met hun gezondheid nog ongezonder maakt. Daarmee is testosteron verjongingsmedicijn àf.
Ouder op Eigen Kracht
Voor mannen die om wat voor reden ook hun testosteronspiegel willen verhogen zijn er gelukkig niet-farmacologische alternatieven. Zo blijkt uit studies om te beginnen dat oudere mannen en mannen van middelbare leeftijd meer testosteron aanmaken naarmate ze gezonder eten, meer en beter slapen en een lagere BMI hebben. Als je het wat preciezer wilt weten: voor mannen met een slaaptekort geldt dat een uurtje extra slaap de testosteronspiegel met 12-15 procent verhoogt, en voor mannen met een gemiddelde spiermassa geldt dat hun testosteronspiegel optimaal is bij een BMI van 22-23.
En dan is er nog sport. In de meeste onderzoeken verhoogt krachttraining op de lange duur de testosteronspiegel van mannen. In sommige studies is die verhoging maar liefst 40 procent.