Risico’s bij injecteren
Door Joris Kroezen, Bart Coumans & Rens van Kleij
Beste NeCeDo,
Gisteren heb ik een injectie deca en sustanon laten zetten. Bij het prikken en terugtrekken kwam bloed mee. De spuit werd eruit gehaald en die hebben we vervolgens weggegooid. De nieuwe injectie werd een halve centimeter naast de vorige spuitplek gezet. Deze ging echter wel goed. Daarna begon ik me pas eigenlijk af te vragen of het zou kunnen dat de geïnjecteerde vette vloeistof toch via dat beschadigde vaatje de bloedbaan is ingekomen en de boel zou verstoppen. Hoe lang duurt het eigenlijk voordat je zoiets merkt en wat kan er eigenlijk allemaal misgaan bij het spuiten zelf?
S.
Beste S.,
Aan het NeCeDo wordt regelmatig gevraagd wat beter is: slikken of prikken. We zijn geen voorstanders van gebruik en beide toedieningswijzen hebben voor- en nadelen. Uiteindelijk maak je natuurlijk zelf de keuze. Daarbij is het wel belangrijk dat je je heel goed laat adviseren. Jouw vraag is reden om uitgebreid stil te staan bij de risico’s van het injecteren. In Nederland is het injecteren van mensen voorbehouden aan artsen en verpleegkundigen. Dat is niet zonder reden. Er kan namelijk van alles verkeerd gaan. In deze bijdrage hebben we op een rijtje gezet wat er allemaal mis kan gaan, zowel voor, tijdens als na de injectie. Verder staan ook de lange termijn gevolgen vermeld waarmee je te maken kunt krijgen als je vuile (niet steriele), besmette of al eerder gebruikte naalden gebruikt. Het risico is waarschijnlijk klein, de gevolgen echter groot en ook een gewaarschuwd bodybuilder telt voor twee. Dat wordt het motto van dit verhaal.
De spuit
Het principe van een injectiespuit is erg simpel: een cilindrische plastic buis waarin een precies passende zuiger zit. Aan het uiteinde van een spuit zit een holle naald. De maateenheid op het cilindrische plastic wordt aangegeven in milliliters op de zijkant, en de eenheden van de naald worden uitgedrukt in millimeters. Eerst de doorsnede van de naald en vervolgens de lengte. Voor het injecteren van anabolen steroïden op oliebasis wordt meestal een naald van 0,8-38 mm of 0,8-40 mm gebruikt. Omdat de anabolen intramusculair (in de spier) worden ingespoten moet de naald in ieder geval lang genoeg zijn.
Voor de injectie
Voordat je überhaupt het anabole goedje in je lijf hebt geïnjecteerd, kun je het al flink verknallen. Er zijn de zogenaamde ‘die hards’ die de plaats waar de injectie moet komen eerst even beurs slaan: ‘Dan doet zo’n prikkie minder pijn’. En op internetfora kun je lezen hoe de roekelozen onder ons een injectie zetten dwars door alle kledingstukken heen. Het zal je niets verbazen dat deze laatste figuur binnen de kortste keren bij de huisarts zit met een fikse infectie. Misschien zijn dit nog wel de minst erge stommiteiten die je kunt begaan, want als je spuiten, of zelfs spuitampullen gaat delen, dan kun je helemáál ver van huis raken.
Er zijn in de literatuur diverse gevallen beschreven waarbij bodybuilders niet zorgvuldig te werk gingen, de spuitplek of de ampul niet goed desinfecteerde en vervolgens een lekkere portie bacteriën naar binnenspoten. Een flink spuitabces (een infectie met pus zoals een grote steenpuist) was het gevolg.
Ter illustratie: Een Duitse bodybuilder injecteerde zichzelf regelmatig met een anabole lekkernij en ontwikkelde een flinke abces. Hiermee ging hij toch maar eens langs het ziekenhuis. Daar eenmaal aangekomen beslisten de heren doctoren dat de infectie moest worden weggesneden. En dit ging dus mis. Het abces spatte open en de bacteriën gonsden direct door zijn lichaam waar zij een sceptische shock veroorzaakten: de bacteriën werden door het immuunstelsel gedood waarbij schadelijke stoffen vrijkwamen die ernstige reacties in het lichaam veroorzaakten. Daar lag de spierbundel dan. Bovendien kreeg hij er nog een complicatie bovenop, waardoor hij serieus in levensgevaar kwam te verkeren. Het is natuurlijk een uitzonderlijk geval, maar je zult er maar mee te maken krijgen!
