Voedingsmythes: zij leven lang, héél lang
Neerlands bekendste voedingsprofessor, Martijn Katan, heeft weer een voedingsboek geschreven. Het gaat over voedingsmythes en mochten mythes al de naam hebben lang te leven, dan hebben die over voeding toch wel het allerlangste leven. Kwestie van goed kauwen, dat het goed in je bloed komt. Gelukkig mag Katan mythes graag doorprikken. De eerste 70 zijn in het nieuwe boek netjes op een rijtje gezet, en hij heeft al laten weten dat er een verse stapel mythes op zijn bureau ligt. We gaan ons abonneren.
Dat voedingsmythes zo’n taai leven leiden, verklaart Katan door een mix van de eeuwige behoefte aan short cuts voor problemen als overgewicht, vermoeidheid, stress, slapeloosheid, slappe huid, en nog een hele waslijst kwalen en kwaaltjes, maar ook door het hele mediacircus dat 24/7 voedingsnieuws brengt. Tel daar ook nog allerlei voedselvloggers en bekende foodies bij op, en je ziet door het bomen het bos niet keer. Het gezonde verstand lijkt het steeds moeilijker te krijgen. Dan kun je wel een wetenschappelijke gids met een goed gevoel voor humor gebruiken. Dat maakt het leven makkelijker en ook leuker.
Mythes in groepen
Het boek is onderverdeeld in acht groepen voedingsmythes: afvallen, suiker, boter, kaas en eieren, groente en fruit, gezondheid uit een potje, natuurlijk en gezond en drinken. Dat is gemiddeld een onderwerp of acht per groep. We pakken uit vier van de groepen een onderwerp, en verklappen gelijk het antwoord van Katan.
Je wordt niet dik van vet, je wordt dik van koolhydraten.
Telkens wordt er een boosdoener aangewezen, je hebt de jaren gehad waarin vet in de ban gedaan werd, en je hebt verschillende perioden gehad waarin koolhydraten de zwarte Piet kregen toebedeeld. Suiker is al weer een tijdje aan de beurt. Het antwoord van Katan is als volgt: het gaat niet om vet of koolhydraten, het gaat om bewerkt voedsel dat zo uitgekiend is, dat mensen het heel lekker vinden en er teveel van eten of makkelijk wegdrinken. Junkfood, zeggen we dan in fitness.
In suiker zit fructose, dat is giftig en verslavend
Fructose is de officiële naam voor vruchtensuiker. Het zit in riet- of bietsuiker en in fruit. Een lekkere peer is een peer met veel fructose, dat smaakt lekker zoet. De Amerikaanse voedingsindustrie heeft in de jaren 60 een manier gevonden om uit goedkope maïs glucose te maken (glucose is niet zo zoet) en dit dan om te zetten in een mengsel van half om half glucose en fructose (wel zoet). Het is bekend geworden onder de naam ‘high fructose corn syrup’ en jarenlang in allerlei frisdrank en lekkers verwerkt. Tot het de naam van giftig en verslavend kreeg. Katan laat ziet dat glucose of fructose voor het lichaam niet zoveel uitmaakt, en op zich niet giftig of verslavend is. Wel zit het verwerkt in snoep, gebak, koekjes en andere lekkere dingen, en daar eet je gauw teveel van.
Eieren zijn slecht voor het hart is achterhaald
Eieren met spek is lang – en zeker in Amerika – het standaard ontbijt geweest. Geen goed ontbijt, want spek bevat veel cholesterol én veel verzadigd vet, dat het cholesterolgehalte ook doet stijgen. De dooier van eieren is eveneens rijk aan cholesterol, dus het eitje werd ook flink op de kop getikt. Nu eten Amerikanen net als Nederlanders, aldus Katan, tegenwoordig nog maar een half eitje per dag, en er zijn andere problemen, zoals obestias. Een eitje mag dus weer. Maar, het blijft oppassen met eieren, want hoewel minder slecht voor je cholesterol dan vet vlees en volle melk, is het effect op je cholesterol toch gelijk aan een half ons ontbijtspek. Drie eieren per week is de max. Dat is slikken voor bodybuilders die grootverbruikers zijn van eieren. Meer doen met alleen het ei-wit van het ei, is het advies.
Je moet acht glazen water per dag drinken
Een zeer veel gehoord advies. Alles gaat beter met acht glazen water per dag, afslanken, stressbestrijding, ontspannen, inspannen, gifstoffen afvoeren (‘ontslakken’ of ‘detoxen’). Katan rekent voor dat je gemiddeld anderhalve liter vocht per dag kwijt raakt, en dat moet worden aangevuld. Bij een normale voeding, een paar glazen melk, een appeltje, kopje thee, kopje koffie haal je dat makkelijk. Geen noodzaak dus om voortdurend met flessen water rond te sjouwen. Frisdrank en allerlei andere calorierijke sapjes laten staan en in plaats daarvan een glas water drinken helpt wel, voornamelijk omdat er niks in zit.
‘Voedingsmythes’ weet op wetenschappelijke en toegankelijke wijze de ene na de andere mythe te ontmaskeren, en dat blijft hard nodig. Het boek na aanschaf binnen handbereik houden, is ons advies. Je hebt nog 66 mythes te gaan.
Voedingsmythes van Martijn Katan, uitgeverij Bert Bakker, 320 pagina’s. Prijs 19.90.