Weer een testosteronbooster die niets boost
Elke sportsupplementenbedrijf heeft een testosteronbooster: een supplement dat de lichaamseigen aanmaak van testosteron tot grote hoogten moet opvoeren. Populair op dit moment zijn supplementen met het excentrieke aminozuur D-Aspartic Acid (DAA) en zijn metaboliet N-Methyl-D-Aspartic Acid (NMDA). Het afgelopen jaar verschenen twee studies waarin onderzoekers die supplementen uittestten op sporters
Eerst had je Tribulus terrestris. Een klein en onopvallend plantje, dat volgens Oost-Europese supplementenfabrikanten de testosteronspiegel torenhoog kon opjagen. Sporters die waren betrapt op doping gebruikten het graag als excuus voor hun testuitslag. Ze hadden niets genomen wat op de lijst stond, verklaarden ze, maar wel een extract van dat wonderbare Tribulus. En dat was waarschijnlijk de reden waarom het dopinglab abnormale testosteronwaarden in hun monster had gevonden. Of nandrolone. Of een ander anabool steroïd.
Uitgebreid getest
Je vraagt je af waarom sporters nog Tribulussupplementen gebruiken, want wetenschappelijke studies hebben nooit enig effect van Tribulus op sportprestaties kunnen vinden. Toen Australische sportwetenschappers rugbyspelers 5 weken Tribulus lieten slikken deed het supplement helemaal niks met de spiermassa of kracht van de proefpersonen. Amerikaanse onderzoekers gaven Tribulus aan bodybuilders, en vonden evenmin effecten. Geen wonder, concludeerden dopingjagers van de universiteit van Lausanne in 2008: Tribulus terrestris heeft geen enkel effect op de hormoonspiegel. Dus hoe zou Tribulus dan spiermassa of spierkracht moeten verhogen?
DAA
Hoewel supplementenwinkels nog steeds Tribulus terrestris verkopen, geloven nog weinig fitnessers en bodybuilders dat Tribulus een effectieve testosteronverhoger is. De supplementenindustrie vond vijf jaar geleden een waardige opvolger: het excentrieke aminozuur DAA. DAA zit in kleine hoeveelheden in onze voeding, en het lichaam maakt het in kleine hoeveelheden aan uit L-Aspartic Acid (L-aspartaat), een aminozuur dat in ruime hoeveelheden in onze voeding zit.
DAA zit in de testikels en de hypofyse, de klier in de hersenen die de testikels aanstuurt. Daar vervult het de functie van een soort moleculaire versterker. We zullen je een complexe biochemische uitleg besparen, maar het komt er op neer dat het lichaam meer testosteron aanmaakt als er meer DAA in de testikels of de hypofyse aanwezig is.
In 2009 lieten Italiaanse onderzoekers zien dat een vorm van DAA – om precies te zijn: natrium-D-aspartaat - in mannen de testosteronspiegel met veertig procent verhoogt. Toen de supplementenindustrie lucht kreeg van dat onderzoek zetten legio bedrijven testosteronboosters met DAA op de markt. Die supplementen waren bedoeld voor gezonde en fitte jonge mannen, en de bedrijven zagen maar even door de vingers dat Italianen hun proeven gedaan hadden met oudere, inactieve mannen die te weinig testosteron aanmaakten. Maar je kon op je vingers natellen dat, toen Amerikaanse sportwetenschappers DAA gingen uittesten op jonge krachtsporters van voor in de twintig, de resultaten vies tegen zouden kunnen tegenvallen.
Valt tegen
En dat deden ze, rapporteerde onderzoeker Darryn Willoughby in de herfst van 2013. DAA verhoogde de testosteronspiegel een verwaarloosbaar klein beetje, en effecten op de kracht en spiermassa schitterden door afwezigheid. We keken er niet van op.
NMDA
De supplementenbedrijven raakten door Willoughby’s onderzoek niet in paniek. Al geruime tijd voordat Willoughby zijn negatieve resultaten publiceerde, hadden zij alweer een nieuwe generatie testosteronboosters bedacht. Die bevatten NMDA, een stof die in het lichaam ontstaat door omzetting van DAA. Biologen denken dat NMDA het testosteronverhogende effect van DAA veroorzaakt, en dus zetten supplementenbedrijven NMDA op de markt als het sterkere en effectievere broertje van DAA. Of NMDA ook echt effect had op de testosteronspiegel wisten die bedrijven niet. Het was nooit onderzocht.
Wat wel was onderzocht, dat waren de mogelijke schadelijke effecten van NMDA op hersencellen. De verbinding is een excitotoxine: een stof die hersencellen prikkelt, en aanzet tot meer activiteit, maar bij hogere concentraties ook hersencellen kan overprikkelen en doden. Dat aspect van NMDA bleef in de advertenties voor de nieuwste testosteronbooster om de één of andere reden onderbelicht.
In 2014 publiceerde Darryn Willoughby, de sportwetenschapper die eerder het effect van DAA op jonge bodybuilders had bepaald, een onderzoek waarin hij NMDA aan hard trainende bodybuilders gaf. De uitkomst zal je niet verbazen. De testosteronbooster had geen effect op de testosteronspiegel, en geen effect op de kracht en de spiermassa. NMDA was de zoveelste testosteronboosters die geen enkel sportprestatieverhogend effect had.
Niet alles slikken
Supplementenbedrijven brengen van alles op de markt. Je hebt een paar effectieve en veilige supplementen, die goed zijn bestudeerd, maar het gros van de supplementen is nauwelijks uitgetest op mensen. In het geval van DAA baseerden supplementenbedrijven zich nog op een paar dierstudies en een kleine humane studie, maar in het geval van MDAA hadden de bedrijven zelfs die onderbouwing niet. We hebben het al vaker gezegd, en we zeggen het nu nog maar eens: van de supplementenindustrie hoef je niet alles te slikken. Je doet jezelf, je gezondheid en je portemonnee een groot plezier als je de claims van de industrie kritisch bekijkt, en je de bedrijven niet op hun blauwe ogen vertrouwt.
Met dit webbericht willen we overigens in het geheel niet beweren dat naturelatleten hun testosteronspiegel niet kunnen verhogen, integendeel. Er zijn een paar eenvoudige methoden waarmee dat in een aantal gevallen wel degelijk mogelijk is. Prijzige en ineffectieve testosteronboosters heb je er niet voor nodig, maar wel een beetje discipline. Hier lees je er alles over.