Nog even niet uitbuiken?

6 MRT. 08

De tijd dat je met eenvoudige beweringen, ezelsbruggetjes of andere mentale hulpmiddelen kon bepalen wat goed voor je was, lijkt wel voorbij. De makkelijke richtlijn ‘beter een buikje en fit dan een buikje en niet-fit’ staat ook alweer op de helling. Je wilt niet weten wat er zich allemaal in je buik afspeelt, maar het is van een dusdanige complexiteit dat er geen eenduidige antwoorden meer mogelijk zijn.

Het begon in januari hoopgevend. Mensen van middelbare leeftijd met overgewicht gaan niet eerder dood dan slanke mannen. Sterker nog – en menig bierflesje plopte open - iets te dikke mannen van boven de vijfenvijftig leefden zelfs anderhalf jaar langer. Echt waar. Het stond in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde en Mieke Reuser en Luc Bonneux hadden het onderzocht. Tja, als je als knip- en plak letterknecht een persbericht niet goed leest en iedereen weer iedereen klakkeloos knipt en plakt, dan heb je een misverstand (of een goed excuus). Het onderzoek ging over mortaliteit. Mensen met overgewicht gaan vandaag de dag minder snel dood, omdat medicijnen voor aan overgewicht gerelateerde ziekten beter werken of vaker worden voorgeschreven. Je leeft dus langer, als een ziek mens.

Vlezige bol

Zoals wat je in een glazen bol ziet wazig is, zo zie je in die vlezige bol - die mannen aanduiden als ‘mijn buikje’ - ook allerlei wazige processen, waarvan de wetenschap nog niet helemaal heeft uitgedokterd wat er dan precies gebeurt. Wetenschappers proberen nu te ontrafelen of het misschien niet gaat om de hoeveelheid buikvet, maar om wat die vetcellen precies doen. En dat schijnt verre van duidelijk te zijn. Vetcellen zijn namelijk niet alleen een opslagdepot, ze veroorzaken ook processen die bijvoorbeeld diabetes kunnen veroorzaken. In vet worden hormonen en ontstekingsstoffen aangemaakt. Dat kan fout uitpakken.

Buikomvang, bloeddruk, cholesterol, bloedsuikerwaarden en de hoeveelheid vetzuur vormen samen het metabool syndroom. Zit het bij drie van de vijf fout, dan is de kans groot dat je vet foute dingen gaat doen. Voor je het weet heb je diabetes of een hartinfarct. Haal je nu als dun, buikloos mens opgelucht adem… bij tien tot twintig procent van de dunne mensen gebeurt dat ook. Dat is statistisch gezien wel een stuk lager. Dus, uitbuiken… voorlopig nog even niet. Hoewel, als je de Balk&Bos en hun opvolgers een plezier wilt doen…, volgens onderzoek van het RIVM zijn: ‘Mensen met zwaar overgewicht (obesitas) vaker ziek en gebruiken meer zorg dan personen met een gezond gewicht. Maar over hun hele levensloop gezien gebruiken mensen met obesitas minder zorg dan mensen met een gezond gewicht, domweg omdat mensen met zwaar overgewicht meestal minder lang leven en ouderdomsziekten als Alzheimer ‘overslaan’. Dit blijkt uit analyses van het RIVM in het vakblad PLoS Medicine. Het is de paradox van de gezondheidszorg: je wilt dat mensen gezonder leven en als beloning jagen ze je op kosten.