Tamara van Vonderen over vallen en opstaan
Aan een fitnesswedstrijd deelnemen is voor velen een droom. De weg naar het podium kan er echter een met valkuilen zijn. Intensieve training in combinatie met een streng wedstrijddieet brengt het risico met zich mee van eetproblemen. Daarvan zouden fitnessers én hun coaches zich bewust van moeten zijn.
Wie beter dan fitness-atlete Tamara van Vonderen kan deze vraag beantwoorden. Ze werd vorig jaar op 35 jarige leeftijd wereldkampioen natural bodybuilding in de klasse Sport Model Junior Masters 30 +. Een ervaring waar ze met haar achtergrond niet meer op had gerekend. Ze worstelde eerder nog met stevige eetproblemen en moest in de voorbereiding ruim 25 kg overgewicht zien weg te werken. Hieronder een verhaal over vallen en steeds weer opstaan.
Achtergrond
Heb je een sportieve achtergrond? 'Eigenlijk helemaal niet. Mijn moeder was alleenstaand en er was geen geld om aan sport te doen. Ik ben pas op mijn 26e wat gaan hardlopen omdat ik fit moest zijn voor mijn baan bij de politie. Daarnaast ben ik een beetje gaan fitnessen, Body Pump enzo, maar echt leuk vond ik dat niet. In een fitnessmagazine zag ik een oproep dat je een jaar kon worden begeleid naar een wedstrijd, dat leek me een mooie uitdaging. Ik was ongetraind en woog 70 kg, bij een lengte van 1.76 m. Mijn voeding en training werd besproken en maandelijks werd mijn lichaamsvetpercentage gemeten. Ik wist in het begin niks van krachttraining en heb me de techniek eigen moeten maken met behulp van filmpjes op Youtube. Gemiddeld deed ik vier sets van twaalf reps per oefening.’
Voeding
Hoe zag dat jaar je training en voeding er uit? ‘Vijf keer krachttraining per week op de bodybuildmanier. Qua voeding zat ik in het begon op 1900 calorieën verdeeld over zes tot zeven eetmomenten. Steeds hele kleine maaltijden, waardoor ik nooit echt verzadigd raakte. Mijn voeding bestond voornamelijk uit kip, rijst, broccoli, havermout, eiwitshakes en kwark. Op zondag mocht ik dan een cheatmaaltijd, maar dat werd al gauw een cheatdag waarin ik volop junkfood at. Mijn lichaamsvetpercentage zakte daardoor onvoldoende, dus moest ik extra omlaag met de calorieën, zo’n 1200 kcal, een maand voor de wedstrijd. Daarnaast moest ik dagelijks voor het ontbijt 45-50 minuten cardiowerk doen. Uiteindelijk werd ik 4e van de 10 deelnemers, daar was ik ben wel trots op.’
Zwart gat
Na die eerste wedstrijd ging het mis. ‘Inderdaad. In dat jaar had ik, achteraf gezien, een slechte relatie met voeding opgebouwd. De coaching stopte na de wedstrijd en ook het doel van een wedstrijd viel weg. Ik had geen idee hoe ik weer ‘normaal’ moest gaan eten. Zo gefocust was ik een jaar lang op de juiste hoeveelheid koolhydraten, eiwitten en vetten en dat viel allemaal weg. Ik was na twee maanden al tien kilo aangekomen. Na drie maanden woog ik zelfs 75 kilo. Vijf kilo meer dan toen ik begon. Kortom, ik was in een enorm zwart gat gevallen… Hoe moest ik daaruit komen? Ik besloot weer een wedstrijd te plannen om in vorm te komen en dan denk je die fout van de eerste keer niet nog eens te gaan maken. Maar een nieuwe coach zette me in principe weer op zo’n bodybuildersdieet, zonder cheatmaaltijden dit keer. Verder vijf keer per week krachttrainen plus de nodige cardio. In die periode overleed mijn moeder aan kanker en kwam de wedstrijdvoorbereiding op een laag pitje te staan. Het was een zware tijd en de kilo’s vlogen er door de eetbuien die ik had snel weer aan. Uiteindelijk lukte het me de draad weer op te pakken voor de wedstrijd, maar de laatste maanden waren een hel. Intensief trainen, geen koolhydraten meer, alleen witvis en wat groenten. Ik kon me achteraf wel voor mijn kop slaan dat ik toch gewoon weer met een slechte begeleiding ben doorgegaan.’
