Wilskracht of de hond van Pavlov?
Keihard trainen, altijd op je voeding letten, op dieet gaan, daar moet een mens veel wilskracht voor hebben. Een ijzeren wilskracht misschien wel. Het vervelende is echter dat het de meeste mensen aan wilskracht ontbreekt. Tijd voor een blokkie om met de hond van Pavlov?
Alle dagen feest
Wie de advertenties en reclamespotjes bekijkt, kan het moeilijk
ontgaan: het leven is één groot lunapark dat bol staat van de
verleiding. Steekwoorden zijn: emotie, passie, verleiding en
seks, heel veel seks. De bedoeling is je alle dagen van je leven
te laven aan zoveel mogelijk lekkers. Het eindresultaat is dat je
‘geleefd’ wordt, passief (!) bent, van meewerkend voorwerp snel
lijdend voorwerp (dik én dom) wordt. Een slaaf van je
passies.
Om in dit Luilekkerland overeind te blijven, heb je wilskracht
nodig, wilskracht en discipline (geen populaire woorden
tegenwoordig), maar wie beschikt er over deze schaarse
eigenschappen? Misschien iemand als Hans Kroon (zie
Natural bodybuilding: de visie van Hans Kroon), die van zijn
leven één groot ‘Op eigen kracht’ experiment heeft gemaakt.
Inspirerend, zeker, navolgenswaardig ook, maar de gemiddelde
krachttrainer heeft niet zulke grootste visioenen en kan een
steuntje in de rug gebruiken. Die doen er dan goed aan de hond
van Pavlov in te schakelen.
De hond van Pavlov
Ivan Petrovitsj Pavlov (1849-1936) was een beroemde Russische
fysioloog (kreeg in 1904 de Nobelprijs voor de
fysiologie/geneeskunde) en is beroemd geworden door zijn
onderzoeken naar aangeleerde (voorwaardelijke) reflexen bij
honden. Het was Pavlov opgevallen dat honden een natuurlijke
reflex vertoonden bij het zien van eten (kwijlen).
Pavlov wilde bewijzen dat honden (dieren) die reflexen ook kunnen
worden aangeleerd door andere prikkels, die men eerst ‘verbindt’
met de natuurlijke prikkels (bijvoorbeeld het aanbieden van
voedsel tijdens het luiden van een bel, waardoor na een tijdje
het geluid van de bel al voldoende is voor het opwekken van de
reflex - in dit geval kwijlen). Deze reflex nu wordt
voorwaardelijke of geconditioneerde reflex genoemd.
De hond in de praktijk
Het was ook mogelijk geweest om de hond zo te ‘conditioneren’ dat
hij het eten had laten staan door aan het tonen van het voedsel
een prikkel te verbinden die angst en onlust opwekken (zeg maar,
je laat het beest zich rot schrikken elke keer dat er een volle
bak voor zijn neus gezet wordt).
De verleiding bestrijden door aan van alles en nog wat ‘negatieve
prikkels’ te verbinden is in een stimulusrijke omgeving
(Luilekkerland) niet zo handig. We zouden voortdurend zwetend en
kotsend door het leven gaan. Beter is het om positieve prikkels
te verbinden aan de natuurlijke prikkels. We geven twee
voorbeelden: boodschappen doen en gaan trainen.
In plaats van je karretje met ijzeren wilskracht door een
overvolle supermarkt richting kassa te duwen zonder allerlei
junkfood erin te mikken, moet je de volgende pavloviaanse
voorbereidingen treffen: 1. nooit gaan supermarkten met een
hongergevoel (verhoogde gevoeligheid voor voedingsprikkels) en 2.
gebruik een boodschappenbriefje en koop niets wat er niet op
staat. In het begin even doorbijten, maar na een keer of vier,
vijf loop je fluitend naar de kassa. Niet de fout maken het
boodschappenbriefje op termijn achterwege te laten (verzwakking
van de prikkel).
In plaats van te gaan trainen wanneer het uitkomt, moet je een
vaste tijd plannen en van het inpakken van je trainingstas en de
kleine maaltijd ervoor een ritueel maken (een aantal handelingen
of ‘prikkels’ die je verbindt aan het gaan trainen en na een tijd
werken als duwtjes in de goede richting). Ook hier geldt: op
termijn niet denken dat je wel zonder die prikkels kunt.
Kortom: in plaats van te vertrouwen of wachten op een ‘ijzeren
wilskracht’ moet je gewoon een blokkie om met de hond van Pavlov!