Handzaam voor leken: het nieuwe boek van Harm Kuipers
De achterflap van het nieuwe boek van Harm Kuipers, Sport Bewegen en Gezondheid, is veelbelovend. Deze spreekt van: “een praktijkgericht boek met uitgebreide trainingsprogramma’s en adviezen” en “een onmisbare gids voor iedereen die zich voor een gezonde en sportieve leefwijze interesseert!” Het is een wel héél ambitieuze doelstelling voor een boekje van amper 126 pagina’s…
Helaas is het dan ook een doelstelling die hoogleraar bewegingswetenschappen Harm Kuipers niet weet waar te maken. Voor hen die weliswaar belangstelling hebben voor een gezonde leefstijl, maar daarover toch de meest basale kennis ontberen, is het boek aardig oriëntatiemateriaal. Aan al diegenen die vaker over dit onderwerp lezen, biedt het boekje minder nieuws.
Gezonde leefstijl
De titel van het eerste hoofdstuk van het boek geeft helder weer
welke invalshoek Harm Kuipers voor Sport Bewegen en
Gezondheid heeft gekozen: ‘Over gezondheid kun je niet zelf
beslissen, over gezond leven wel!’ In zijn boek geeft Kuipers een
gevarieerde uiteenzetting van ‘de gezonde leefstijl’. Hoe leef je
gezond? Wat moet je ervoor doen en laten? En wat zijn de
voordelen ervan?
Als je ook maar een beperkte mate van belangstelling hebt voor
sport en gezondheid, dan ken je de antwoorden op bovengenoemde
vragen in grote lijnen wel. Sport en gezondheid zijn immers ‘hot
issues’ waarover de media veelvuldig berichten. Het eerste deel
van het boek van Kuipers voegt hieraan niet veel toe. ‘We weten
het wel.’ Maar toch, constateert Kuipers terecht, leven we er
niet naar. “Procentueel is de groep mensen die aan sportieve
activiteit doet klein (…) De gemiddelde Nederlander heeft een
conditie als een oude krant.” Of het boek van Kuipers – zeker
niet de minste naam – hierin verandering kan brengen, is zeer de
vraag en hem absoluut niet aan te rekenen. Want laten we wel
zijn: de meest fancy overheidscampagnes zijn daar tot nog toe op
zijn hoogst slechts zeer beperkt in geslaagd.
Wat er bij komt kijken
Na het eerste algemene hoofdstuk over de gezonde leefstijl,
bespreekt Kuipers in de hoofdstukken 2 tot en met 6
achtereenvolgens voeding en gezondheid (2), basisregels voor
training en testen van conditie (3), bewegen voor mensen met
chronische ziekten (4), trainingsprogramma’s voor een aantal
sporten (5) en blessures en ongemakken (6).
Dat Kuipers soms wat ver van het hoofdthema afdwaalt, zouden we
hem vergeven als andere belangrijke thema’s voldoende aandacht
zouden hebben gekregen. Maar dat is niet het geval. Zo schrijft
hij wel dat zwangere vrouwen beter geen kattenbak kunnen
verschonen, dat je in een discotheek gehoorschade kunt oplopen en
dat brommer rijden slecht is voor de knieën – om maar eens wat te
noemen – maar wordt aan krachttraining bijvoorbeeld slechts heel
beperkt aandacht besteed. In het eerste hoofdstuk refereert hij
aan een Amerikaans onderzoek over de voordelen van krachttraining
voor bejaarden. “Eigenlijk zou elk bejaardentehuis naast een
recreatiezaal ook een fitnessruimte moeten hebben!” concludeert
hij hier. Maar andere voordelen voor andere groepen en andere
aspecten van krachttraining blijven helaas onbelicht. Kuipers
besteedt meer aandacht aan de schaduwzijde van krachttraining –
het gebruik van anabole steroïden – dan aan de voordelen. Ook het
gebruik van eiwitpreparaten door vooral krachtsporters laat hij
niet onbesproken (“in de meeste gevallen overbodig”) en hij haalt
uit naar een aantal tijdschriften voor krachtsporters die, zo
schrijft hij, geheel of gedeeltelijk in handen zijn van
voedingsmiddelenindustrieën. “Door middel van
quasiwetenschappelijke artikelen krijgen de sporters voor hen
begrijpelijke artikelen voorgeschoteld, waarin het gebruik van
allerlei preparaten wordt gepropageerd en gemotiveerd. In veel
gevallen is echter sprake van verkeerde voorlichting.”
Tot slot
Concluderend: voor leken op het gebied van een gezonde leefstijl
is Sport, Bewegen en Gezondheid een handzaam, aardig
geschreven boekje dat goed kan dienen als eerste oriëntatie, maar
voor de gemiddelde lezer van de ‘Eigen Kracht’- nieuwsbrief zal
het boek minder leerzaam zijn. Harm Kuipers kan zich met een
volgend boek beter (weer) op een meer specifiek omschreven
doelgroep richten. Want dat menige sporter veel van deze alom
gerespecteerde bewegingswetenschapper kan leren, hebben zijn
eerdere publicaties ruimschoots bewezen.
Harm Kuipers, Sport Bewegen en Gezondheid, Tirion
Uitgevers (Baarn, 2007).
ISBN 978.90.6076.552.4
Prijs: € 14,95