Leven en dood van een Facebookhunk

Hij is nu bijna zes jaar dood, maar nog steeds verschijnen er dagelijks op de sociale media foto’s en video’s met zijn gespierde en vooral geripte fysiek. Net als James Dean en Bruce Lee wordt Zyzz na zijn dood alleen nog maar beroemder. Wie – en wat - was Zyzz?

Een six-pack, gepronceerde pecs, een watervalkapsel en een zonnebril met spiegelglazen. Zo kennen honderdduizenden fans Aziz Shaversian - op tientallen bodybuildingfora, Facebook en YouTube beter bekend is als Zyzz. “Toen ik jong was, vertelden ze me dat ik alles kon worden wat ik maar wilde”, postte Shaversian ooit op Facebook. “En dus besloot ik om Zyzz te worden.” En onder dat pseudoniem werd Shaversian de eerste bodybuilder die via de sociale media, buiten het circuit van bodybuildingwedstrijden, magazines en bodybuildingboards om, een miljoenenpubliek wist te bereiken.

Lang heeft hij niet van zijn celebritystatus kunnen genieten. Zyzz overleed op 5 augustus 2011 op 22-jarige leeftijd. Zijn vroege dood was waarschijnlijk het gevolg van roekeloze experimenten met anabole steroïden, schildklierhormoon en clenbuterol. Desondanks is Zyzz nog niet vergeten, ontdekte de Australische antropoloog Mair Underwood. Underwood, die fenomenen als bodybuilding en tatoeages bestudeert, publiceerde in januari 2017 een onderzoek naar de internetcultus rondom Zyzz in de International Journal of Drug Policy. Ze ontdekte alleen al op Facebook meer dan 100 pagina’s die aan hem zijn gewijd, en achterhaalde dat er nog bijna dagelijks nieuwe video’s over Zyzz verschijnen op YouTube. Nu, vijf jaar na zijn dood, is Zyzz populairder dan ooit.

Interneticoon

Zyzz werd geboren in Moskou, maar verhuisde samen met zijn broer al op jonge leeftijd naar Australië. Als tiener was Zyzz niet gelukkig. Hij schaamde zich voor zijn lichaam. Achteraf zou hij zichzelf beschrijven als een ‘extreme ectomorf’, waarvoor meisjes hun neus ophaalden. En de paar meisjes die zijn gezelschap tolereerden, lieten hem merken dat ze andere jongens, met een beter ontwikkelde fysiek, aantrekkelijker vonden.

Zoals zoveel jongens in een vergelijkbare situatie ontdekte Zyzz  bodybuilding. Hij was al snel niet meer uit de gym weg te slaan en zocht, samen met zijn broer Said, op internet naar informatie over het opbouwen van spieren en het verlagen van het vetpercentage. Zo transformeerde hij zijn lichaam.

Twintig jaar geleden zou Zyzz misschien wedstrijdbodybuilder zijn geworden. Maar Zyzz groeide op in een tijd waarin het leven van miljoenen mensen zich in toenemende mate afspeelt op sociale media als Facebook, YouTube en Instagram. Die media werden zijn podium. Samen met zijn broer en een groep vrienden bezocht Zyzz dancefeesten, en toonde daar zijn steeds gespierdere en gedefinieerde torso. De broers maakten foto’s en video’s van die feesten en plaatsten die op de sociale media. Zo groeide Zyzz groeide uit tot een beroemdheid, die met een viltstift zijn handtekening zette op de topjes en lichaamsdelen van vrouwelijke fans.

