Anabolenkuur maakt kwetsbaar voor corona
Het is slecht nieuws voor anabolengebruikers, maar het is niet anders. Anabolengebruik maakt dat gezonde en fitte sporters een verhoogde gevoeligheid hebben voor het coronavirus, blijkt uit de meest recente wetenschappelijke studies.
Verleden jaar, toen we niet meer konden ontkennen dat Nederland en de rest van wereld in de greep van het coronavirus waren gekomen, schreven we een webbericht over de mogelijke rol van anabolica bij het ernstig ziek worden door het coronavirus. Diverse experts in bodybuilding adviseerden anabolengebruikers te overwegen om tijdelijk het kuren te staken.
Goed, bij de meeste mensen die gezond van lijf en leden zijn is de kans op een serieus ziekbed of een dodelijke afloop gelukkig klein. Maar er zijn groepen waarvoor de kaarten minder gunstig liggen. Zeventigplussers bijvoorbeeld, of diabeten, of mensen die immuunremmers gebruiken. En heel misschien vormen anabolengebruikers ook een risicogroep.
Tientallen gevallen
Inmiddels hebben we een dik jaar corona-ellende achter de rug, en moeten we rapporteren dat de sombere vermoedens over een verband tussen androgene hormonen en corona lijken te kloppen. En nee, dat baseren we niet op de stroom nieuwsberichten over kerngezonde en topfitte wedstrijdbodybuilders, vechtsporters en fitnessfanaten die doodziek zijn geworden na besmetting met covid-19. Een keur van die berichten vind je hier, hier, hier, hier, hier en hier. Op zich zijn al deze gevallen al aanleiding om eens op je achterhoofd te krabben. Maar als in wetenschappelijke literatuur soortgelijke berichten verschijnen, dan ga je toch hardop afvragen of er iets aan de hand is. Neem nou de case study die de Braziliaanse endocrinoloog Flavio Cadegian onlangs publiceerde in BMJ Case Reports.
De hoofdpersoon in dit verslag is een – alweer – op het eerste gezicht vitale bodybuilder van 28 jaar, die samen met zijn familie was besmet met het coronavirus. Zijn ouders waren niet erg gezond, waren te zwaar, bewogen weinig en gebruikten allerlei medicijnen, maar toch hadden zij weinig last van het virus. Hun immuunsysteem hield de ziekteverwekker gewoon onder de duim. Met hun topfitte zoon was het duidelijk minder goed gesteld. Hij was behoorlijk ziek, en het leek erop dat zijn immuunsysteem de strijd tegen het virus ging verliezen. De bodybuilder gebruikte anabolen, bekende hij. Op het moment dat het virus hem te grazen nam, zat hij al een maand in een bescheiden kuur.
Androgenen
Voordat we verder gaan over hoe het afliep met de bodybuilder, moeten we je iets vertellen over de endocrinologen die de bodybuilder behandelden. Deze groep, waarvan de belangrijkste onderzoekers zijn verbonden aan Brown University in de Verenigde Staten en de Federal University of Sao Paulo in Brazilië, bestudeert sinds de uitbraak van corona of mensen met veel androgenen in het bloed een verhoogd risico hebben om na besmetting met het coronavirus op de IC terecht te komen of erger.
Dat idee is niet zo raar. Anabole hormonen zijn niet goed voor het immuunsysteem. In dierstudies verminderen de overlevingskansen van met ziektekiemen besmette proefdieren als die ook nog testosteron krijgen toegediend, en wat corona betreft zijn mannen kwetsbaarder dan vrouwen. Tegelijkertijd lijkt die extra bescherming van vrouwen minder te worden als zij door een hormonale afwijking ongewoon veel testosteron aanmaken, ontdekten de onderzoekers.
Het Braziliaans-Amerikaanse team bestudeerde ook gegevens van mannen die worstelden met het verlies van hoofdhaar, en waarvan een deel om die reden het anti-androgeen dutasteride slikte. Alle mannen waren besmet met het coronavirus. En warempel! De dutasteridegebruikers hadden minder last van het verraderlijke virus dan de mannen die geen dutaseride slikten. De onderzoekers deden ook een andere en vergelijkbare studie, waarin ze keken naar een bredere groep anti-androgenen. Deze mannen slikten niet alleen dutasteride, maar ook finasteride en spironolacton. Weer leek het gebruik van anti-androgenen de kans op complicaties, en dus ook de kans op een verblijf op de IC, wezenlijk te verminderen.
Enzym met een moeilijke naam
Waarschijnlijk activeren androgene en anabole hormonen in longcellen, en wellicht ook in andere celtypes, het enzym TMPRSS2. Coronavirussen gebruiken dat enzym om cellen binnen te komen. Antiandrogenen zetten de aanmaak van TMPRSS2 een tandje lager, waardoor coronavirussen ineens een stuk minder gevaarlijk zouden moeten worden. Je voelt al aan je water wat de onderzoekers deden met de zieke bodybuilder. Ze lieten hem stoppen met zijn anabolen, en gaven hem ook een experimenteel anti-androgeen, proxalutamide. De onderzoekers publiceerden twee maanden geleden nog een trial waarin ze mannen met een coronainfectie met succes behandelden met proxalutamide. De aanpak werkte. Toen de bodybuilder zich een dag later meldde, waren zijn symptomen al fors verminderd en voelde hij zich veel beter.
Boodschap
Uiteraard is de boodschap van dit stuk niet dat gezonde mensen zich met anti-androgenen kunnen wapenen tegen het coronavirus. Zo’n conclusie kun je op basis van een paar studies, die ook nog eens allemaal van dezelfde groep onderzoekers komen, niet trekken. Maar wat we met dit bericht wèl voor het voetlicht willen brengen, is dat fitte mannen en vrouwen die normaliter zonder ziek te worden door deze coronamisère zouden rollen door anabolica kunnen veranderen in een hoog-risicogroep. Kijk, het gebruik van anabole middelen is nooit gezond. Maar zeker tijdens deze epidemie kun je ze misschien beter helemaal links laten liggen.