Een vuiltje aan de lucht
Kort achter elkaar hebben diverse artsen gevalsstudies gepubliceerd over bizarre en serieuze bijwerkingen van ondergronds geproduceerde anabole steroïden. De bijwerkingen staan niet in de handboeken, en hebben wellicht niks te maken met de actieve stoffen in de preparaten. Maar wel met verontreinigingen.
In oktober 2010 schreven Britse artsen een merkwaardig verhaal in een medisch vakblad. Hoofdpersoon daarin was een bodybuilder van voor in de veertig die zijn geld verdiende als uitsmijter, fanatiek trainde met grote gewichten en daarbij zijn hand niet omdraaide voor het gebruik van anabole steroïden. Op een kwade dag werd hij wakker in een ziekenhuisbed. Een arts stond over hem heen gebogen en vroeg of hij zijn tong kon bewegen. Als ze je dat gaan vragen, weet je dat je een probleem hebt.
En inderdaad, onze uitsmijter was er niet goed aan toe. Hij lag al zes weken in het ziekenhuis, vertelden zijn behandelaars hem later. Hij was bewusteloos gevonden in zijn woning en in allerijl overgebracht naar het ziekenhuis.
Voor hij in coma was geraakt injecteerde de bodybuilder de ene dag trenbolon, de volgende dag testosteron en de derde dag boldenon, allemaal anabole steroïden. Die cyclus herhaalde hij dan. De bodybuilder gebruikte veel preparaten die niet uit fabrieken van reguliere farmaceutische ondernemingen kwamen, maar uit ondergrondse werkplaatsen (underground labs).
Waardoor de bodybuilder in coma was geraakt weten de artsen niet. Ze houden het op vergiftiging. Maar door welk middel of preparaat de man precies was vergiftigd, daarover tasten ze helemaal in het donker. Het ligt voor de hand om de anabolen de schuld te geven. Medische handboeken vermelden immers een waslijst aan bijwerkingen – maar ‘coma’ staat daar niet bij…
Na nog eens acht weken verliet de bodybuilder het ziekenhuis. Toen de artsen hem een jaar later nog eens zagen voor controle, was hij bijna volledig hersteld. Minder goed liep het af met een andere chemische bodybuilder die in de bescheiden lezerskring van medische vakbladen een beetje beroemd is geworden. Over hem schreven Amerikaanse artsen in Human and Experimental Toxicology een medisch horrorverhaal waarbij de scriptschrijvers van House hun vingers zouden aflikken.
De man in kwestie was 33-jaar. Hij kwam binnen lopen bij de spoedeisende hulp en vertelde dat hij voortdurend dorst had, hoeveel hij ook dronk. Hij was bovendien misselijk, had koorts en kon slecht zien. De artsen hoefden niet lang na te denken wat de bodybuilder mankeerde. Voor de zekerheid controleerden ze de glucosespiegel in zijn bloed, en toen wisten ze het zeker. De bodybuilder was suikerziek geworden (diabetes).
Vier maanden eerder was de man nog kerngezond. Toen was hij gaan kuren met anabolen van ‘dubieuze herkomst’, om het in de woorden van de artsen te zeggen. De bodybuilder gebruikte het testosteronpreparaat Sustanon, die volgens het etiket uit Pakistan kwam, en trenbolon-acetaat uit een veevoederwinkel. In de VS mogen veeboeren implantaten met trenbolon gebruiken, en webwinkels verkopen kits waarmee chemische sporters die trenbolon uit de implantaten kunnen halen. Of die trenbolon überhaupt geschikt is voor menselijk gebruik is nooit onderzocht. De trenbolon die de bodybuilder had gebruikt kwam uit een implantaat.
Trenbolon en testosteron veroorzaken voor zover bekend geen diabetes, ook niet in hoge doseringen. Vandaar dat de artsen de mogelijkheid open laten dat onbekende verontreinigingen de insulineproducerende cellen van de bodybuilder hebben beschadigd. Onherstelbaar hebben beschadigd, moeten we eigenlijk zeggen. De man moet de rest van zijn leven dagelijks synthetische insuline injecteren.
Het is niet onwaarschijnlijk dat de coma van de Britse bodybuilder en de diabetes van de Amerikaanse bodybuilder het gevolg zijn van verontreinigingen. We moeten er wel bij zeggen dat we niet precies weten wat er allemaal in ondergronds geproduceerde preparaten zit. Onderzoek waarin ‘anabolen van dubieuze herkomst’ tot in detail zijn geanalyseerd is er nauwelijks. Het is, als het lab niet weet waarnaar het moet zoeken, ook erg duur.
Zulke analyses gebeurden toevallig in 2005, toen een Amerikaanse krant anabolen kocht op websites voor chemische bodybuilders. De krant bracht de ampullen en pillen naar een klein laboratorium, waar chemicus William Ullmann zich er helemaal op uitleefde. Het resultaat was zeer verontrustend. Ullmann vond lood, tin, arsenicum en meer stoffen die niet in de preparaten thuishoren. Zijn oordeel was snoeihard. ‘Ik moet er niet aan denken dat iemand waarvan ik houd dit in zijn lichaam spuit’, vertelde hij. ‘Dit is vergif.’
Meer over de kwaliteit van illegale dopinggeduide middelen vind je hier.