Bewegen beter dan lijnen alleen
Afslankboeken mogen zich verheugen in een niet aflatende belangstelling, met af en toe een ‘klapper’ die plots in het centrum van de publieke aandacht staat. Of die nieuwe methode nu links- of rechtsdraaiend genoten wordt, het gros van de lijners is een jaar later weer even dik of dikker dan voorheen. De hoogste tijd om eens naar de bewegingskant van de afslankvergelijking te kijken onder het motto ‘Het zijn de enzymen, stupid!’.
Diëters en bewegers bekeken
Wetenschapper Edward Weiss en collegae van Saint Louis University
besloten de daad bij het woord te voegen. Ze vergeleken een jaar
lang twee groepen dikke mensen, waarbij ze de ene groep op dieet
zetten en de andere groep meer lieten bewegen. De dieetgroep
kreeg de eerste drie maanden zestien procent minder te eten en de
resterende maanden twintig procent minder. De beweeggroep bleef
normaal eten, maar verbrandde door extra beweging meer calorieën,
en wel net zoveel calorieën als bij de dieetgroep in mindering
was gebracht.
Na een jaar waren beide groepen ongeveer tien procent van hun
lichaamsgewicht kwijtgeraakt, maar met duidelijke verschillen in
de lichaamssamenstelling van beide groepen. De spiermassa in de
benen was bij de dieetgroep verminderd met 6.9 procent, de kracht
met 7.2 procent afgenomen. Bij de beweeggroep daarentegen waren
de spiermassa en kracht niet veranderd. Weiss & co
concludeerden: ‘Mensen die sporten zijn sterker, hebben meer
spiermassa en een betere conditie. Diëters verliezen spiermassa
en kracht.’ Het onderzoek vind je
hier. Dit fenomeen staat bekend als de ‘diet trap’, de
neerwaartse spiraal van steeds lager in de calorieën moeten gaan
om nog verder af te vallen, waarbij weer spiermassa wordt
verloren, de stofwisseling van de weeromstuit een tandje lager
gaat, enzovoorts.
Vergeet niet te verbranden!
Inspanningsfysioloog Asker Jeukendrup vraagt al jaren aandacht
voor de bewegingskant van de afslankvergelijking. In het rapport
‘Communiceren over eten III – Overgewicht te lijf’
(Innovatienetwerk 2005) zegt hij er dit over: ‘Het ontbreekt de
meeste mensen niet aan vet, maar de spieren zijn er niet op
getraind die energie aan te spreken. Iemand met overgewicht is na
het nemen van de trap al zo vermoeid, dat hij zich de rest van de
dag helemaal niet meer zal bewegen.’ Niet het teveel eten, maar
dat eten niet verbranden is volgens Jeukendrup eerder oorzaak van
overgewicht. ‘Bij een ongetraind iemand wordt die vetvoorraad
niet aangesproken. De spieren hebben er te weinig enzymen voor.’
Jeukendrup vergelijkt het in het rapport met de werking van een
fabriek waar te weinig arbeidskrachten zijn om de toevoer aan
grondstoffen te verwerken.
Het probleem van overgewicht is volgens hem altijd te veel
benaderd vanuit de voeding, waarbij de bewegingskant is
verwaarloosd. Terwijl ‘cijfers laten zien dat onze calorische
inname de afgelopen dertig jaar nota bene gelijk is gebleven!’’.
Voor iemand met overgewicht is training van de spieren dan ook
cruciaal. Het is niet genoeg voor hem om evenveel te eten als hij
verbrandt. ‘Je spieren trainen betekent dat je meer enzymen
kweekt waardoor je beter in staat bent om vetten te verbranden en
je lichaam ook weer gevoeliger wordt voor insuline.’
Take home message: wil je succesvol afslanken, beperk dan je
calorieën niet al te drastisch en leg het accent op meer
beweging/training!