Glijdende schaal?
Vooral in Frankrijk, maar ook in Nederland, wordt nog steeds de 'stepping stone'-theorie aangehangen. Deze theorie stelt dat wie eenmaal begint met soft drugs onvermijdelijk eindigt met hard drugs. Gaat deze theorie ook op voor de gebruikers van prestatiebevorderende supplementen?
Van kwaad tot erger
In Frankrijk ziet men drugsgebruik als een psychisch probleem. Iemand die weed of marihuana gebruikt, wordt gezien als iemand met psychische problemen. Los het probleem op en het cannabisgebruik stopt. Wordt het probleem niet opgelost, dan zal, volgens de 'stepping stone'-theorie (la théorie de l'escalade) de cannabisgebruiker onvermijdelijk zwaardere middelen gaan gebruiken zoals heroïne. De theorie is niet helemaal sluitend. Weliswaar zijn alle heroïnegebruikers ooit begonnen met cannabis, maar niet alle cannabisgebruikers raken verslaafd aan de heroïne. Ook als het gaat om prestatiebevorderende middelen is de theorie niet sluitend. Amerikaanse wetenschappers zoals Linn Goldberg, een arts van de Oregon Health Sciences University en lid van de dopingcommissie van het U.S. Olympic Committee, vindt wel dat die relatie er is, maar zijn standpunt wordt niet door iedereen gedeeld.
De spiegel als perceptie
In 2000 veroorzaakten Pope, Phillips en Olivardia met hun boek 'The Adonis Complex' de nodige opschudding. Mannen, die lijden aan het Adonis-complex willen steeds grotere spieren en zijn niet in staat hun vorderingen op het gebied van het opbouwen van spiermassa objectief te beoordelen. Ze zien in de spiegel een iel mannetje, terwijl ze in werkelijkheid een uit de kluiten gewassen, goed gespierde man zijn. Het Adonis-complex is daarom een vorm van 'body dismorphic disorder' en staat ook wel bekend als 'muscle dysmorphia' of megarexia, een omgekeerde vorm van anorexia nervosa. Ook vrouwen kunnen hieraan lijden. Ze zien in de spiegel dus geen reflectie van zichzelf, maar een perceptie zoals ze zichzelf zien. Ze hebben dus een psychisch probleem. Dat is de overeenkomst met de 'stepping stone'-theorie. Tijdschriften, met name hard core bodybuilding bladen, spelen in op die onzekerheid. Volgens de Code voor de Aanprijzing van Gezondheidsproducten mag dat niet, maar dat weerhoudt dergelijke bladen er niet van het telkens weer te proberen.
Van creatine tot anabolen?
Het recent verschenen NeCeDo-onderzoek "Doping in de Breedtesport" brengt onder meer het dopinggebruik onder krachtsporters en bodybuilders in kaart. Opvallend is dat het aantal 'lifetime' gebruikers van doping als anabole steroïden, schildklierpreparaten en groeihormonen vergeleken met 1997 in 2001 met ruim een kwart is toegenomen. Hoewel het aantal gebruikers in absolute getallen afneemt, neemt het gebruik van de zwaardere dopinggeduide middelen toe. Ook het aantal oudere gebruikers (50 jaar en ouder) neemt toe. De onderzoekers vroegen de gebruikers niet met welke middelen zij ooit begonnen waren. Daardoor is niet aan te tonen dat een 'stepping stone'-theorie opgaat voor het gebruik van prestatiebevorderende middelen. In de praktijk is het echter zeldzaam dat een beginnende krachtsporter of bodybuilder meteen vanaf zijn eerste workout naar de anabolen grijpt. Vaak begint het met bijv. creatine, eiwitpreparaten, BCAA, colostrum of tribulus terrestris en wellicht later met prohormonen. Als dan het resultaat uitblijft, is de verleiding groot om 'een kuurtje' te doen. Of je daar echt van groeit, is ook nog maar de vraag. De basis voor presteren ligt in een compleet samengestelde maaltijd. Na een zware prestatie kan dat aangevuld worden met een (sport)voedingssupplement, zoals een koolhydraatrijke sportdrank. Supplementen worden vaak ook geadviseerd met het doel dopinggebruik te voorkomen. Zo kan creatine, een veilig en prestatiebevorderend middel, je net even over een drempel heen helpen, zodat je mogelijk van de anabolen en andere middelen afblijft. Anderen zijn van mening dat dit juist een pilmentaliteit in de hand werkt (zie Voedingssupplementenboekje) oftewel ondersteunen de 'stepping stone' theorie. De waarheid zal wel ergens in het midden liggen en is waarschijnlijk veel ingewikkelder.