Vetsuppletie

Vetzuren als supplement

In de tweede helft van de twintigste eeuw hebben fitnessers, bodybuilders en andere krachtsporters vetten lange tijd gemeden. Een gram vet leverde immers 9 kilocalorieën, en een gram koolhydraten of eiwitten maar 4,2 kilocalorieën, en ‘dus’ maakten vetten je makkelijk dik, zo luidde de beredenering. Bovendien was een dieet met veel vetten slecht voor hart en bloedvaten, dachten wetenschappers.

Inmiddels zijn we anders over vetten gaan denken. Onderzoek heeft aangetoond dat er ‘slechte’ en ‘goede’ vetten zijn. Transvetzuren en een paar verzadigde vetzuren zorgen voor een verhoging van het LDL-cholesterol ten opzichte van het HDL-cholesterol zorgen, waardoor het risico op hart- en vaatziekten toeneemt. Enkelvoudig en meervoudig onverzadigde vetzuren doen het tegenovergestelde, en verbeteren de cholesterolsamenstelling juist. Bovendien is duidelijk geworden dat krachtsporters die te weinig vetten consumeren hun progressie waarschijnlijk afremmen, omdat ze minder testosteron gaan aanmaken. Dat kan gebeuren als minder dan 20 procent van de dagelijkse energie-inname uit vetten bestaat.

In het kielzog van de herwaardering van vetten zijn supplementenmakers sportproducten met gezonde vetzuren op de markt gaan zetten. We behandelen hieronder drie types van die supplementen.

MCT's

Medium Chain Triglycerides of MCTs zijn verzadigde vetzuren met een niet zo lange keten. Door hun korte lengte gaat het lichaam anders met ze om dan langere vetzuren. De lever verbrandt ze zo snel mogelijk, en dus is de kans dat de vetzuren in MCT’s worden opgeslagen in je vetreserves betrekkelijk klein. Supplementenmakers claimen dat MCT’s sporters kunnen helpen om zuiniger met hun koolhydraten om te gaan. Hard bewijs voor die claim is er echter niet. Ook het nut van MCT’s voor afslankers is niet duidelijk. Goed, de lever zet MCT’s als het even kan om in energie. Maar dat betekent dus ook dat de lever andere energieleveranciers in de voeding weer niet als energiebron gebruikt. Dus wat schiet je ermee op?

Omega-3-Vetzuren

In vette vis zoals zalm en makreel, maar ook in lijnzaadolie en walnoten, zitten omega-3-vetzuren. Supplementen met omega-3-vetzuren bevatten meestal olie, die afkomstig is uit de resten van de visverwerkende industrie. Sporters gebruiken visoliesupplementen soms omdat omega-3-vetzuren de cellen stimuleren om vetten als brandstof te gebruiken. Dat effect is aangetoond in trials waarin mensen op dieet een klein beetje meer vet verliezen als ze extra omega-3-vetzuren binnenkrijgen. In het gros van die studies is het effect echter zo klein dat wetenschappers zich afvragen of suppletie met visolie wel zin heeft.

CLA

CLA is een afkorting van Conjugated Linolenic Acid (geconjugeerd linolzuur).  CLA’s zijn vetzuren in vlees en zuivel, die in knaagdieren een indrukwekkende toename van de spiermassa en een afname van de vetmassa laten zien. In mensen zijn die effecten ook aangetoond, maar het effect is bijzonder bescheiden. In grootschalige trials zijn mensen die jarenlang enkele grammen CLA’s per dag slikken een kilo spiermassa rijker dan mensen die dat niet doen, en een kilootje vetmassa armer. Omdat CLA’s prijzig zijn, en omdat onderzoekers niet zeker weten of langdurig gebruik van CLA’s wel veilig is, vragen de artsen en voedingswetenschappers zich af of het gebruik van deze supplementen wel verstandig is.