Zure zaken
Voeding wordt vaak nodeloos ingewikkeld gemaakt en ondergeschikte zaken als essentieel voorgesteld. Melk is een witte sloper, eieren zijn dodelijk, koolhydraten helpen je naar de haaien, vlees, vis en gevogelte zijn zuur en zorgen voor allerlei gezondheidsproblemen, van overgewicht tot holenjicht. Dus, basisch eten is de bom als je een leven lang fit wilt blijven. In dit webbericht stellen we orde op zure zaken.
Voorstanders van het alkalische (basische) dieet denken dat ons moderne dieet te zuur is en voor veel van onze westerse gezondheidsproblemen zorgt. We moeten op een overwegend alkalische voeding overschakelen met veel groente, fruit en noten en kalm aan doen met vlees, gevogelte, granen en zuivel. Die voedingsmiddelen maken volgens de 'alkalisten' ons lichaam te zuur met als gevolg ernstige aandoeningen waaronder botontkalking, overgewicht en verlies van spiermassa. Maar kun je als gezonde krachtsporter of fanatieke fitnesser de zuurgraad van je lijf veranderen door je boodschappenlijst te reshuffelen? En hoe zit dat met het effect van het alkalische dieet op bot-, vet- en spiermassa?
Voeding en zuurgraad
Goed, hoe zit dat nou met zure voeding. Zuurgraad wordt uitgedrukt met pH, die loopt van 0 tot 14. Een vloeistof met een pH van 1 is heel zuur en met een pH van 14 heel basisch. Een pH van 7 heet neutraal. Wanneer het lichaam te zuur is, denken aanhangers van het alkalische dieet dat alkalische voedingsmiddelen het lichaam kan ontzuren.
Maar, de alkalisten gebruiken onduidelijke regels om voedingsmiddelen in te delen in zuur, neutraal, of alkalisch. Onbewerkt groente en fruit zijn volgens hen alkalisch. Suiker zou dan weer zuur zijn volgens de alkalische dieetlijstjes, terwijl scheikundegenie Walter White je haarfijn zal uitleggen dat suiker pH-neutraal is. Vlees, gevogelte, granen en zuivel zouden dan weer zuur zijn. Voor het lichaam maakt de pH van de voeding echter niks uit. Hoewel de zuurgraad in het spijsverteringsstelsel sterk wisselt (in de maag is het zuur, begin van de dunne darm alkalisch), wordt een te zure, of te basische voeding uiteindelijk neutraal gemaakt, voordat voedingsstoffen worden opgenomen.
Verder is het van cruciaal belang dat de pH van ons bloed ergens tussen de 7,35 en 7,45 wordt gehouden. Wanneer het bloed te zuur dreigt te worden, grijpen de nieren en longen in. Via de longen adem je het zuur als koolzuurgas uit en met behulp van de nieren plas je zuur uit. Ook maken de nieren wat extra bicarbonaat aan, om zo het zuur sneller te neutraliseren. Mocht dat nodig zijn
Alkalisch dieet en botontkalking
Gooi je een bot in een vat zoutzuur, (geliefde methode in criminele kringen) dan hou je een slap klompje kraakbeen over. Daar zal wel het idee vandaan komen dat een zure voeding voor botontkalking zorgt. Maar zoals hierboven al beschreven, het spijsverteringsstelsel maakt onze voeding neutraal en daarnaast hebben we nog de nieren en longen als interne zuurteregelaars. Stelt dat je niet voldoende gerust? Een overzichtsartikel uit 2013 laat zien dat een zuurdere voeding geen botontkalking veroorzaakt. Integendeel, een wat zuurdere voeding lijkt juist botontkalking te voorkomen. Daarnaast adviseert de Britse Osteoporosestichting naast krachttraining ook voldoende calcium in te nemen om botontkalking te voorkomen. En welke voedingsmiddelen bevatten calcium? Juist, onder andere zuivel.
Afvallen en alkalisch dieet
Afvallen is niet een doel op zich van het alkalisch dieet, maar een nuttige en gewenste bijwerking. Volgens de filosofie van het alkalische dieet verlopen stofwisselingsroutes beter door een alkalische voeding met als gevolg dat afvallen makkelijker gaat. Maar wederom geldt dat afvallen simpelweg het gevolg is van een negatieve energiebalans. Als je afvalt met het alkalisch dieet, dan komt dat waarschijnlijk omdat je meer vezelrijke groente en fruit eet en minder calorierijke junkfoods. Hierdoor kom je in een negatieve energiebalans en val je af.
Zure spiermassa
Een alkalisch voedingspatroon zou spiermassaverlies remmen. Dit idee komt van de nierafdeling. Nierpatiënten kunnen vaak de pH van hun bloed niet op orde houden en verliezen daardoor aanzienlijk wat spiermassa; medicijnen die het lijf weer pH-neutraal maken, kunnen dan inderdaad spiermassaverlies beperken. Echter, bij gezonde mensen is de pH-waarde van het bloed gewoon op orde ook als zij zure voedingsmiddelen, zoals vlees en kwark, eten. Een eiwitrijke voeding is zelfs nodig als je spiermassa wil opbouwen; dat zal elke sportvoedingskundig diëtist je kunnen vertellen, maar waarschijnlijk wist je dat al.
Tot slot
Duizenden jaren geleden liepen jager-verzamelaars de aarde rond die een overwegend zuur dieet genoten. Ondanks, of misschien beter dankzij, hun zure dieet, kregen zij niet alle welvaartsziekten waarmee wij nu kampen. Zij bleven fit en sterk, omdat zij voldoende bewogen en gezond aten. In elk degelijk basisboek voor diëtisten over voeding en metabolisme wordt overigens geen enkel woord vuil gemaakt over hoe een zure voeding tot overgewicht of spiermassaverlies leidt. Wel kun je daarin vinden dat om af te vallen geen gekke fratsen nodig zijn, maar gewoon een negatieve energiebalans. Wil je meer spiermassa opbouwen? Dan bevelen wij het Eigen Kracht boek warm aan.
Een aantrekkelijke documentaire over de vroege mens vind je hier.