Tijdens de injectie
Wat kan er zo allemaal fout lopen als je die spuit – laten we zeggen steriel – je huid al hebt laten binnendringen?
Zenuwbeschadiging
Numero uno: je kunt een zenuw raken. De meeste spuiten met anabolen steroïden erin worden in de m. gluteus medius, oftewel de bovenbuitenkant van je billen, geïnjecteerd. Op deze plaats is het spierweefsel lekker dik en lopen er niet zo gek veel aderen en zenuwen. Maar, als je toevallig net ietsje te ver naar onderen zit, dan loop je het risico dat je de sciatische zenuw raakt. Deze zenuw controleert de achterkant van je dij en het gehele been vanaf de knie naar beneden. Extreme pijn en tijdelijke verlamming of uitvalsverschijnselen zullen u dan ten delen vallen. Als de schade ernstig is kan er blijvend krachtverlies optreden. Zeker geen aanrader.
Longembolie
Als toetje hebben we nog iets anders in petto: de longembolie. Als je tijdens het injecteren de in olie opgeloste groeibevorderaar per ongeluk in een ader spuit, loop je het risico op een longembolie; een gedeelte van je longen kan afsterven of nog erger. Een embolie is een verstopping van een bloedvat door een bloedprop, lucht of een stukje weefsel. In ons geval dus olie of lucht. De olie blokkeert namelijk de kleinere longaderen. Bij langdurige afsluiting krijgt het achterliggende longweefsel onvoldoende zuurstof waardoor de boel afsterft. Een erg gevaarlijke vorm van longembolie is de verstopping die ontstaat op de splitsing van de twee grote longvaten. Dit veroorzaakt namelijk een acuut zuurstoftekort wat onbehandeld tot de dood leidt. Dat is de reden dat je nadat je de naald in de spier hebt gezet je de zuiger even terughaalt. Komt er bloed mee, dan weet je zeker dat je een bloedvat hebt geraakt. Verder is het belangrijk dat alle lucht uit de spuit is verwijderd. Daarom wordt de spuit, nadat de anabolen uit de ampul zijn opgezogen, op zijn kop gehouden met de naald naar boven. Vervolgens wordt er een paar keer tegen de spuit getikt en wordt de zuiger net zolang ingedrukt, totdat er een druppel vloeistof uit de naald komt. Alle lucht is nu uit de spuit verwijderd. Luchtbelletjes in de spuit leiden namelijk ook tot een verstopping als je in een ader injecteert. Het optreden van een verstopping zul je overigens snel merken: binnen een minuut tot hooguit een uur.
Weefselschade
Bovendien loop je nog risico op onnodig littekenweefsel, verhardingen en blauwe plekken als je spuittechniek niet helemaal in orde is of als je tijdens het spuiten teveel met de naald beweegt.
Na de injectie
Als je denkt dat je het nu allemaal gehad hebt, heb je het mis. Als je naalden gedeeld hebt of zelfs alleen maar dezelfde spuitfles met je trainingsmaat hebt gebruikt, loop je het risico dat je een serieuze infectie hebt opgelopen.
Er is een Amerikaanse overzichtsstudie waarin uit de doeken wordt gedaan wat voor virussen en bacteriën Amerikaanse bodybuilders zoal naar binnen spoten. Het onderzoek dat zich over de periode 1966-1998 uitstrekt meldt, en dat is op zich al merkwaardig, dat 25% van de anabolengebruikers de naalden deelt. Gevallen van HIV-infecties, besmettingen met hepatitis B en hepatitis C komen waarschijnlijk vaker voor dan je denkt. Zo staat er in de studie vermeld dat er bodybuilders waren die een HIV-infectie hebben opgelopen door gezamenlijk gebruik van een naald. In een paar gevallen liepen ze hier ook nog eens hepatitis B bij op. Je zult maar bij zo’n gezellig onderonsje aanwezig zijn geweest!
Ook werden twee gevallen genoemd die in verband kunnen worden gebracht met een mogelijk vervuild preparaat. Ruim 60% van de anabolen is namelijk vervalst en de kans dat je iets verkeerds in handen krijgt is dus niet gering. Twee semi-professionele gewichtheffers, een man en een vrouw, spoten samen een veterinair (diergeneesmiddel) middel dat geënt was op stanozolol naar binnen en ontwikkelden een flink spuitabces. Onderzoekers zette het weefsel op kweek en later bleek het besmet te zijn met Mycobacterium Smegmatis. Inderdaad, dit is de bacterie die voorkomt in de vuiligheid op je geslachtsdeel als je dat apparaat niet hygiënisch behandelt. Rara hoe komt dit in je spuit terecht? Volgens de onderzoekers is het niet duidelijk vast te stellen of het de vervuiling tijdens of na de productie van het middel is opgetreden.
