Een paar lettertjes minder
Met de R in de maand zitten de vitaminefabrikanten weer handenwrijvend achter hun bureaus. Niet omdat ze milieubewust een graadje lager stoken, maar omdat hun kassa's hartverwarmende toptijden beleven. Nederland slikt in deze natte-neuzendagen weer flink bij ‘voor het geval dat’. Dat is niet geheel zonder gevaar, want niet alles wat je teveel neemt, verdwijnt weer vanzelf zonder gevolgen uit je lichaam.
‘Baat het niet, dan schaadt het niet’ is een volkswijsheid die menigeen, staand voor het pillenschap bij de drogist, hanteert. Vaak volgt daarop een andere volkswijsheid; ‘wat er teveel inkomt, pis je er wel weer uit.’ Volkswijsheden zijn niet altijd wijs.
Verwoestende vitaminen
Vorige maand zette het medische tijdschrift The Lancet een waarschuwing op de cover dat teveel aan vitamines dodelijk kan zijn. Vorig jaar kwam het blad, naar aanleiding van een grootschalige studie, ook al met een waarschuwing dat alleen bepaalde kwetsbare groepen meer nodig hebben dan de Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid (ADH). In de genoemde oktober-uitgave van The Lancet werden de conclusies van een grootschalige literatuurstudie gepubliceerd. Daaruit bleek dat sommige supplementen met bepaalde anti-oxydanten (zoals vitamine A, pro- vitamine A, C en E) de kans op kanker niet verkleinen, maar sterker nog een voortijdige dood kunnen veroorzaken. Een andere studie uit Zweden toonde vorig jaar al aan dat een te hoog gehalte vitamine A, dat in de lever wordt opgeslagen, de kans op botbreuken verhoogt. Een andere studie toonde aan dat rokers die twee maal de ADH van pro-vitamine A (beter bekend als bèta-caroteen) innamen een nog hogere kans hebben op longkanker. Teveel vitamine C bijvoorbeeld, populair in deze winterse dagen, kan je diarree bezorgen, nierstenen aanmaken of de menstruatiecyclus verstoren.
Verwarrende normen
Vitamines worden meestal niet door je lichaam zelf aangemaakt. Ze zijn wel noodzakelijk. Je krijgt ze binnen door voedingsmiddelen of in de vorm van suppletie; pillen uit een potje. Om te voorkomen dat men teveel inneemt, is er de ADH. Dat lijkt duidelijk, maar is het niet. De Nederlandse norm is anders dan bijvoorbeeld de Belgische, die ook weer afwijkt van de Europese die weer afwijkt van de Amerikaanse. De Nederlandse norm ligt ook onder vuur door voorstanders van in grotere hoeveelheden innemen van bepaalde vitaminen en mineralen, kijk bijvoorbeeld hier. Daarnaast is ‘functional food’ in opmars waar extra vitaminen, mineralen, etc. aan worden toegevoegd. Fabrikanten gaan zelfs zover dat ze dergelijke voedingsstoffen aan lollies toevoegen onder het mom van ‘gezond snoepen’.
Even weer lozen
Sommige vitaminen zijn in water oplosbaar. Teveel vitamine C verdwijnt via de urine, maar anderen, zoals vitamine E, worden in het lichaamsvet opgeslagen. Teveel vitamine E zorgt ervoor dat je meer vitamine K nodig hebt. Een tekort aan vitamine K kan bloedingen veroorzaken. Het luistert dus nogal nauw. Als je evenwichtig eet, heb je in principe geen extra vitaminen nodige. Sommige groepen als bijvoorbeeld rokers, intensieve sporters, zwangere vrouwen, verslaafden, veganisten, mensen met een donkere huid of mensen die bepaalde medicijnen slikken, hebben van sommige vitaminen een extra dosis nodig. Dat evenwichtig eten lukt natuurlijk niet altijd, dus een beetje extra kan geen kwaad, maar veel extra is niet zonder gevaar. Meer informatie over vitaminen vind je ook bij het [Vitamine Informatie Bureau] en het [Voedingscentrum].