Kwaliteit anabolica schrikbarend, ‘verstandig gebruik’ onmogelijk
‘Als je genoeg kennis hebt van anabole steroïden, dan kun je ze redelijk veilig gebruiken.’ Dat vertellen anabolengoeroes in de gym en op het web tenminste. Daarmee gaan ze ervan uit dat anabolengebruikers weten wat er precies in hun pillen en ampullen zit. Volgens een nieuw Nederlands onderzoek is dat absoluut niet het geval. Daardoor is de anabolenkennis in het circuit praktisch nutteloos geworden.
Zo’n boute uitspraak doen we natuurlijk niet zomaar. We baseren hem op een studie die de Dopingautoriteit, het Wageningse laboratorium WFSR en de Anabolenpoli van Pim de Ronde en Diederik Smit gezamenlijk hebben uitgevoerd. Via krachtsporters die meededen aan een onderzoek van de Anabolenpoli verkreeg de Dopingautoriteit tientallen preparaten, die vervolgens werden geanalyseerd door de Wageningers. De uitkomsten van de analyses waren ronduit verontrustend.
Het goede nieuws
Als we eerlijk zijn, dan moeten we bekennen dat de allerergste verwachtingen van de onderzoekers gelukkig niet werden bewaarheid. Bij de analyses keken de onderzoekers niet alleen naar de aanwezigheid van steroïden, maar ook naar niet-hormonale stoffen die absoluut niet in injecteerbare preparaten thuishoren. In de wetenschappelijke peer-reviewed literatuur vind je legio analyses van ondergronds geproduceerde preparaten, maar daarin hebben laboratoria alleen gekeken naar de aanwezigheid van actieve stoffen. Een onderzoek naar de aanwezigheid van niet-hormonale verontreinigingen was er nog niet.
Er waren wel aanwijzingen dat dit probleem misschien speelt. In 2005 vond een Amerikaans lab, dat in opdracht van een lokale krant een partij anabole steroïden uit webwinkels analyseerde, bestrijdingsmiddelen, zware metalen, schoonmaakmiddelen en andere verontreinigingen. Recenter overleed bijvoorbeeld een Australische anabolengebruiker als gevolg van een arsenicumvergiftiging. Dat giftige zware metaal zat in een vloeistof waarmee de man zich had geïnjecteerd. Dit soort verontreinigingen heeft het Wageningse laboratorium niet gevonden. Dat is natuurlijk goed nieuws – en ook meteen het enige goede nieuws. De overige uitkomsten van de analyses waren bedroevend.
Anabolenkennis wordt waardeloos
Sommige anabolengebruikers weten behoorlijk veel van de preparaten die ze gebruiken. Ze bestuderen de effecten en bijwerkingen van alle mogelijke types anabolica in handboeken, websites en forumdiscussies. Op basis van die anabolenkennis over anabolen kunnen vrouwelijke farmacologische bodybuilders, of al wat oudere mannelijke gebruikers, besluiten om methenolon te gebruiken. Methenolon, de actieve stof in Primobolan, is een mild anabool steroid. Volgens het inmiddels oeroude Underground Steroid Handbook van Daniel Duchaine is methenolon populair bij oudere farmacologische bodybuilders die hun gezondheid niet meer al te zwaar onder druk willen zetten. Volgens de meer recente handleiding van William Llewellyn is methenolon in zwang bij vrouwelijke anabolengebruikers die de vermannelijkende bijwerkingen van anabolica willen beperken.
Zowel Duchaine als Llewellyn zijn bij het schrijven van hun handleidingen niet over één nacht ijs gegaan. Maar de waarde van hun adviezen loopt terug tot nul als de producenten van anabolica er een zooitje van maken. Zo analyseerde het laboratorium een ampul die volgens de producent 100 milligram methenolon zou moeten bevatten. Dat anabole steroid was echter in geen velden of wegen te bekennen. In plaats daarvan vond het lab in een ampul 140 milligram boldenonundecylenaat, 75 milligram testosteronenantaat, 65 milligram testosterondecanoaat, 20 milligram testosteronpropionaat, 5 milligram trenbolonenantaat plus nog wat anabole steroïden in kleine hoeveelheden.
Meer gegevens over dit preparaat, en over de andere door het WFSR geteste preparaten, vind je hier.
Mysterieuze gyno?
Nog zoiets. Farmacologische bodybuilders die vooral harde spiermassa willen opbouwen, en hun fysiek zoveel mogelijk willen ontdoen van lichaamsvet en onderhuids vocht, zullen meestal terughoudend zijn met het gebruik van testosteron. Testosteron kan omzetten in estradiol, en estradiol kan weer de aanwas van lichaamsvet en het vasthouden van vocht stimuleren. Alternatieven voor testosteron zijn nandrolon, drostanolon en trenbolon, aldus de anabolenexperts. Door de beroerde kwaliteit van de producten op de zwarte markt tast het ook de waarde van dat stukje anabolenkennis aan. In een aantal trenbolon-, nandrolon- en drostanolonpreparaten die het Wageningse laboratorium heeft getest, was testosteron de belangrijkste actieve stof.
