Suikerziekte door eiwit?
Daar zit je dan, met je koelkast vol magere kwark en een grote bus wheypoeder op je aanrecht. Je slaat de krant open, en wat staat daar? Dat volgens een Utrechtse voedingswetenschapper een dieet met veel eiwit de kans op diabetes-2 verhoogt. Wat doe je dan? Gewoon doorgaan met ademhalen, adviseren wij. En dit webbericht lezen.
De ontdekking dat er een verband is tussen diabetes-2 en suikerziekte is gedaan door Ivonne Sluijs van het UMC Utrecht. In een onderzoek waar ze op 31 maart 2010 promoveerde, analyseerde de onderzoeker de gegevens van 38.000 Nederlanders, die tien jaar waren gevolgd. Sluijs ging na of de inname van eiwit iets van doen had met de kans dat de Nederlanders diabetes kregen.
Mediastormpje
De uitkomst van dat onderzoek heb je overal en nergens kunnen lezen. Toch zijn de uitkomsten niet nieuw. Het hele onderzoek staat al anderhalf jaar integraal op de website van het wetenschappelijke tijdschrift Diabetes Care.
Desondanks pakten sommige verslaggevers flink uit. ‘Eiwitrijk dieet van Dr. Frank verhoogt kans op diabetes’, schreef De Volkskrant bijvoorbeeld boven een stuk over de Utrechtse studie. Dat was een brug te ver, erkende De Volkskrant een paar dagen later in een persbericht. Dat had Ivonne Sluijs niet gezegd. Wat ze wel had gezegd was dat 'het in het licht van onze resultaten nog onduidelijk is of diëten met een hoog eiwitgehalte wel gunstig zijn. Het lijkt er op dat dergelijke diëten mogelijk een ongunstige invloed op de suikerhuishouding hebben.'
De studie
Dat is al stukken voorzichtiger. Als je de moeite doet om de integrale studie te lezen, dan ontdek je waarom. De onderzoeker bestudeerde geen hard-trainende krachtsporters die dagelijks per kilogram lichaamsgewicht 1.5 tot 3.0 gram eiwit wegwerken, maar gewone overwegend niet-actieve mensen. De groep met de hoogste eiwit-inname at dagelijks gemiddeld 88 gram eiwit. In de groep met de laagste inname was dat 57 gram.
De kans op diabetes-2 in de groep met de hoogste eiwit-inname was 215 procent hoger dan in de groep met de laagste inname, ontdekte Sluijs. Maar ze hadden ook vaker ouders met diabetes-2 en ze kregen meer organisch haemijzer binnen. Haemijzer zit in vlees, en wetenschappers vermoeden dat een overmaat van dat ijzer cellen kan beschadigen – ook de cellen in de pancreas die insuline produceren. Toen Sluijs met statistische technieken al die storende invloeden probeerde weg te poetsen, was de kans op diabetes in de groep met de hoogste eiwitinname nog maar 14-18 procent hoger dan in de groep met de laagste inname. Dat is al een stuk minder dan 215 procent.
Epidemiologen zijn voorzichtige mensen. Ze weten hoe moeilijk het is om de verbanden die ze vinden in hun studies schoon te poetsen. Als ze ontdekken dat een voedingspatroon met een beetje extra eiwit de kans op diabetes-2 met 18 procent verhoogt, dan slaan ze geen alarm. In de epidemiologie is die verhoogde kans van 14-18 procent bijna niets, en dus nemen onderzoekers het voor kennisgeving aan. Misschien stellen ze voor om in vervolgstudies nog eens naar dat verband te kijken, zoals Yvonne Sluijs heeft gedaan. Maar ze liggen er niet van wakker - en ze eten er zelf geen hap magere kwark minder om.