Anabolen, verslaving en drugs

In de eerste helft van de jaren negentig kon je geen bodybuildingmagazine openslaan, of je zag haar. Blond, gespierd en mooi, Denise Rutkowski was een uithangbord voor female bodybuilding. In die tak van de sport begonnen op dat moment de tekenen van het anabolengebruik aan het oppervlak te komen, en wie een beetje op de hoogte was, zag ze in de foto’s en video’s van Rutkowski. Maar desondanks was ze mooi.

In de late jaren negentig verdween Rutkowski in de vergetelheid, maar in 2012 duikelden bloggers haar weer op. De ex-bodybuilder was in aanraking gekomen met de politie, en de schokkende foto’s die na haar arrestatie waren genomen belandden op duizenden websites. Als je ze wilt zien, moet je maar even googelen. Ze laten een voortijdig verouderde vrouw zien, getekend door het gebruik van anabolen maar vooral door het gebruik van drugs. Ze leek alleen in de verte nog op de Denise Rutkowski van vijftien jaar eerder.

Leefstijl

Drugs als cocaïne, amfetamine, heroïne en alcohol staan haaks op de bodybuildingleefstijl zoals Joe Weider en zijn illustere voorgangers die altijd hebben gepropageerd, maar het is een publiek geheim dat die leefstijl niet de leefstijl is van veel, heel anabolengebruikers. Dat blijkt ook uit de tientallen studies die naturelbodybuilders vergelijken met farmacologisch ondersteunde atleten, en steevast concluderen dat het gebruik van elke type drugs (van alcohol tot coke, en van tabak tot slaappillen) fors hoger is bij gebruikende bodybuilders.

Nee, niet alle bodybuilders die aan de middelen zitten om gespierder te worden en vet te verliezen gebruiken drugs. Maar er zijn er ook heel veel die het wel doen. Psychologen weten al sinds de late jaren tachtig dat anabolengebruik door bodybuilders vaak samengaat met druggebruik. De gangbare verklaring daarvoor is dat anabolen op zichzelf ook verslavend zijn, en dat als je eenmaal verslaafd bent aan anabolen het nog maar een kleine stap is naar een verslaving aan iets anders.

Verslaving

Psychologen onderscheiden zeven criteria als ze willen bepalen of iemand verslaafd is. Voldoe je aan drie of meer van die criteria, dan ben je volgens de handboeken verslaafd. Heb je steeds meer van een middel nodig om er iets van te merken? Voel je je beroerd als je stopt met gebruiken? Grijp je weer naar die middelen als je ontwenningsverschijnselen wilt bestrijden? Blijf je gebruiken als je merkt dat het beter is voor je gezondheid als je ermee stopt? Functioneer je in je dagelijkse leven niet meer normaal omdat je voortdurend bezig bent met je verslaving? Dat zijn een paar van die criteria.

De Amerikaanse verslavingspsychiater Kirk Brower ontmoette in de late jaren tachtig van de vorige eeuw een bodybuilder die verslaafd was aan anabolen. De man was in de loop van de jaren steeds zwaardere kuren gaan gebruiken, voelde zich na afloop van een kuur hondsberoerd, en begon als het even kon aan de volgende kuur. Hij spendeerde bovendien zoveel tijd aan zijn sport dat een normaal leven niet meer goed mogelijk was. Genoeg criteria om van verslaving te spreken, vond Brower.

Toen collega’s van Brower grotere groepen anabolengebruikers bestudeerden, concludeerden ze dat dertig procent van hen voor het predicaat ‘verslaafd’ in aanmerking kwam. In de 21^ste eeuw probeerde Brower dan ook om, samen met gelijkgestemde collega’s, anabolenverslaving in de handboeken voor psychiaters en psychologen te krijgen. Die pogingen liepen uit op een mislukking. De meeste verslavingsexperts vonden dat toch net een stap te ver. Goed, een drug als heroïne was verslavend. Roken en alcohol waren ook verslavend, maar lang niet zo verslavend als heroïne. En anabolen waren, als je hun verslavende werking in cijfers zou moeten uitdrukken, weer stukken minder verslavend dan roken en alcohol. Als je serieus ging spreken over ‘anabolenverslaving’, dan moest je nog veel meer andere dingen ook verslavend gaan noemen…

Controleverlies

Maar toch kent iedereen in bodybuilding gevallen van atleten die overduidelijke signalen hebben gekregen dat hun anabolengebruik bezig is hun lichaam te slopen, maar doorgaan en geen controle meer lijken te hebben over hun gedrag. Vaak in combinatie met een escalerend gebruik van recreatieve drugs, laten we dat niet vergeten. “Anabolen en recreatieve drugs horen bij elkaar als Abbott & Costello”, heeft bodybuildingcoryfee Lee Priest wel eens verzucht. Maar als je niet verslaafd kunt raken aan anabolen, hoe zit dat verband tussen anabolen, verslaving en drugs dan wel in elkaar?

De Engelse psycholoog Andrew Foster heeft misschien het antwoord op die vraag. De Brit vermoedt dat niet anabolen verslavend zijn, maar dat het effect dat ze op je hebben dat wel is. “Anabolen maken iets van je wat je graag wilt zijn, maar zonder die anabolen niet kunt worden”, legt hij uit. “In combinatie met de training, de eiwitrijke voeding en de supplementen geven anabolen gebruikers een geweldig gevoel over zichzelf. Ze voelen zichzelf een supermens. En dat gevoel is verslavend.”

Mike Christian, een bodybuilder die in de jaren tachtig van de vorige eeuw tot de beste bodybuilders van deze planeet behoorde, is dat waarschijnlijk met hem eens. Christian heeft jarenlang moeten vechten tegen zijn verslaving, en is daar altijd uitzonderlijk open over geweest. “Aan het begin van mijn bodybuildingcarrière was ik als de dood voor injectienaalden”, zei Christian recent in een interview. “Maar al snel leerde ik hoe ik mezelf moest injecteren. En vanaf dan wordt het steeds minder moeilijk om jezelf allerlei andere middelen toe dienen. Toen ik verslaafd was geraakt, gebruikte ik wat ik geleerd had als bodybuilder om mezelf te injecteren met cocaïne. En weet je wat het is? De high die je krijgt van drugs is niet wezenlijk anders dan het gevoel dat je krijgt als je rondloopt met een geript lichaam van 130 kilo, en je altijd en overal in het middelpunt van de aandacht staat, en je merkt dat mensen je respecteren.”

Iedereen die gedreven bezig is met bodybuilding herkent op zijn minst wel iets van wat Mike Christian en Andrew Foster vertellen over het verslavende aspect van bodybuilding. Zolang daarbij geen gevaarlijke middelen om de hoek komen kijken, is dat bijna altijd een milde verslaving. Het is een verslaving waarbij je nog uitstekend kunt functioneren en kunt genieten van het leven. En het is bovendien een gezonde verslaving. Maar zodra er farmacologische middelen om de hoek komen kijken, kan die verslaving veranderen in een monster waarover je niets meer te zeggen hebt.

Vraag het maar aan Mike Christian. Of aan Denise Rutkowski. Vraag het aan de top in bodybuilding.

Tekst: EigenKracht.nl