Wat zit er in Dexaprine?
Elf Nederlanders zijn inmiddels serieus in de problemen gekomen toen ze het afslank- en energiesupplement Dexaprine XR gebruikten. Volgens de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) kregen ze hartkloppingen, pijn op de borst en in één geval zelfs een hartstilstand nadat ze Dexaprine hadden gebruikt. Hoogste tijd om Dexaprine eens nader onder de loep te nemen.
Dexaprine XR is een product van de Amerikaanse supplementenfirma IForce Nutrition. Dat bedrijf zet al enkele jaren een afslanksupplement op de markt dat gewoon 'Dexaprine' heet. Dat product bevat een mengsel van onder meer het omstreden DMAA, cafeïne, Citrus aurantium en enkele obscure en minder actieve schildklierhormonen.
DMAA was waarschijnlijk het belangrijkste bestanddeel van de originele Dexaprine, en toen DMAA in 2011 en 2012 in opspraak raakte heeft IForce Nutrition een nieuw afslanksupplement moeten bedenken. De gezondheidsproblemen waarvoor de NVWA in augustus waarschuwde zijn verbonden aan dat ‘nieuwe’ product. Kort daarna besloot ook Engeland Dexaprine in de ban te doen.
Een sluw supplement
We zullen er hier geen doekjes om winden, Dexaprine XR zit slim in elkaar. De bedenkers ervan hebben een product ontworpen dat de werking van pephormonen als adrenaline en nor-adrenaline imiteert, en daardoor vetcellen dwingt om hun inhoud af te staan aan de bloedbaan, het energieverbruik verhoogt en het hongergevoel onderdrukt.
Dexaprine XR is vergelijkbaar met de verboden afslanksupplementen op basis van Ephedra sinica. Een kleine tien jaar geleden deden wereldwijd landen die supplementen in de ban toen duidelijk werd dat die de bloeddruk zo hoog konden laten oplopen dat gebruikers beroertes en hartaanvallen kregen. Die bijwerking ligt voor de hand als je weet dat efedrine, de actieve stof in Ephedra, de werking van adrenaline imiteert. Adrenaline kan onder de juiste omstandigheden de vetverbranding een beetje verhogen, maar vernauwt ook de bloedvaten en laat het hart krachtiger samentrekken.
Een struik vol stimulantia
We vermoeden dat Dexaprine net zo gevaarlijk of nog gevaarlijker is dan de verboden ephedraproducten. Dat vermoeden baseren we in de eerste plaats op de aanwezigheid van de extracten van Acacia rigidula in Dexaprine XR. Acacia rigidula is een struik die groeit in het Zuiden van de Verenigde Staten, en waarin chemici maar liefst veertig stimulerende en efedrine-achtige stoffen hebben gevonden. Daar zitten een paar verbindingen bij waarvan onderzoekers aanvankelijk dachten dat ze niet in de natuur, maar in illegale drugslaboratoria werden geproduceerd. Amfetamine bijvoorbeeld, en methamfetamine. Er zitten nogal wat stoffen in Acacia rigidula die op de dopinglijst staan.
In Dexaprine zitten ook caffeïne en theofylline. Beide verbindingen hebben een stimulerende werking die de mix van stimulantia in Acacia rigidula aanvult. Caffeïne en theofylline maken cellen gevoeliger voor de stimulantia in Acacia rigidula doordat ze de cellen beter laten ‘luisteren’ naar adrenaline en nor-adrenaline.
Een derde bestanddeel is rauwolscine, een stof uit de plant Rauwolfia serpentina. Rauwolscine, dat ook wel alpha-yohimbine heet, blokkeert in het lichaam de adrenerge alpha-2-receptoren. Via die receptoren zwakt het lichaam de werking van adrenaline en adrenaline-achtige stoffen af. Je kunt die receptoren zien als een soort veiligheidssysteem waarmee het lichaam voorkomt dat de activiteit van pephormonen als adrenaline te hoog oploopt. Door het blokkeren van deze receptoren versterkt rauwolscine het effect van de stimulerende stoffen in Dexaprine XR nog verder. Dat geldt voor de oppeppende werking van die verbindingen en voor hun effect op de vetcellen, maar ook voor hun bijwerkingen – zoals het vernauwen van de bloedvaten en het verhogen van de bloeddruk.
Tenslotte bevat Dexaprine XR ook isopropyloctopamine. Daarover kunnen we kort zijn. Isopropyloctopamine is een synthetische stof waarover we geen verstandig woord kunnen zeggen. Volgens de ene reageerbuisstudie werkt hij krachtiger in op de vetcel dan de stimulerende verbindingen in Citrus aurantium, maar volgens een andere reageerbuisstudie stelt de vetverbrandende werking weinig voor. Het stimulantium staat overigens wel op de dopinglijst.
Samengevat
Even resumeren. In Dexaprine XR zit een extract met zo’n veertig verschillende stimulerende middelen, stoffen als cafeïne, theofylline en rauwolscine die de werking van die stimulantia versterken, en een onduidelijke synthetische verbinding waarvan we alleen een paar reageerbuisstudies hebben kunnen vinden. De precieze hoeveelheden van al die verbindingen in het product zijn niet bekend. Het is geen wonder dat er mensen door Dexaprine in de problemen zijn gekomen.