Het beste voornemen voor 2009: we gaan NIET op dieet!
Op de drempel van 2009 is het weer tijd voor goede voornemens. Niet verwonderlijk scoort ‘afvallen’ ook dit jaar hoog, want kilo’s hebben we nog steeds in overvloed. Trek dus de Sonja Bakkerboeken maar weer uit de kast en schrijf je – voor het zoveelste jaar op rij –in bij het fitnesscentrum. Of doe je het dit jaar anders en houd je je verre van de sisyfusarbeid die diëten heet? Zodat je je bij de volgende jaarwisseling eens iets anders – en leukers – kunt voornemen…
‘Sonjabakkeraars’ bakken er niets van
Uit een recent
onderzoek van de Universiteit van Wageningen blijkt dat de
‘Sonja Bakker-methode’ niet de beste manier is om je lichaam te
stroomlijnen. De Wageningse voedingswetenschappers vergeleken
gedurende veertig weken de effecten van drie dieetconcepten bij
een kleine groep vrouwen met licht tot fors overgewicht. De
geringste gewichtsafname – net iets meer dan vier procent – werd
gemeten bij de groep ‘sonjabakkeraars’ en bij een controlegroep,
die alleen een voorlichtingsbrochure van het Voedingscentrum
kreeg. Opvallend was bovendien dat de ‘sonjabakkeraars’ hun beste
resultaat bereikten rond de dertig weken na het begin van het
dieet, waarna hun lichaamsgewicht weer opliep. Een tweede groep,
die eenmaal per maand een diëtist bezocht, viel gemiddeld met
bijna zeven procent af. De deelneemsters die een intensief
programma volgden, vielen het meest af: circa 12 procent.
In het Wageningse persbericht wordt het niet vermeld, maar het
gaat hier om het programma van de afslankketen Ladyline, waarin
niet alleen aandacht is voor voeding, maar óók voor beweging. In
de boeken van Bakker, in de brochure van het Voedingscentrum en
aan tafel bij de diëtist wordt hieraan nauwelijks aandacht
besteed.
Het succes van Ladyline
Wat verklaart het succes van Ladyline? Dat is lastiger te bepalen
dan je in eerste instantie misschien zou denken.
• Komt het doordat lichaamsbeweging een onlosmakelijk onderdeel
is van het programma? De dames bij Ladyline doen in de afvalfase
oefeningen met gewichtjes van hooguit anderhalve kilo
(krachttraining kun je dat niet noemen), die hoofdzakelijk
gericht zijn op plaatselijke vetverbranding. Wetenschappelijk
zeer discutabel, maar, aldus een woordvoerder van Ladyline: “Ik
zie het zelf gebeuren!”
• Of zijn Ladyline’s glazen cabines waarin de dames bij een
temperatuur van soms wel 38 graden trainen, de basis van het
succes? Dat de dames hierin gaan zweten – en ze meer energie
gebruiken om hun lichaam te koelen – zal je niet verbazen.
• Of is Ladyline’s goede resultaat te danken aan het gebruik van
vernuftige technische hulpmiddelen, zoals
ruststofwisselingsmeters en PAM’s (om
het dagelijkse energiegebruik te bepalen)?
• Misschien is het goede resultaat wel toe te schrijven aan het
feit dat de dames niet ‘op dieet’ hoeven. Ze moeten hun voeding,
net als bij de andere drie onderzochte varianten, wel aanpassen,
maar de Ladyline-voeding is niet zo energiebeperkt als Sonja’s
adviesvoeding bijvoorbeeld. Bovendien leer je bij Ladyline hoe je
gezonde keuzes kunt maken; iets wat Sonja Bakker je liever niet
leert, maar je telkens in nieuwe boeken, haar tijdschrift en
vanaf 2009 ook op televisie voorkauwt. (Dat overigens niet alle
voedingsadviezen van Bakker gezond zijn, kun je
hier lezen.)
• Of kunnen we het resultaat verklaren door Ladyline’s intensieve
begeleiding (twee keer per week zie je je eigen persoonlijke
coach), die bij de andere onderzochte methodes (vrijwel)
ontbreekt?
Begeleiding en beweging essentieel
De Wageningse onderzoekers gooien het op de intensiteit van de
begeleiding én het feit dat er aandacht aan lichaamsbeweging
wordt besteed. Het ligt voor de hand, maar als op zichzelf
staande ‘wetenschappelijke conclusie’ is het boterzacht. Gelukkig
zijn er meer onderzoeken die deze conclusie staven.
Een van de grootste studies is die van
Traci Mann uit 2007. Zij legde 31 langetermijnstudies naast
elkaar en constateerde dat het slechts tien procent van de
duizenden onderzochte afvallers lukte om hun met diëten bereikte
gewicht ook op langere termijn te handhaven. Ze stelde vast dat
je een grotere kans hebt om je gewicht te handhaven, naarmate je
meer aan lichaamsbeweging doet. Tot die conclusie komen ook twee
Braziliaanse onderzoekers: het combineren van
voedingsaanpassingen en beweging leidt tot twintig procent meer
gewichtsverlies dan wanneer voor een van beide wordt
gekozen.
Uit een ander
Amerikaans onderzoek blijkt dat gedragsmatige interventies
(gericht op aanpassing van de levensstijl) ook op langere termijn
(na 2 jaar) nog positieve resultaten laten zien. De positieve
bijdrage van de gedragsmatige component wordt bevestigd door een
analyse van het RIVM
van 73 begeleidingstrajecten gericht op voeding en beweging. Het
RIVM concludeert dat trajecten waarin deelnemers behalve een
energiebeperkte voeding ook gedragstherapie wordt aangeboden, het
meest effectief lijken.
Sonja is passé
Zit je nogal ruim in het vet, dan is gewicht – of beter nog: vetmassa – verliezen een nobel streven. Houd je echter verre van de sisyfusarbeid die diëten heet. Sonja is passé! Stel reële doelen (vijf tot tien procent afvallen in één jaar), zoek goede begeleiding (van bijvoorbeeld een personal trainer, diëtist en/of gedragstherapeut), ga verantwoord eten, meer bewegen (bij voorkeur ook krachttraining) en – vooral – genieten van je gezonde gedrag en je fitte lijf.