Whole30 or nothing
De ene hype is nog niet uitgewoed of de volgende schiet al weer aardig wortel. Nu zingt het Whole30 dieet rond van het echtpaar Hartwig. Ze zijn nog strenger in de leer dan de oorspronkelijke paleodiëters. Hun kuur is bedoeld om de afvalligen weer op het rechte pad te brengen. We doken in hun voedingsprincipes en keken naar de onderbouwing en praktijk van het dieet.
30 dagen om je leven te resetten
Gewoontes zijn vaak hardnekkig, vooral als het om gedrag gaat dat direct ook beloningen oplevert in de vorm van een lekker verzadigd gevoel. Ook al heb je jezelf altijd aardig in de hand, toch kun je het af en toe zo druk hebben met je werk, sociale leven en allerlei andere zaken dat het ‘gezond leven en eten’ er bij in schiet. De Whole30-kuur biedt dan handvatten om je gezonde eetpatroon volgens de Paleoregels weer op te pakken en de ontstekingsfactoren in het bloed die hart- en vaatziekten, diabetes en reuma tot gevolg kunnen hebben, spectaculair te laten dalen door het dieet. Dat vinden de Hartwigs. Om je voedingsgewoonten weer in het gareel te krijgen is wel een strikt regime nodig.
De voedingsregels
De Whole30 challenge promoot het eten van echte onbewerkte voedingsmiddelen, zoals vlees, vis, groenten en fruit en, vetten uit avocado en kokosvet, oliën, noten en zaden. De volgende producten worden afgeraden:
- Toegevoegde natuurlijke en kunstmatige zoetstoffen;
- Alcohol;
- Alle graanproducten;
- Peulvruchten, dus ook sojaproducten zoals tahoe en tempé en pinda’s of pindakaas. Pinda’s zijn namelijk ook peulvruchten;
- Melk en melkproducten;
- Voedingsmiddelen met caragenen (verdikkingsmiddelen), natriumglutamaat (smaakversterker) of sulfiet (preservatief);
- Gebakken voedingsmiddelen, junkfood of paleo-snacks, zoals cacaonibs, etc.
Gedurende deze 30 dagen mag je jezelf niet wegen en je mag je lichaamssamenstelling (vetpercentage) ook niet (laten) meten. Waarom is niet duidelijk. Als enige commentaar op deze regel wordt gegeven dat de hele Whole30-experience veel breder is dan alleen je gewicht en je lichaamsvetpercentage. Daarnaast zijn er een aantal voedingsmiddelen die wel toegestaan zijn tijdens de 30-dagenperiode:
- Geklaarde boter, ook wel bekend als ghee,
- Vruchtensap als zoetstof;
- Azijn, tenzij er een zoetstof aan toegevoegd is;
- Zout in voorverpakte voedingsmiddelen.
Dallas en Melissa Hartwig hebben een aantal factsheets opgesteld waarop je alle ins en outs van het Whole30-programma kunt nalezen. Het zout in voorverpakte voedingsmiddelen is een merkwaardige. In het boek ‘It starts with food’ leggen de Hartwigs op pagina 191 uit dat de hoge zoutinname van de mens wordt veroorzaakt doordat de mens veel bewerkte voedingsmiddelen gebruikt. Omdat je die bij de Whole30-challenge niet meer eet, mag je best wat zout als smaakmaker aan de toegestane voedingsmiddelen toevoegen. Er wordt verder niet uitgelegd waarom zout in voorverpakte voedingsmiddelen en in horecagelegenheden (waar je dan ook volgens de Whole-30principes moet eten) wel toegestaan wordt, terwijl die, zoals bekend, flink wat zout bevatten.
Inleiding voor Paleoritme
Het echtpaar Hartwig ontwikkelden Whole30 op basis van de paleoprincipes, van Robb Wolf, de Godfather van de Paleoleer, en Loren Cordain. Samen schreven ze er een boek over met de passende titel ‘It starts with food’. De Hartwigs vinden dat je gerust gebruik kunt blijven maken van allerlei moderne gemakken, zoals een koelkast, computer en je mobieltje. Dus wat dat betreft willen ze niet terug naar het Stenen Tijdperk. Hun voedingsregime kost je 30 dagen flink doorbijten, maar je beloont jezelf doordat je je steeds gezonder en fitter gaat voelen: je huid wordt gladder, je haren gaan glanzen en je kunt veel meer (trainings)arbeid aan, aldus de Hartwigs. En na de Whole30 ben je weer helemaal gewend aan je Paleoritme. Dat klinkt veelbelovend, nietwaar?
Goed voor hart en bloedvaten?
Toch zit er een vette adder onder het gras: de Hartwigs zijn namelijk lid van de Kokoskerk en ze adviseren in de dertig-dagen-periode geklaarde boter oftewel ghee als een gezonde vetbron. Ghee wordt bereid door boter te verhitten, het water (ca 20%) te verdampen, om er vervolgens de gestolde melkeiwitten uit te filteren. ‘Gewone’ boter is niet toegestaan, vanwege het melkeiwit. Nu bevat boter van nature al veel verzadigd vet en transvet, maar in ghee is de concentratie verzadigd vet en transvet nog hoger. Laten de verzadigde vetten en transvetten nu net de minst gezonde vetten zijn.
Wat zeggen anderen over Paleo en Whole30?
Natuurlijk hebben we hier al eens aangegeven hoe wij over de Paleoleer denken. Daarnaast blijkt uit onderzoek dat de vroege bewoners van Europa al granen aten. Voedingsprofessor Martijn Katan vindt dat er te weinig wetenschappelijk bewijs is voor de gezondheidsbevorderende effecten van deze voeding. Hij vindt zelfs dat het paleodieet ongezond is vanwege de grote hoeveelheid rood vlees in het menu en dat komt goed overeen met de Richtlijnen Goede Voeding. Chivo is het met Katan eens dat de wetenschappelijke basis voor het Paleodieet (nog) niet stevig genoeg is om hier aanbevelingen over te doen. De veronderstellingen waarop de aanhangers van dit dieet zich baseren dat deze voeding beter aangepast is aan de voedingsbehoeften van de mens kunnen echter wel inspireren tot verder onderzoek naar de effecten van het Paleodieet op de gezondheid. Het Paleodieet levert in het algemeen meer vitamines en mineralen (met uitzondering van calcium) dan de traditionele voedingsadviezen doordat het louter uit onbewerkte voedingsmiddelen bestaat.
Conclusie:
Whole30 is een regime van 30 dagen dat gebruikt kan worden om aan het Paleodieet te wennen, of om het Paleodieet weer op te pakken. Het kan wel tot een hoge inname van verzadigde vetten leiden, vanwege de aanbeveling voor kokosvet en ghee. Ook de grote hoeveelheden rood vlees die aangeraden worden komen niet overeen met een gezonde voeding, omdat meer dan 500 gram rood vlees per dag tot een hogere kans op darmkanker kan leiden. Bovendien komen er steeds meer bewijzen dat onze vroege voorouders wel degelijk granen aten. Kortom: Het Paleodieet bevat veelbelovende elementen, maar er is nog meer onderzoek nodig om harde uitspraken te doen over de superioriteit van dit dieet.