Smartdrugs in preworkout-formules
Als je geregeld de bodybuildingfora afschuimt, dan weet je dat een groep bodybuilders experimenteert met medicijnen die de hersenen beter zouden moeten laten werken. In de twintigste eeuw heetten die medicijnen nog ‘smartdrugs’, maar anno 2020 prefereren liefhebbers de sjiekere benaming ‘noötropica’. Brutale supplementenbedrijven stoppen ze zelfs in preworkout-formules.
De populariteit van breindoping in een circuit waarin spierdoping populair is, is misschien niet zo verrassend. Dopingonderzoekers als Paola Frati beklemtonen al geruime tijd dat smartdrugs en anabole steroïden eigen twee kanten van dezelfde medaille zijn. Als je bereid bent om je fysiek met farmacologische middelen te verbeteren, sta je waarschijnlijk ook open voor het idee om met farmacologische middelen je hersenen op te voeren.
Wèl verrassend is, dat farmacologische bodybuilders op het idee zijn gekomen om noötropica in te zetten om beter te kunnen trainen. Als je de voorstanders van het gebruik van noötropica in de gym mag geloven, dan verbeteren deze middelen het concentratievermogen, zodat je beter kunt trainen. Ze zouden er ook voor zorgen dat je hersenen je spieren beter kunnen aansturen, waardoor je de oefeningen beter kunt uitvoeren. En je kunt op de fora zelfs berichten lezen van gebruikers die beweren dat noötropica de wilskracht vergroten, waardoor je makkelijker begint met trainen. In hoeverre dat klopt weten we niet. Het is domweg nooit onderzocht.
Wat zijn noötropica?
De meeste noötropica die nu opduiken in het bodybuilding- en fitnesscircuit zijn experimentele of verouderde medicijnen, waarvan de bedenkers hadden gehoopt dat ze dementie en vergeetachtigheid bij ouderen kunnen verzachten. De grootste groep van deze middelen zijn de racetams, en de allereerste racetam was het in 1964 ontwikkelde piracetam.
De maker van piracetam was de Roemeense chemicus Corneliu Giurgea, die in de jaren zeventig tussen twee haakjes ook de term noötropica lanceerde. In dierstudies vergroot piracetam de opname van zuurstof en voedingsstoffen door de hersenen, en maakt het tegelijkertijd de hersencellen gevoeliger voor acetylcholine. Acetylcholine speelt een belangrijke rol bij het opslaan van informatie.
Volgens al wat oudere studies kan piracetam inderdaad verouderde hersenen beter laten werken, maar die studies zijn meestal zo slordig uitgevoerd dat moderne neurologen er weinig waarde aan hechten. Of je door piracetam beter kunt trainen is nooit goed onderzocht, maar er is een obscure Russische dierstudie uit de vorige eeuw waaruit je dat met een beetje goede wil zou kunnen afleiden.
Je leest er weinig over op de webfora, maar piracetam kan bij sommige individuen bijwerkingen veroorzaken, zoals een toename van het lichaamsgewicht, nervositeit, slapeloosheid en spierzwakte. Hoewel piracetam in veel Europese landen is geregistreerd als medicijn, en medicijnen helemaal niet in supplementen mogen zitten, is piracetam op het web nog steeds te krijgen.
Racetams
In de tweede helft van de twintigste eeuw hebben chemici in navolging van Corneliu Giurgea tientallen varianten van piracetam bedacht. Racetams, heten ze. Sommige daarvan, zoals levetiracetam, zijn als epilepsiemedicijn op recept verkrijgbaar. Er is er ook eentje die op de dopinglijst van WADA staat: fenylpiracetam, ook bekend als carfedon. Hoewel fenylpiracetam in Rusland is geregistreerd als medicijn, is het op web verkrijgbaar als ‘grijs supplement’.
Websites beweren dat fenylpiracetam fitnessfanaten en bodybuilders beter laat trainen doordat het, net als piracetam hun focus en concentratie verbetert. “Talloze mensen hebben fenylpiracetam gebruikt als een manier om hun kracht en training te verbeteren”, kun je bijvoorbeeld lezen op racetam.org. “En het lijkt misschien vergezocht, maar de resultaten zijn geweldig.”
Voor chemici die de structuurformule van fenylpiracetam kennen, is het helemaal niet zo ‘vergezocht’ dat fenylpiracetam sporters beter laat trainen. Fenylpiracetam is een door Russische wetenschappers bedachte kruising tussen piracetam en amfetamine. Het molecuul zit zo in elkaar, dat fenylpiracetam zowel eigenschappen piracetam als amfetamine heeft, zodat fenylpiracetam vermoeidheid onderdrukt, de alertheid en het concentratievermogen vergroot en ook nog eens een gevoel van energie geeft. En ongetwijfeld heeft fenylpiracetam ook nog wat bijwerkingen met amfetamine gemeen.
Obscure racetams
Piracetam en fenylpiracetam circuleren al jaren op de zwarte en grijze markt. Door de opkomst van het internet, waardoor slimme zakenmensen met een interesse in farmacologie en Chinese chemieproducten slechts enkele muisklikken van elkaar verwijderd zijn, zijn de afgelopen jaren allerlei nieuwe racetams opgedoken. Ze hebben namen als aniracetam, coluracetam, fasoracetam, nefiracetam, oxiracetam en pramiracetam. Volgens hun makers kunnen ze helpen om de hersenen beter te laten functioneren. Of dat echt zo is, weten we vaak niet. In de meeste gevallen staat tegenover elk onderzoek met een positieve uitkomst wel een studie waarin hetzelfde middel bitter teleurstelt. Hun effect op spieren en inspanning? Nooit onderzocht.
Desondanks duiken al die racetams vroeg of laat op in farmacologische bodybuilding. Er is zelfs een aan de racetams verwant noötropicum dat wereldwijd in honderden preworkout-supplementen terecht is gekomen. Brutale supplementenmakers stoppen die stof sinds 2016 doodleuk in hun formules en capsules, alsof het een vitamine of een aminozuur is. De stof waarover we het hebben, heet noopept.
Noopept
Noopept is in 1996 voor de eerste keer gesynthetiseerd door Russische chemici, die hoopten dat de stof het herstel na een hersenbloeding versnelt. De officiële naam van noopept is omberacetam, maar je kunt erover twisten of we hier wel met een racetam te maken. De chemische structuur van noopept lijkt op die van piracetam en zijn familieleden, maar wijkt er op een kritiek punt toch ook weer van af. Desondanks is werking van noopept ongeveer gelijk aan die van de andere racetams.
Volgens websites verbetert noopept de motivatie en concentratie van sporters, waardoor het trainen makkelijker gaat. Of dat echt zo is, weten we niet. We hebben geen enkele studie naar het effect van noopept op spieren en fysieke inspanning kunnen vinden. Maar dat zal je ondertussen niet meer verbazen. Uiteraard is noopept geen stof die in supplementen thuishoort. Het is een synthetische verbinding, die niet in de natuur voorkomt. Het is bovendien een farmacologische stof, en dan ook nog eentje waarover we nog lang niet alles weten. Je doet er dus goed aan om supplementen met deze stof te mijden. We zeggen het nog maar eens: je hoeft niet alles te slikken.
Meer over noopept en andere noötropica die circuleren in het bodybuilding- en fitnesscircuit lees je in onze onvolprezen en gratis Supplementenwijzer App.
Wilskracht en mentale scherpte kun je ook op andere manieren boosten.