Is melk een witte sloper?
Als je een beetje trouwe volger van voedingsnieuws bent, kan het je bijna niet zijn ontgaan dat er nogal wat tegenstanders zijn van melk. Nu zijn er ook voorstanders en de tegenstrijdige berichten over melk kunnen voor behoorlijk wat verwarring zorgen. Niet alleen artsen en voedingskundigen met een echte opleiding en kennis duiken op deze materie, maar ook journaliste en voedselactiviste Alissa Hamilton wilde al het nieuws over melk tot op het bot uitzoeken en schreef er een boek over. We bekeken voor Eigen Kracht de vertaling, die onlangs verscheen onder de titel ‘Melk, de witte sloper’.
Kernboodschap van het boek
De inleiding van het boek is door de vertaalster geschreven en kleurt gelijk de boodschap. De vertaalster geeft hier al aan dat het boek één op één overgezet kan worden naar de manier waarop in Nederland en Vlaanderen zuivel wordt gepromoot. De schrijfster zelf stelt dat melkgebruik botbreuken veroorzaakt, ondanks het hoge calciumgehalte en dat de caseïne in melk kankerverwekkend zou zijn. Bovendien zijn volgens haar de meeste mensen lactose-intolerant, waardoor het zonneklaar is voor zowel de vertaalster en als de schrijfster zelf dat melk niet moet, maar juist sterk afgeraden dient te worden voor menselijke consumptie.
Aanklacht en weerzin
Alissa Hamilton beschrijft de manier waarop de promotie van het drinken van melk plaatsvindt in de Verenigde Staten (VS). Ze geeft hiervoor allerlei voorbeelden en wijst op belangenverstrengelingen tussen de reclamemakers en de financiers van onderzoek en beroept zich hierbij op allerlei blogsites en wetenschappelijke onderzoeken. In de Nederlandse uitgave van haar boek heeft de uitgever overigens besloten om het hoofdstuk met de wetenschappeliijk literatuur maar weg te laten. Allemaal onnodige ballast voor de lezer, lijkt de overweging te zijn geweest. De onderzoeksresultaten waarvan de bron in deze vertaling wel achterhaald kon worden presenteert Hamilton als oorzakelijke verbanden, terwijl de onderzoekers zelf de nodige slagen om de arm hebben gehouden en claimen dat er meer studies nodig zijn voordat er stevige conclusies kunnen worden getrokken. Daarnaast worden haar betogen afgewisseld door ervaringsverhalen waarin ze verteld over haar eigen weerzin tegen melk.
Meer melk voor Amerikaan
Bij de normen voor melkinname per dag gebruikt ze daarbij de norm die in de VS wordt gehanteerd. Zoals je weet is alles in de VS groter dan in Nederland. Dat geldt in dit geval ook voor het advies voor melkgebruik. In Nederland geldt als advies voor de gemiddelde volwassene om een halve liter melk en melkproducten per dag te gebruiken. Dat komt overeen met ongeveer 3 bekers. In de VS zijn de porties eten veel groter en dat geldt ook voor de melkglazen. In de VS ligt het drinkadvies ook op 3 glazen per dag, maar door de grotere melkglazen kom je dan aan driekwart liter melk en melkproducten per dag. In het boek is dat ook goed te herleiden als je narekent wat er volgens de schrijfster aan voedingsstoffen en energie door melk geleverd wordt. Dat laat zien dat het boek dus niet één op één overgezet kan worden naar de Nederlandse en Vlaamse situatie.
Melk de witte sloper
‘Got milked’ – de oorspronkelijke uitgave van het boek van de Canadese voedselactiviste Alissa Hamilton – werd begin dit jaar in Canada uitgegeven. In Nederland werd dit boek vertaald en bewerkt door Anna van Wittenberghe. Bij het lezen van ‘Melk de witte sloper’ valt op dat er af en toe verteld wordt hoe de Nederlandse situatie is, maar vaak wordt de mening van de vertaalster hierover in het verhaal ingevlochten waardoor het voor de lezer niet altijd duidelijk is of sommige passages betrekking hebben op de Amerikaanse, Canadese of de Nederlandse situatie.
Conclusies
'Melk de witte sloper' levert een brij aan informatie waarbij de weinige feiten moeilijk te ontwaren zijn in de overvloed aan fictie. De schrijfster lijkt zich vooral te laten leiden door haar eigen weerzin tegen melk. Ze haalt haar gelijk door zich te beroepen op informatie van verschillende sites en uit onderzoeken, maar de interpretatie van de onderzoeksuitkomsten rammelt nogal. De bronnen voor de wetenschappelijke onderzoeken zijn niet vermeld, waardoor deze lastig zijn te verifiëren voor de leek. Bij het hoofdstuk ‘Bronnen’ wordt wel verwezen naar verschillende Amerikaanse websites, maar de officiële Nederlandse en Vlaamse instanties die voedingsinformatie geven ontbreken in deze lijst, en dat kun je de vertaalster/bewerkster van dit boek aanrekenen. Zij kan zich ook prima vinden in de boodschap van de schrijfster en vlecht haar mening moeiteloos in het verhaal in, terwijl er een onjuiste vertaalslag naar de Nederlandse en Vlaamse voedingsrichtlijnen wordt gemaakt, waardoor het lijkt alsof we veel meer melk nuttigen dan het geval is. Voor wie echt feiten wil weten over melk en gezondheid is dit boek bepaald geen aanrader.
Ode aan het eiwit
Als trouwe lezer van Eigen Kracht heb je in het verleden al heel wat webberichten over eiwit (en zuivel) voorbij zien komen, zoals het nut van eiwit voor fitnessers en de veiligheid van eiwit. Daarom brengen wij nog steeds een bescheiden ode aan eiwit en vinden we magere melk nog steeds geen verkeerde sportdrank.
Voedingsprof dr. Martijn Katan geeft in dit radio-interview op nuchtere wijze een goed overzicht van de voor- en nadelen van melk. Wel een aanrader.
Melk, de witte sloper wordt uitgegeven door uitgeverij Kosmos.