Deze analyses verklaren misschien de merkwaardige berichten op bodybuildingfora van anabolengebruikers die tijdens een kuur met trenbolon of nandrolon last kreeg van borstvorming of, zoals artsen liever zeggen, gynecomastie. Gynecomastie is een mogelijke bijwerking van anabole steroïden die makkelijk kunnen omzetten in vrouwelijk geslachtshormoon, maar nandrolon en trenbolon behoren niet tot die groep anabolen. Misschien zijn die bijwerkingen het gevolg van belabberd geproduceerde preparaten.
En nu we het toch over gyno hebben, in het anabolencircuit zijn er nog steeds gebruikers die het ontstaan daarvan proberen te voorkomen door mesterolon, de actieve stof in Proviron. Mesterolon is een anabool steroid, dat volgens sommige anabolenexperts een antioestrogene werking zou moeten hebben. Dat is trouwens een misvatting, maar daar gaat het nu even niet om. In de twee Provirontabletten die het laboratorium analyseerde zat de ene keer helemaal niets, en de andere keer 4 milligram van het antioestrogeen tamoxifeen.
Misschien konden de producenten geen mesterolon in handen krijgen, en losten ze dat probleem op door maar helemaal niets in hun tabletten te stoppen, of een compleet andere stof. In beide gevallen legden de producenten daarbij weinig respect aan de dag voor de kopers van hun producten.
Ordinaire oplichting
Vrijwel alle preparaten die het lab analyseerde, bevatten dus andere anabole steroïden dan de labels vermeldden. Maar dat was niet het enige wat er niet aan deugde. Ook de hoeveelheden van de actieve stoffen in de bestudeerde anabolica deugden niet. Als we voor het gemak het aantal milligrammen van alle soorten anabolen in de ampullen en pillen bij elkaar optellen, en net doen alsof alle soorten anabolen aan elkaar gelijk zijn, dan waren van elke 10 preparaten die het lab onderzocht waren er 9 ondergedoseerd.
En met ondergedoseerd bedoelen we fors ondergedoseerd. Het gemiddelde anabole steroid op de zwarte markt bevat ongeveer de helft van het aantal milligrammen dat op de verpakking staat vermeld. Als een fabrikant van koekjes, melk of welk ander regulier product dan ook dat kunstje zou flikken, kreeg de persoon in kwestie een stevige rechtszaak aan z’n broek.
Onbetrouwbare labtests
Anabolengebruikers hebben geen goede mogelijkheden om te achterhalen wat er nu precies in een preparaat zit. Sommige gebruikers zoeken op het web naar analysecertificaten van producten, maar de waarde van die certificaten is dikwijls dubieus. Je vindt ze wel eens op webwinkels of op fora. Ze zijn bedoeld om het vertrouwen van potentiële klanten te winnen.
Hier vind je een paar van zulke certificaten. Ze hebben betrekking op twee producten die toevalligerwijs ook bij de door de Dopingautoriteit geteste partij zaten. Volgens de ‘onafhankelijke labtests’ waren de twee betreffende anabolenpreparaten honderd procent in orde. Voor één preparaat kon het Wageningse lab daar tot op zekere hoogte in meegaan, ook al bevatte het trouwens ook nog kleine hoeveelheden van andere anabole steroïden. Het andere preparaat was volgens het lab toch heus behoorlijk ondergedoseerd – en ook verontreinigd met andere anabole steroïden. Kennelijk moeten anabolengebruikers de ‘onafhankelijke labtests’ in webwinkels en fora met een korrel nemen.
Risico’s
Als je de anabolen gebruikt die circuleren op de zwarte markt, weet je dus echt niet wat je binnenkrijgt. “Het is natuurlijk een goede zaak dat er geen andere verontreinigingen zoals lood zijn gevonden, maar dit is bedroevend”, zegt endocrinoloog Pim de Ronde van de Anabolenpoli. Op de vraag of door deze beroerde kwaliteit het anabolengebruik nog riskanter wordt dan het al is, heeft De Ronde geen eenduidig antwoord. “Ik ben geneigd om die vraag met zowel ‘nee’ als ‘ja’ te beantwoorden”, zegt hij. “De preparaten zijn over de gehele linie fors ondergedoseerd, en daardoor verminderen de risico’s. Maar de uitkomsten laten ook zien dat de producenten van deze middelen slordig te werk gaan. Ze hebben hun productieproces niet onder controle. Je kunt erop wachten dat deze bedrijfstak ooit nog eens iets op de markt zal zetten waardoor anabolengebruikers wel degelijk extra risico gaan lopen.”
Een klein jaar geleden bracht onderzoeksgroep Beke in het rapport Sterk Spul de gebruikers en producenten van dopingmiddelen in kaart. Een artikel over dat verslag vind je hier.