Het kruis van CrossFit
Nou botert het al jaren niet tussen bewegingswetenschappers en de voormannen van de CrossFit-beweging, maar de laatste maanden maken de CrossFitters zich wel heel erg boos. Eigen Kracht stak aan de andere kant van de Atlantische oceaan zijn licht op.
CrossFit is het geesteskind van de trainers Greg Glassman en Lauren Jenai. Het duo bedacht aan het einde van de jaren negentig een nieuwe fitnessvorm door onderdelen uit StrongMan-wedstrijden en het gewichtheffen in groepstrainingen met elkaar te combineren. Aanvankelijk was CrossFit bedoeld voor soldaten, brandweermannen en politieagenten, maar al snel sloeg het concept aan bij brede groepen. Inmiddels zijn er wereldwijd duizenden centra of boxes waar je CrossFit-trainingen kunt volgen, en dat aantal groeit nog steeds. Kenners vermoeden dat CrossFit de snelst groeiende loot aan de fitnessboom is.
CrossFit is gebaseerd op de filosofie dat de gangbare fitnessbenaderingen stuk voor stuk eenzijdig zijn. De meeste bodybuilders zijn teveel bezig op machines, en bouwen weliswaar kracht en spiermassa op, maar kunnen die kracht in hun werk, sport of dagelijkse leven niet gebruiken. Gewichtheffers en vooral powerlifters doen het op dat punt beter, maar die werken weer te weinig aan hun aërobe vermogen – net als bodybuilders, trouwens. Op het aërobe vermogen van duursporters en cardiofanaten is niets aan te merken, maar die hebben weer weinig spierkracht.
Kritiek
CrossFit resulteert in volledige fitness, aldus de voormannen van de CrossFit-beweging. Dat, plus een hechte subcultuur waarin ‘opgeven geen optie is’, enthousiasmeert honderdduizenden mannen en vrouwen om fanatiek te trainen. In een tijdvak waarin mensen steeds minder bewegen, en obesitas en diabetes type-2 volksziekten zijn geworden zou je verwachten dat artsen en bewegingswetenschappers CrossFit een warm hart toedragen, maar dat is niet het geval. Al enkele jaren uiten wetenschappers en trainers kritiek op CrossFit.
Een criticus van het eerste uur is Michael Boyle, die vindt dat CrossFit teveel van zijn beoefenaars vraagt. In de wetenschappelijke literatuur verscheen die kritiek voor de eerste keer in 2011, toen een groep wetenschappers van het Amerikaanse leger waarschuwde voor intensieve trainingsprogramma’s, zoals CrossFit. Met intensieve training was op zichzelf niets mis, vonden de wetenschappers, maar sporters moesten wel de tijd krijgen om naar dat intensieve niveau toe te werken. Ze hadden een programma nodig waarbij de intensiteit geleidelijk werd verhoogd, en waarbij mensen de tijd kregen om complexe oefeningen als de snatch of de tier-flip (bandenwip) onder de knie te krijgen. En dat aspect was in de CrossFit-trainingen onvoldoende aanwezig.
Trainingen bij CrossFit zijn bijna altijd verrassend. Marketingtechnisch is dat natuurlijk een meesterzet. Veel nieuwelingen in fitness haken af omdat ze de trainingen saai en geestdodend vinden. Maar volgens de critici is de prijs die sporters daarvoor moeten betalen te hoog. Zij vrezen dat crossfitters een verhoogde kans hebben op blessures en een ernstige vorm van overbelasting, die artsen rhabdomyolyse noemen. Daarbij lopen de spieren zoveel schade op, dat spierweefsel massaal afbreekt. Uit de kapotte spiercellen belandt zoveel dood celmateriaal in het bloed dat de nieren beschadigd kunnen worden.
Onzin, vinden Amerikaanse prominente CrossFitters, die op het internet massaal in de verdediging gingen – en op sociale media als Twitter en Facebook kritische wetenschappers als Boyle persoonlijk aanvielen en neersabelden.
Rhabdomyolyse
Dat overkwam ook Eric Robertson, een hoogleraar in de bewegingswetenschappen met een invloedrijke blog. Daarop schreef Robertson in 2013 hoe een studente van hem tijdens een CrossFit-training rhabdomyolyse kreeg, en moest worden opgenomen in een ziekenhuis. Robertsons blog werd opgepikt door de TV-shows en kranten, en zowel Robertson als zijn studente werden geïnterviewd. En, op de sociale media, genadeloos aangevallen door verontwaardigde CrossFitters. Een enkeling ging daarbij zo ver dat hij Robertson vergeleek met de moordenaar van John Lennon.
Rechtszaak
Nu, medio 2014, heeft de ophef rond CrossFit in de VS een nieuw hoogtepunt bereikt. De aanleiding is een studie van Ohio State University, waarin de onderzoekers een groep CrossFitters 10 weken volgen. Hier vind je een blog met een bespreking van dat onderzoek. De studiedeelnemers verloren vet en kregen meer uithoudingsvermogen, blijkt eruit.
Op het eerste gezicht is de studie regelrechte reclame voor CrossFit, maar toch heeft de eigenaar van de gym waar de studie is verricht een rechtszaak tegen de onderzoekers aangespannen. De aanleiding daarvoor is de bevinding dat 16 procent van de studiedeelnemers tijdens de studie uitviel door een blessure of overbelasting. Klopt niet, zegt de eigenaar van de CrossFit-gym, die ook maar meteen de uitgever van het wetenschappelijke tijdschrift waarin de studie verscheen voor de rechter daagde. Dat is, mocht het je interesseren, de National Strength and Conditioning Association (NSCA).
Op het internet liggen de onderzoekers van Ohio State, net als blogger-wetenschapper Eric Robertson, nu al maanden onder spervuur van boze CrossFitters. Desondanks blijven de verontrustende berichten over CrossFit in de grote Amerikaanse media als ESPN, Time en de Washington Post verschijnen. De geest is uit de fles.
Diepst van de ziel
Sociologen, psychologen en filosofen zullen ongetwijfeld smullen van de mediaoorlog tussen wetenschappers, bloggers en journalisten aan de ene kant, en de CrossFit-beweging aan de andere. De gemoederen lopen soms zo hoog op dat je bijna zou denken dat het om een religieus of etnisch conflict gaat, dat in ieder geval de CrossFitters tot in het diepst van hun ziel raakt. Maar misschien is dat dus juist wèl het geval: voor de boze CrossFitters is hun sport hun manier van leven. En wie daaraan komt, of kritiek heeft, komt aan henzelf. Ook als die kritiek hout snijdt.
Jammer genoeg staat het dogmatische fanatisme van CrossFit niet op zichzelf. Je zag en ziet dat fanatisme ook terug binnen sommige gelederen van de paleobeweging, binnen de raw food-beweging, en, als we ons even tot de krachtsport beperken, binnen de High Intensity Training van Arthur Jones. HIT had en heeft veel positieve elementen, maar mede door het onverdraagzame fanatisme van sommige exponenten heeft maar een deel van de boodschap van HIT de grote trainende massa’s bereikt. Het zou jammer zijn als datzelfde met CrossFit zou gebeuren. Want net als HIT heeft CrossFit de fitness veel te bieden.