Vetverbranding contra de waakvlam
Wil je van je zwemband af, dan moet je diep in de voorraadschuren van je energiereserves duiken, en ze dan vooral niet weer bij Bram gaan aanvullen, natuurlijk. Je lichaamsvetten aanspreken (wieberen met dat vet, en gauw!) doe je door meer te bewegen en minder te eten. Vooral dat laatste. Wie een plan heeft en inzet toont maakt een goede kans af te slanken. Maar na een tijdje lijken die vetcellen wel op slot te zitten. De verbranding is op de waakvlam gezet en nog meer bewegen of nog minder eten werkt dan contraproductief. De hoogste tijd voor een time out en wat nuttige lectuur om dat vetslot te kraken!
Het is een bekend gegeven: ga je fors in de calorie-inname snijden, dan neemt je ruststofwisseling af. Je komt in de zogenaamde spaarstand. Lang werd gedacht dat deze daling van de ruststofwisseling voornamelijk wordt veroorzaakt door het verlies van spiermassa, want spiermassa is de motor van een hoge ruststofwisseling. Toch biedt de afname van spierweefsel maar een gedeeltelijke verklaring voor die daling van je ruststofwisseling. Want ook al blijft je spiermassa op peil, toch zet de daling in de ruststofwisseling onverbiddelijk in. Er is dus nog een ander mechanisme verantwoordelijk voor deze daling in energieverbruik. Het heet adaptieve thermogenese.
Warmteproductie
Thermogenese staat voor warmteproductie. Wil je lichaam warmte produceren, dan moet er brandstof voorhanden zijn. Met andere woorden, de energieproductie in de vorm van warmte gaat omlaag als je langdurig gaat snijden in de calorie-inname. Bekend met het verschijnsel dat je het op een gegeven moment altijd koud hebt, als je ‘op dieet bent’? Grote kans dat je lichaam de warmteproductie stevig omlaag heeft gebracht en in de adaptieve thermogenese is geschoten. Niet zo fijn, want dat betekent dat afvallen steeds moeizamer gaat en als extraatje beginnen je vetcellen signalen naar je hersenen te sturen: ‘Vul mij, want ik ben zo leeg!’ Moeilijk om daar niet aan toe te geven.
Minder én moeilijker
Deels wordt dat moeizamer afvallen verklaard door het feit dat een minder ‘omvangrijk’ lichaam gewoonweg minder calorieën nodig heeft. En een kleiner lichaam heeft minder calorieën nodig. Wanneer de calorie-inname waarmee aanvankelijk een flink gewichtsverlies optreedt, steeds dichter bij je daadwerkelijke caloriebehoefte komt, val je steeds trager af. Lullig, maar logisch. Het verklaart echter maar voor een deel waarom afvallen steeds moeizamer gaat. Dat moeizame afvallen kan overigens langzaam maar ook snel optreden, afhankelijk van hoe sterk je in je calorieën gaat snijden en hoe hard je het lichaam laat schrikken en het energieverbruik in de spaarstand schiet.
Maar er gloort hoop aan de horizon en komt in de vorm van een dieetpauze.
Pauzedieet
Australische onderzoekers hebben namelijk in het toonaangevende wetenschappelijke tijdschrift International Journal of Obesity baanbrekend onderzoek gepubliceerd. Daarin beschrijven zij hoe mensen erin slaagden om in 16 weken van dieethouden 9 kilogram af te vallen. Worden die 16 dieetweken echter om de 2 weken door een pauze van 2 weken onderbroken (dus 2 weken dieet volgen, 2 weken geen dieet, 2 weken dieet, 2 weken pauze, etc…), dan vielen mensen ruim 14 kilo af!
Daarnaast, en dat is wellicht nog belangrijker, bleven de mensen die een pauze namen van hun dieet veel beter op gewicht. Het is daarbij belangrijk op te merken dat in de 2-wekelijkse pauze de energie-inname voor een energiebalans zorgde; mensen mochten het dus niet op een schransen zetten.
Tenslotte, en dat is het allerbelangrijkste, was de ruststofwisseling van de pauzediëters veel minder gedaald, ondanks dat ze dezelfde hoeveelheid spiermassa hadden verloren als mensen die continue op dieet waren. De 2-wekelijkse pauze zorgt er dus voor dat je lijf niet in de spaarstand schiet, je meer afvalt en beter op gewicht blijft.
Geen weekendpauze
Nu denk je misschien; ja ik neem ook pauze van mijn dieet in de weekenden. Toch lijkt deze periode niet lang genoeg te zijn om de adaptieve thermogenese te ontwijken. Daarvoor moet je toch minimaal een week pauze nemen van je dieet. En, beste slackers, het zei hier nogmaals gezegd: pauzeren betekent hier in ‘energiebalans’ blijven, dus niet méér eten dan je nodig hebt om op gewicht te blijven. Dat wil vooral in het weekend nogal eens vergeten worden.