RIVM neemt energiebalans onder de loep
Het RIVM heeft een rapport opgesteld wat interessant is voor iedereen die meer wil weten over de energiebalans, de rol van eten en bewegen bij het ontstaan van overgewicht en bij afslanken. Uit het onderzoek zijn een aantal ‘hoofdboodschappen’ van invloedsfactoren op de energiebalans opgesteld die de moeite van het onthouden waard zijn. Het rapport valt op internet te raadplegen. Dat is natuurlijk lekker.
Gewichtsstijging
Gewichtsstijging ontstaat als de energie-inneming via de voeding hoger is dan het energieverbruik. Het energieverbruik bestaat uit drie componenten, waarvan de lichamelijke activiteit er een is. Verschillende fysiologische mechanismen beïnvloeden de energiebalans en deze kunnen een bijdrage leveren aan het tot stand komen van overgewicht. Helemaal waar.
Voeding aanpassen
Via aanpassingen in de voeding lijkt het makkelijker om grotere energietekorten te bereiken dan via meer lichamelijke activiteit. Beleid gericht op afvallen dient dus in ieder geval aandacht te hebben voor het voedingspatroon. Zie ook ons webbericht over de ‘Big Mac’.
Gewichtscontrole
Logischerwijs geldt dat dan ook voor beleid ter voorkoming van gewichtsstijging alleen is dan het benodigde energietekort kleiner. Met andere woorden: wanneer je een klein beetje bent aangekomen, hoeft het energietekort om weer op het oude gewicht te komen niet zo drastisch te zijn, en dus ook makkelijker te corrigeren.
Bewegen
Aandacht voor lichamelijke activiteit is echter ook van belang vanwege het gewichtsverlies dat te behalen lijkt bij sedentaire mensen en het voorkomen van terugval bij actieve mensen. Enkele leefstijlinterventies bij mensen met overgewicht lieten grotere effecten op langere termijn zien als naast aandacht voor de voeding ook aandacht is voor beweging. Daarnaast heeft bewegen nog meer gezondheidseffecten die los staan van een eventuele gewichtsverandering.
Eten of bewegen beslissende factor?
De vraag of het dieet dan wel de lichamelijke activiteit de grootste rol heeft gespeeld in de gewichtstoename van de bevolking in de afgelopen jaren kan niet beantwoord worden. Dit heeft te maken met methodologische beperkingen en de afwezigheid van goede gegevens die representatief zijn op bevolkingsniveau. Dat is heel jammer, maar veel voedingswetenschappers van naam hebben toch zeer sterk het vermoeden dat een te hoge energie-inname de beslissende factor is.
Sporten
Meer
lichamelijke activiteit via een trainingsprogramma gaat zelden gepaard met
gewichtsdaling. Naast compensatie via de voedingsinname, kan ook compensatie in
de lichamelijke activiteit buiten het trainingsprogramma optreden.
Calorierestrictie lijkt op langere termijn gecompenseerd te worden door minder
lichamelijke activiteit. Compensatie
hetzij door meer te eten of minder te bewegen is een van de grote valkuilen
waar bij een dieet rekening mee moet worden gehouden.
Er zijn indicaties dat het gedrag 'beter' wordt gecompenseerd wanneer
gewichtsverlies dreigt dan wanneer gewichtstijging dreigt. Hierdoor wordt
afvallen bemoeilijkt en dit benadrukt dus het belang van beleid gericht op
matig gewichtsverlies of voorkomen van gewichtsstijging en gericht op beide
zijden van de energiebalans. Was het maar
andersom, dat zou het leven in een calorierijke omgeving een stuk makkelijker
maken.
Het gehele rapport is hier te lezen.