Afslanken op eigen kracht psychisch gezonder
Gezondheidswetenschappers zijn er inmiddels over uit dat er een verband is tussen depressie en overgewicht, en dat dikke mensen die afslanken zich vaak beter gaan voelen en weer positiever in het leven staan. Maar dan moeten ze hun overtollige vetmassa wel te lijf gaan zonder farmacologische hulpmiddelen. Er gaat niks boven afslanken op eigen kracht. Het is weer gezegd.
Mensen die eigenlijk te zwaar zijn krijgen vaker een depressie dan mensen met een gezond gewicht. Volgens metastudies hebben mensen met een BMI van 30 of hoger enkele tientallen procenten meer kans op een depressie dan mensen met een gezond gewicht. Dat komt, vermoeden wetenschappers, omdat een te grote vetmassa de werking van de hersenen verstoort. Waarschijnlijk is dat niet het hele verhaal. Metastudies laten ook zien dat depressieve mensen vaker te dik worden. Het lijkt er dus op dat mensen met een depressie minder gaan bewegen en ongezonder gaan eten. Overgewicht en depressie versterken elkaar.
Afslanken maakt vrolijker
Je zou dus verwachten dat dikke mensen zich beter gaan voelen als ze afslanken. En inderdaad: dat is precies wat studies onder afslankers laten zien. Maar niet altijd, ontdekten onderzoekers van de University of Pennsylvania, toen zij de gegevens van 31 eerdere studies bij elkaar veegden en nogmaals analyseerden.
In totaal hadden de Amerikanen de gegevens van bijna achtduizend dikke mannen en vrouwen die gewicht hadden verloren. Depressief waren de deelnemers niet, maar ze vertoonden – net zoals iedereen - zo nu en dan ‘depressieve symptomen’. Dat betekent dat ze het soms niet zagen zitten, of negatief over zichzelf dachten. In de studies lieten de onderzoekers de deelnemers op verschillende manieren afvallen, en keken ze vervolgens of hun aanpak de omvang van de depressieve symptomen verminderde.
Door de bank genomen was dat inderdaad het geval, maar er was één belangrijke uitzondering. Dikkerds die hun gewicht omlaag hadden gekregen met hulp van farmacologische afslankmiddelen als sibutramine, orlistat of rimonabant verloren weliswaar enkele kilo’s vet, maar gingen zich daardoor niet beter voelen. Dat was wel het geval bij de afslankers die zonder medicatie afvielen. Vooral een aanpak met een prominente rol voor lichaamsbeweging verminderde depressieve symptomen, ontdekten de onderzoekers. Het allerbeste werkte een totaalaanpak, waarin dikke mensen meer bewogen, gezonder gingen eten en psychologische begeleiding kregen.
Farmacologische aanpak
De onderzoekers begrijpen niet waarom de farmacologische aanpak van overgewicht geen zoden aan de psychologische dijk zet, ook al was van rimonabant, een eetlustremmend afslankmiddel dat werkt via de CB1-receptor, al bekend dat het depressies in de hand kan werken. Om die reden, en omdat enkele gebruikers zelfmoord hadden gepleegd, heeft het Europees Geneesmiddelenbureau rimonabant in 2008 van de markt gehaald. Er zijn echter geen aanwijzingen dat de amfetamine sibutramine en orlistat, een middel dat de opname van vet in de darmen vermindert, de kans op depressie verhogen. Overigens is ook sibutramine in de EU van de markt gehaald nadat studies hadden aangetoond dat het de kans op hart- en vaatziekten kan verhogen.
Afslanksupplementen
De onderzoekers van de University of Pennsylvania hebben in hun metastudie niet gekeken naar supplementen, en dus ook niet naar producten met cafeïne, eiwitsupplementen en groene thee. Wij gaan er van uit dat zulke beproefde middelen de positieve psychologische effecten van vetverlies ongemoeid laten, maar durven voor een aantal andere afslanksupplementen onze hand niet in het vuur te steken. Daarvoor hebben laboratoria veel te vaak ontdekt dat ze stiekem of per ongeluk waren opgevoerd met verboden afslankmiddelen als sibutramine…