De weg kwijt en de knop om
Gebrekkige begeleiding en een verstoorde verhouding met eten door een wisseling van wel/niet op dieet zijn en het wegvallen van haar moeder, maakte volgens Tamara dat ze helemaal de weg kwijt raakte. ‘Ik probeerde eetbuiten te compenseren door over te geven en vaker te trainen. Op een gegeven ogenblik woog ik 85 kg. Ik kende mezelf niet meer terug en was onzeker. Ik heb jarenlang met dit probleem rondgelopen.’
Waarom niet de hulp van je huisarts of een gediplomeerde diëtist ingeschakeld? ‘Ik schaamde me eigenlijk dat ik het zover had laten komen, en vond mezelf een zwakkeling. En ik was misschien ook nog niet toe aan verandering. Maar op een gegeven moment was het klaar, ging de knop om. Mijn uniform moest steeds worden aangepast en ik kreeg moeite met de conditietesten die je bij de politie moet doen. Ik werd steeds ontevredener. Toen las ik reviews van vrouwen die met behulp van een goede coach hun verstoorde relatie met voeding hadden overwonnen. Ik ben de online cursus bij die coach gaan volgen, waarbij de focus lag op het herstellen van je relatie met voeding en gezondheid. De basis was gezonde voeding, voldoende calorieën om te kunnen functioneren en er waren geen ‘verboden voedingsmiddelen’ meer. Ik ben een intensief begeleidingstraject ingegaan om weer op een goed gewicht te komen en weer op een gezonde manier met eten om te gaan.
INBA
In de periode rond 2019 ging alles beter? ‘Zo goed als. Ik was in januari 2019 vijftien kilo kwijt en had mijn voeding op orde. Ook fysiek ging het goed en besloot ik me voor te bereiden op de NK van de INBA in april. Wat voeding betreft ging ik niet lager dan 1500, 1600 calorieën en als ik eens een keer wat lekkers wilde kon dat. Ik trainde zes keer per week en acht weken voor de wedstrijd deed ik er ook cardiotraining bij. Ik kwam uiteindelijk op 63,5 kg en dat was 20 kg lichter dan ik een jaar eerder op mijn zwaarst was geweest. Ik werd eerste in de Bikini Diva 35+ klasse en was Nederlands kampioen. Dat vond ik een geweldig gevoel. Door mijn deelname aan het NK had ik mij gekwalificeerd voor het WK in Athene, zes weken later. Ook daar werd ik 1e, nu in de klasse Sportmodel Junior Masters 30+. Mijn jaar leek niet meer stuk te kunnen. Ik had daardoor ook plannen om in november aan de Natural Olympia mee te gaan doen. Maar mijn vader overleed in juli plotseling. Ik was dus vrij kort na elkaar mijn moeder en mijn vader kwijt. In september heb ik toen professionele hulp gezocht voor de rouwverwerking, maar op de achtergrond speelde er toch ook nog wel eetproblemen mee. Gelukkig is de behandeling goed aangeslagen en is de rust weergekeerd.’
Advies
Welk advies heb je als ervaringsdeskundige voor vrouwen met een verstoorde relatie met voeding? ‘Zoek hulp! Ga naar je huisarts en eventueel een doorverwijzing voor een psycholoog die gespecialiseerd is in eetproblematiek. Het zal zwaar zijn en niet altijd even makkelijk, maar geef niet op. Ik heb terugvallen gehad en heb mezelf meerdere keren weer moeten herpakken, maar waar het om gaat is dat je doorzet. Verlies nooit de moed, hoe uitzichtloos het ook lijkt. Als ik het kan, kan jij het ook!’
En voor de vrouwen die een wedstrijd willen doen? ‘Wees heel erg kritisch met je zoektocht naar een coach. Laat je goed informeren door anderen die al bekend zijn met het doen van wedstrijden en vraag naar hun ervaringen. Stel vragen en neem niet alles zomaar voor waarheid aan. Die fout heb ik gemaakt en dat is mij uiteindelijk duur komen te staan.’