Een Big Mac loop je niet weg
Of we nu in België, Nederland, Chili of de Verenigde Staten wonen, om de haverklap verschijnt er weer een nieuw onderzoek waaruit blijkt dat we gemiddeld weer een beetje dikker zijn geworden. En altijd draaft er dan weer een deskundige op die ons komt vertellen hoe dat toch mogelijk is. ‘We eten steeds meer, maar bewegen steeds minder’, krijgen we dan te horen. ‘De balans is zoek.’ Het klinkt heel aannemelijk, maar het klopt niet.
In 2008 publiceerden een Nederlandse en een Britse onderzoeker in de International Journal of Obesity een studie die eigenlijk iedereen die zich bezighoudt met afslanken zou moeten kennen. In dat onderzoek probeerden Klaas Westerterp van de universiteit van Maastricht en de bioloog John Speakman van de University of Aberdeen te achterhalen wat nou precies de oorzaak is van de almaar uitdijende collectieve taille-omvang.
Hun studie is een eye opener. Door gegevens, die zijn verzameld vanaf de jaren tachtig tot in 2005, met elkaar te vergelijken, ontdekten de onderzoekers dat in die periode het caloriegebruik door beweging niet is afgenomen, maar zelfs een beetje is toegenomen. Toch is precies in die periode overgewicht een groot probleem geworden. Krijg nou tandjes…
Gewoon teveel eten
De onderzoekers vergelijken ook het energiegebruik van de moderne mens met dat van zo ongeveer alle zoogdieren waarvan het energiegebruik bekend is. En wat blijkt? Diezelfde moderne mens, die volgens de experts zo weinig beweegt dat hij monsterlijk dik begint te worden, verbrandt door beweging precies zoveel als je zou verwachten van een zoogdier van zijn afmetingen en gewicht.
Ergo: de belangrijkste oorzaak van de vetzuchtepidemie is dat we meer zijn gaan eten, niet dat we minder zijn gaan bewegen. In de VS lanceren fabrikanten van niet zulke gezonde voedingsmiddelen, zoals McDonald’s en Coca-Cola, voorlichtingscampagnes waarin ze consumenten uitleggen hoe belangrijk bewegen is. Meer dan de helft van de 25 grootste voedingsbedrijven ter wereld verkondigt de boodschap dat mensen meer moeten bewegen, zo blijkt uit een rapport van de Centre of Food Policy.
Waarom de voedingsbedrijven zich vastbijten in de boodschap dat we vooral meer moeten bewegen als we slank willen worden ligt voor de hand – want in dat geval blijven we gewoon hun producten kopen. Maar kloppen doet die boodschap niet. Op de loopband zetten wij niet weg want aan de lopende band geproduceerd en aan de mens gebracht wordt, zei hij spitsvondig.
1700 kcal/kwartier
Stel je voor: je gaat eten in een niet bij name genoemde hamburgertent. Je neemt een cheeseburger - goed voor ongeveer 600 kcal. Je neemt daarbij een portie friet met, ook zo’n 600 kcal. Je neemt een glas cola van 100 kcal en een milkshake van 400 kcal. Samen is dat 1700 kcal. Zo’n maaltijd eet je op in ongeveer een kwartier. Even een quizvraagje: hoe lang moet je op de loopband bewegen om die 1700 kcal te verbranden? We geven je een klein kontje bij deze denkexercitie: je moet die avond wel vroeg starten als je voor middernacht thuis wilt zijn.
Laat je niets wijsmaken. Natuurlijk is sporten heel gezond, en natuurlijk kan sporten je helpen om een gezond gewicht te bereiken. Maar als je jezelf geregeld trakteert op whoppers and waffels krijg je meer kcals binnen dan je menselijkerwijs kunt verbranden. Als je te dik bent, zul je in de eerste plaats kritisch moeten kijken naar wat je eet. En je zult waarschijnlijk ontdekken dat je gewoon minder moet eten.