Volgens wetenschapper Mair Underwood werd Zyzz zo snel populair omdat hij openlijk postte over zijn frustraties met meisjes en vrouwen. Het magere jochie van vroeger, dat werd afgewezen door de populaire chicks, was dankzij de bodybuilding en de sociale media een hunk geworden – maar dan wel een rancuneuze hunk, die de vernederingen uit zijn jeugd niet kon vergeten. Als vrouwen hem online benaderden, deed hij met hen wat andere vrouwen vroeger met hem hadden gedaan. Hij wees ze af.  “Als je nou nog knap was, zou ik misschien met je praten”, schreef hij. “Maar je bent een misselijkmakende dikzak.” Of, minder grof maar nog steeds onaangenaam: “Op een schaal van 0 tot 10 geef ik je een zeventje. Doei!” Zyzz’ mannelijke fanschare genoot ervan.

Eiwit van de Goden

Zyzz begreep dat hij met zijn sterrenstatus geld kon verdienen. Hij verhuurde zichzelf als trainer, zette een eiwitpoeder op de markt dat hij, zonder enige valse bescheidenheid Protein of the Gods noemde, begon een kledinglijn en schreef tussen neus en lippen door ook nog een bodybuildinghandleiding, Zyzz’s Bodybuilding Bible. Als je er op googelt, kun je nog wel ergens een PDF van dat boek opsnorren.

Nou ja, boek. Boekje, eigenlijk. Het is nogal dunnetjes. Het hoofdstuk over het doorbreken van een plateau (iets waar iedereen die serieus traint met gewichten mee te maken krijgt) telt welgeteld drie zinnen. Zyzz’ kennis over krachttraining en voeding was niet zo groot. Zyzz dankte zijn fysiek aan iets anders. Aan anabolen.

Zyzz gebruikte anabolen niet meer in kuurtjes, zoals gebruikers in de vorige eeuw deden, maar injecteerde en slikte voortdurend spierversterkende middelen, naast stimulantia en vochtafdrijvers. Zyzz wilde er op elk ogenblik goed uitzien, gespierd en vooral scherp. Want elk weekeinde was wel ergens een feest, waar hij wilde pronken met zijn fysiek. Het is nu eenmaal niet goed mogelijk om er zonder anabolica, clenbuterol en T3-hormoon continu én geript én gespierd uit te zien. En dus gebruikte Zyzz continu. Af en toe, als hij meer massa wilde opbouwen, gebruikte hij daarbij anabolen in nog hogere doseringen.

Hoe diep Zyzz in het anabolenmilieu zat, werd pijnlijk duidelijk in de zomer van 2011, toen de politie zijn broer oppakte voor de handel in anabolen. “De ene broer handelt in anabolen, de andere fungeert als een wandelend reclamebord”, vertelde een betrokken rechercheur in een interview. 

Doodnormaal?

Niet lang na de arrestatie van zijn broer vertrok Zyzz naar Thailand voor een met illegale spierversterkers overgoten vakantie. “Arnold-status, ik kom eraan”, schreef het internetidool in één van zijn laatste Facebookberichten. Die Arnold-status heeft hij niet bereikt. Zyzz mocht er dan in zijn selfies en YouTube-video’s picobello uitzien, zijn gezondheid was dat niet. Hij had last van een hoge bloeddruk, hij was kortademig en zijn hart was er slecht aan toe. Een hartaanval tijdens een bezoek aan de sauna kostte zijn leven.

Op internet leeft Zyzz nog voort, in duizenden berichten. “Zyzz is een manier van leven”, luidt de pay-off van één die berichten. “En die manier van leven is niet dood.” Klopt helemaal, verzucht antropoloog Underwood. Anno 2017 leven duizenden, tienduizenden jonge mannen als Zyzz. Ze trainen door de week in de gym, maar gaan stappen in het weekeinde. Ze willen er goed uitzien, en gebruiken daarvoor anabolen en andere dopingmiddelen. Zonder die middelen geen six pack, en geen sexy pecs, die de moeite waard zijn om te delen op Instagram. En de miljoenen jonge mensen die opgroeien met nieuwe media, krijgen het idee dat het gebruik van anabolen en clenbuterol de normaalste zaak van de wereld is. Maar dood gaan op je 22^e is niet normaal.

Redactie Eigenkracht.nl