Het ketogene dieet
Het ketogene dieet is een koolhydraatarm dieet dat met name populair is in hardcore bodybuildingkringen. Het wordt vooral ingezet als pre-wedstrijddieet om zo droog mogelijk te worden. Het laat vet smelten als sneeuw voor de zon met behoud van spiermassa. De vraag is echter hoe 'rond' die spiermassa nog is na een rondje 'dirty dieting'.
Koolhydraatarme diëten
Koolhydraatarme of koolhydraatloze diëten werden vooral in de zestiger en begin zeventiger jaren van bodybuilding gebruikt als wedstrijddieet. Een bodybuilder ging op vis en water, en de kilo's vlogen eraf. De diëter ging wel door een ware hel, want wie laag tot zeer laag gaat in de koolhydraten voelt zich bepaald niet lekker. Vetten worden de belangrijkste bron van energie en bij de afbraak daarvan komen zogenaamde ketonlichamen vrij die door verzuring het chemisch evenwicht (pH-waarde) in het bloed verstoren. Lusteloosheid, hoofdpijn en een totaal gebrek aan energie maakten training onder 'ketose' bijna onmogelijk. Dit gold nog eens extra voor gewichttraining, aangezien het als anaërobe activiteit grotendeels afhankelijk is van goedgevulde glycogeenvoorraden (de opgeslagen vorm van koolhydraten) in spieren en lever. De atleten zagen er tegen het eind van de dieetperiode weliswaar gortdroog uit, maar ook erg vlak. Die vlakheid van de spiermassa was te wijten aan twee oorzaken: het dieet brak flink spiermassa af, en door koolhydraatloos te gaan, verdween er niet alleen onderhuids, maar ook in de spiercellen zelf, teveel water. Dit probleem heeft men in latere jaren proberen te ondervangen door een paar dagen voor de wedstrijd koolhydraten te laden. Aangezien koolhydraten water binden, was de hoop dat het water in de spiercellen zou trekken en niet onder de huid zou kruipen. In de jaren tachtig keerde het voedingstij en werden koolhydraatrijke, gematigd eiwit en vetarm de nieuwe trend in dieetland.
Hardnekkige carbofobie
Bekende bodybuildingdieetgoeroes als Daniel Duchaine, dr. Mauro DiPasquale en Lyle McDonald, probeerden in de jaren tachtig en negentig met aangepaste vormen van koolhydraatarme (ketogene) diëten de strijd tegen de gevestigde voedingswetenschap, die koolhydraatrijke en matig vette voeding adviseert, aan te binden. Boeken als The Anabolic Diet, The Metabolic Diet (DiPasquale), BodyOpus (Duchaine) en The Ketogenic Diet (Lyle McDonald draaien allemaal om het beperken/manipuleren van de carbohydrates oftewel koolhydraten. De voordelen van dit type diëten zou zijn, een verhoogde vetverbranding en een verminderde vetopslag. Het eerste doordat het lichaam bij gebrek aan koolhydraten gedwongen wordt voornamelijk vetten als brandstof te benutten, en het tweede doordat bij een beperkte koolhydraatconsumptie minder insuline afgegeven wordt. Insuline is een anabool hormoon dat niet alleen de spieropbouw maar ook de vetopslag bevordert. Het is die vetopslagbevorderende werking van insuline die carbofobe dieetgoeroes niet aanstaat. Hiermee staan ze ook haaks op de gevestigde voedingswetenschap. Uit onderzoek is de dikmakende werking van insuline nooit gebleken, en bovendien gaat het bij aankomen en afvallen voornamelijk om de calorieën en niet de verhouding koolhydraten, eiwit en vet die wordt genuttigd. ('De koolhydraatcontroverse').
Het cyclische ketogene dieet (CDK)
Hoewel er tal van CKD-varianten zijn, wissel je op het ketogene dieet van Lyle McDonald grofweg perioden van streng koolhydraatarm (30 gram per dag) eten af met perioden - meestal het weekend - dat je normaal koolhydraten (60-70% van je calorieën) mag eten. Doordeweeks wordt het lichaam dan gedwongen voornamelijk vetten te verbranden, terwijl het weekend bestemd is voor het weer aanvullen van de koolhydraatvoorraden. Dit type dieet zou glycogeensparend werken, hetgeen wil zeggen dat door de verhoogde verbranding van vetten de koolhydraten in lever en spieren minder aangesproken worden. Lyle McDonald geeft overigens toe dat ketogene diëten, zeker naarmate ze sterker ketogeen zijn en dus minder koolhydraten bevatten, niet ideaal zijn voor het opbouwen van spiermassa. Reden voor dr. Mauro DiPasquale in zijn meest recente voedingsboek The Metabolic Diet te pleiten voor het uitdokteren van ieders optimale koolhydraatconsumptie, dat wil zeggen, net genoeg koolhydraten om hard te kunnen trainen en de vetopslagbevorderende werking van insuline tot een minimum te beperken. Hoe minder ketogeen het dieet, hoe minder groot de nadelen (vermoeidheid, spierafbraak), maar men blijft uitgaan van het wetenschappelijk ongefundeerde idee dat manipulatie met de verhouding koolhydraten, eiwitten en vetten in de voeding de belangrijkste factor is bij aankomen en afvallen. Dat is niet zo. Calorieën hebben het laatste woord.