Not your cup of tea?
Als je medicijnen gebruikt, zijn sommige voedingssupplementen ronduit gevaarlijk voor je. De Amerikaanse consumentenorganisatie Consumer Reports zocht voor negen alledaagse supplementen uit of ze de werking van medicijnen beïnvloeden. De uitkomsten van dat onderzoek maken duidelijk dat je niet zo maar alles moet slikken, en al helemaal niet als je ook nog medicijnen gebruikt.
Het onderzoek is een ijzersterk argument om zeker als je medicijnen gebruikt niet alles te slikken wat de supplementenindustrie je voorschotelt. Zelfs een vertrouwd supplement als groene thee is niet zonder risico’s.
Extracten van groene thee bevatten flavonoïden als EGCG. Volgens studies verhogen die het dagelijkse calorieverbruik met enkele tientallen procenten – en dus vind je groene thee vaak in afslanksupplementen. Een populaire theorie is dat theeflavonoïden het enzym catechol-O-methyltransferase (COMT) afremmen. Dat enzym breekt natuurlijke oppeppende verbindingen als adrenaline af. Rem je dat enzym, dan verhoog je dus de concentratie adrenaline in je lichaam. Dat betekent weer dat vetcellen makkelijker hun inhoud afstaan aan het bloed.
Het is nog maar de vraag of die theorie klopt. Theeflavonoïden remmen ook een ander enzym: dopa-carboxylase (DOPAC). Dat enzym is juist betrokken bij de aanmaak van adrenaline. Minpuntje voor de groene theestackers die je via adrenaline slanker moeten maken.
Methyldopa
Net als groene thee remt een bloeddrukverlagend medicijn als methyldopa het DOPAC-enzym af. Zo verlaagt methyldopa de aanmaak van adrenaline en daarmee de bloeddruk. Gebruik je tegelijkertijd methyldopa en groene thee, dan zou die combinatie extra veel bijwerkingen kunnen geven. In theorie, tenminste. We kennen geen medische gevalsstudies over patiënten waarmee dat ook daadwerkelijk is gebeurd. Maar wat in theorie mogelijk is, daar kun je misschien beter rekening mee houden.
Paracetamol
Theeflavonoïden remmen behalve DOPAC volgens een in vitrostudie ook het enzym UDP-glucuronosyltransferase (UGT). Dat enzym plakt glucosemoleculen aan stoffen die niet in het lichaam thuishoren. Daardoor worden de meeste van die stoffen minder actief en kan het lichaam ze verwijderen. Via dat mechanisme ontdoet het lichaam zich bijvoorbeeld van de pijnstiller paracetamol. Slik je groene theesupplementen, dan heeft je lichaam dus meer moeite bij de uitscheiding van paracetamol en kan de concentratie hoger oplopen dan de bedoeling is. Je kunt daardoor meer last krijgen van de bijwerkingen, zoals sufheid.
De helft van de medicijnen
Groene thee remt volgens in vitrostudies nóg een enzym: CYP3A4. CYP3A4 is één van de belangrijkste ontgiftende enzymen in ons lichaam. Het oxideert lichaamsvreemde stoffen en is betrokken bij de afbraak van grofweg de helft van de medicijnen. Een onvolledige opsomming vind je op Wikipedia (onder het kopje ‘substrates’). Bij de medicijnen die CYP3A4 afbreekt zitten veelgebruikte antipsychotica, slaapmiddelen, statines, medicijnen tegen bipolaire stoornissen en hartritmestoornissen. Groene theesupplementen kunnen bij al die medicijnen zorgen voor hogere concentraties dan de bedoeling is – en dus ook voor meer bijwerkingen. Eerlijk is eerlijk, in de literatuur kunnen we geen verslagen van vinden van patiënten waarbij dat ook echt is gebeurd. Maar dat komt misschien omdat nog niet alle artsen alert zijn op wisselwerkingen tussen supplementen en medicijnen.
Antistollingsmiddelen
CYP3A4 zorgt ook voor de afbraak van het antistollingsmiddel warfarin, en dus zou je verwachten dat groene theesupplementen zorgen voor een verhoogde warfarinspiegel. Er is echter een geval bekend van een hartpatiënt die warfarin moest slikken, maar zijn medicijn uitschakelde doordat hij veel groene thee dronk. Precies het tegenovergestelde van wat je zou verwachten. Mogelijk komt dat omdat er in groene thee ook veel vitamine K zit. Vitamine K laat bloed stollen, en antistollingsmiddelen als warfarin schakelen die vitamine uit. Dien je extra vitamine K toe, in de vorm van supplementen met vitamine K of groene thee, dan kun je het effect van warfarin opheffen.
Kleine lettertjes
Bijna alle supplementen veranderen de manier waarop het lichaam reageert op medicijnen. Van veelgebruikte supplementen, zoals groene thee, ginseng en knoflook, beginnen we te begrijpen hoe, maar over al die honderden meer exotische supplementen weten we nog helemaal niks. ‘Bij doktersbehandeling altijd uw behandelend arts raadplegen voordat u voedingssupplementen gebruikt’, vermelden etiketten van supplementen met kleine lettertjes. Als je medicijnen gebruikt, is dat wel het minste wat je kunt doen. Je kunt natuurlijk ook het zekere voor het onzekere nemen – en zolang je medicijnen gebruikt de supplementen laten staan.