Vier hippe supplementen waar je niets aan hebt
Het is niet niks wat de supplementenindustrie serieuze sporters, bodybuilders en fitnessfanaten zoals jij te bieden heeft. Een exotische alg die je spiergroei versnelt. Een cactus waarmee je moeiteloos kunt afslanken. Een stof in druiven die je tot op hoge leeftijd fit houdt. Volgens de industrie kan het allemaal. Maar wetenschappers twijfelen…
Inderdaad, er zijn een paar goed bestudeerde supplementen, die niet alleen veilig zijn maar ook nog werken. Ze kunnen een goede training en een degelijke voeding niet vervangen, maar kunnen sporters die willen afslanken, of spiermassa willen opbouwen wel een steuntje in de rug geven. En daar is niets mis mee.
Maar het gros van al die honderden stoffen die je in supplementen kunt tegenkomen is nauwelijks onderzocht. Als je de wetenschappelijke bibliotheken binnenste buiten keert vind je bijvoorbeeld een paar studies waarin onderzoekers cellen hebben blootgesteld aan concentraties van een verbinding, waarvan niet duidelijk is of die kunnen voorkomen in het menselijk lichaam. Of je vindt een paar dierstudies, waarvan je niet weet of ze bij mensen ook zo werken. Maar dat gebrek aan kennis belet de supplementenindustrie niet om diezelfde stof aan te prijzen als wondermiddel.
De Klamath-alg
Neem nou de Klamath-alg, die officieel Aphanizomenon flos-aquae heet. Geef je extracten van die alg aan zieke proefdieren, dan zie je volgens een obscure Hongaarse studie dingen gebeuren die wetenschappers voor onmogelijk houden. De alg dwingt het beenmerg om stamcellen af te geven aan de bloedbaan. Hebben de proefdieren een beschadigde hartspier, dan repareren de stamcellen de schade. Zijn de dieren door beschadiging van de alvleesklier diabetisch geworden, dan repareren de stamcellen de pancreas.
Interessant voor krachtsporters, die alg. Geef een supplement met Klamath-algen aan bodybuilders, en hun spieren kunnen door de verhoogde toevoer van stamcellen harder groeien. Geen wonder dat sommige supplementenwinkels al een apart schap voor de Stem Cell Supplements hebben gereserveerd.
Toch jammer dat de supplementenindustrie niet even heeft afgewacht tot wetenschappers die wonderbare supplementen gaan testen op mensen, zoals bewegingswetenschappers van de University of Virginia dat onlangs hebben laten zien in Journal of the International Society of Sports Nutrition. In dat onderzoek moesten studenten drie keer per week krachttrainen, en daarbij een placebo of supplementen met extracten uit de Klamath-alg gebruiken. De supplementen hadden geen enkel effect.
Astaxanthine
Nog zo’n wondermiddel is astaxanthine, een paarse verbinding die is verwant aan bètacaroteen en die wordt aangemaakt door zeeplankton. Als je Aziatische studies mag geloven, dan kunnen forse hoeveelheden astaxanthine voorkomen dat muizen dik worden als je ze vetmest. Dat komt omdat astaxanthine de verbranding van vet in rust en tijdens lichamelijke inspanning vergroot. In dierstudies, voegen we daar meteen aan toe.
Puik spul voor fitnessers of bodybuilders die willen afslanken, zou je denken. Als die net zo goed reageren op astaxanthine als de knaagdieren in de Aziatische studies, dan wordt vet verbranden met cardio een makkie.
We moeten je helaas teleurstellen. Wielrenners en triathleten die astaxanthine nemen krijgen daar geen grammetje vet minder door. De kans dat krachtsporters wél slanker worden door suppletie met astaxanthine schatten we gering in.
Hoodia gordonii
Goed, sneller afslanken met astaxanthine werkt dus niet. Dan proberen we het toch gewoon met Hoodia? Hoodia is een cactus uit Zuid-Afrika, die hongergevoelens onderdrukt en tegelijkertijd energie geeft. De oorspronkelijke bewoners van de Afrikaanse woestijnen gebruiken Hoodia al eeuwen als hun voedselvoorraden op zijn.
De extracten van de Hoodia zijn zo geliefd dat de plant inmiddels op de lijst van beschermde plantensoorten staat. Wereldwijd proberen chemici de actieve stoffen in de Hoodia te isoleren en na te maken.
In Nederland zijn Hoodia-supplementen niet vrij verkrijgbaar, onder meer omdat nog niet duidelijk is of de plant wel veilig is. Het onderzoek daarnaar is nog in volle gang, hoewel legio webwinkels Hoodia al verkopen. Niet al die producten bevatten ook echt Hoodia, en als je toevallig de hand weet te leggen op een deugdelijk preparaat, dan zou het zomaar kunnen dat je niet te spreken bent over het resultaat. Volgens onderzoekers van de universiteit van Stellenbosch in Zuid-Afrika verlies je evenveel spiermassa als vetmassa als je afslankt met Hoodia. En dat is natuurlijk niet de bedoeling. Als je gaat afslanken wil je toch zoveel mogelijk vetmassa verliezen en tegelijkertijd zo veel mogelijk spiermassa vasthouden?
Resveratrol
Het heeft er even op geleken dat resveratrol, een verbinding in rode druiven, de positieve effecten van een dieet met weinig calorieën of langdurige lichaamsbeweging imiteerde. Dikke of oude muizen worden door toediening van resveratrol fitter, verbranden meer vet en worden slanker.
Zeker als je al wat ouder bent klinkt dat als muziek in je oren, en ben je misschien bereid om je portemonnee te trekken, en tot aanschaf van zo’n verjongingsmiddel over te gaan. Dan vergeet je dus even dat jij, wegens het ontbreken van kraaloogjes, snorharen en een staart, misschien niet op dezelfde manier reageert als de muizen waarmee wetenschappers al die veelbelovende proeven hebben uitgevoerd. Dankzij onderzoek dat is uitgevoerd door de universiteit van Kopenhagen in Denemarken, weten we inmiddels dat mensen die fitter willen worden beter geen supplementen met resveratrol kunnen gebruiken.
De Denen lieten inactieve mannen van 60-72 jaar sporten. Twee keer per week werkten de mannen in een gym intervaltrainingen af op cardiomachines, één keer per week trainden ze al hun grote spiergroepen in een Crossfit-workout. De helft van de mannen slikte daarbij dagelijks 250 milligram resveratrol. Toen de onderzoekers na twee maanden keken hoeveel fitter hun proefpersonen waren geworden, zagen ze dat de mannen die geen resveratrol hadden geslikt twee keer meer uithoudingsvermogen en fitheid hadden opgebouwd dan de mannen die wel het wonderbare supplement hadden gebruikt.
Tijdens lichamelijke inspanning maken cellen agressieve stoffen aan, die de spiercellen prikkelen om meer energie op te wekken. Resveratrol neutraliseert die agressieve stoffen, denken de Denen, en vermindert daardoor het effect van de training.
Slot
Een maand geleden schreven we ook al kritisch over supplementen. Supplementen leiden af, vertelden we toen. Negentig procent van alle supplementengebruikers zal aanmerkelijk meer vooruitgang boeken door verbetering van de voeding of training dan door het gebruik van supplementen. Het effect van verbetering van de voeding of de training is aanzienlijk, maar de toegevoegde waarde van supplementen is meestal maar klein, wilden we toen vertellen.
Die boodschap willen we nu nuanceren, want we waren eigenlijk veel te positief. De toegevoegde waarde van sommige supplementen is gering. Maar in de meeste gevallen is die toegevoegde waarde gelijk aan nul.