Verder maakt de studie, naast alle abcessen en hepatitisinfecties, nog melding van een wel heel bijzondere infectie. Een man had een dopinghistorie van twee jaar achter de rug en voordat hij klachten ontwikkelde zat hij in een cyclus van: Stromba, Deca-Durabolin, vitamine B12, clenbuterol en testosteron. De bodybuilder had een schimmelinfectie van de Candida Albicans IN zijn oogbol opgelopen. Onderzoekers veronderstellen dat zijn lange en riante anabolengebruik heeft geleid tot een verzwakt immuunsysteem.
Genoeg voorbeelden. Hieronder hebben we de gevaarlijkste varianten van ‘de spuitcomplicatie’ neergezet. Hiermee kun je te maken krijgen als je samen prikt met een maat en niet goed oplet, of als je samen een naaldje deelt.
Hepatitis B
Je lever speelt een centrale rol bij de energiehuishouding, de stofwisseling en de zuivering van het bloed. In sommige gevallen raakt je lever ontstoken. Dan spreek je van hepatitis. Virussen spelen hierbij een zeer belangrijke rol. Er zijn momenteel zes verschillende hepatitisvirussen bekend. Hepatitis B en C zijn de meest ernstige varianten. Voor hepatitis B is een vaccinatie, voor hepatitis C nog niet. Hepatitis B is een ernstige vorm van leverontsteking die ontstaat door besmetting met het hepatitis B virus. Klachten waarmee je te maken kunt krijgen zijn meestal van algemene aard zoals moeheid, koorts, een grieperig gevoel, slechte eetlust, spier en gewrichtspijnen, misselijkheid en braken. Soms gaat de besmetting met het virus gepaard met geelzucht: een gele verkleuring van oogwit en huid, donkere urine en lichte ontlasting. Een chronische hepatitis B-infectie kan leiden tot verschrompeling van je lever door littekenvorming en uiteindelijk tot leverkanker.
Hepatitis C
Tussen het moment van besmetting en het optreden van ziekteverschijnselen zitten gemiddeld vijf tot twaalf weken. Zelden komen er ziekteverschijnselen voor. De infectie heeft over het algemeen dus weinig verschijnselen, maar leidt wel in ruim 80% van de gevallen tot een chronische leverziekte. Deze chronische ontsteking verloopt sluipend en met weinig of geen klachten. Het kan soms wel 10 tot 30 jaar duren voordat echte ziekteverschijnselen optreden. De besmetting wordt vaak bij toeval ontdekt. De levers van meeste patiënten ontwikkelen na verloop van tijd littekenvorming met een (gedeeltelijk) falende lever als gevolg. Ook kan na vele jaren leverkanker ontstaan. Zoals gezegd is er nog geen vaccin tegen hepatitis C.
HIV en AIDS
Ook hierop loop je risico als je spuiten of zelfs spuitflessen deelt. AIDS wordt veroorzaakt door een HIV-virus. HIV staat voor Humaan Immunodeficiëntie Virus, ook wel AIDS-virus genoemd. Er bestaan verschillende soorten HIV. Het virus breekt je afweersysteem af. Het lichaam wordt daardoor vatbaar voor allerlei infecties en bepaalde vormen van kanker. Je lichaam zou er anders wel tegen bestand zijn. Een HIV-test kan aantonen of iemand antistoffen tegen HIV in het bloed heeft. Is dat het geval dan ben je seropositief. Op het moment dat iemand met HIV bepaalde ziekten krijgt, kan een arts vaststellen dat deze persoon Acquired Immune Deficiency Syndrome, AIDS, heeft. Sinds 1996 zijn er nieuwe medicijnen beschikbaar, die in bepaalde combinaties de vermenigvuldiging van het HIV in het lichaam remmen. Daardoor kunnen mensen met HIV langer ziektevrij blijven en langer leven. De behandeling is echter zwaar en uiteindelijk geneest helemaal niemand.
Ver-Van-Je-Bed-Show?
Je kunt natuurlijk denken dat dit allemaal een ver-van-je-bed-show is en dat dit alleen maar gebeurt bij drugsverslaafden, maar er zijn dus onderzoeken waarin gevallen beschreven staan waarbij bodybuilders HIV- en hepatitisvirussen naar binnenspoten. Ook horen wij aan de Doping Inflolijn dat sommige sporters bij elkaar injecteren. Dat hoeft natuurlijk niet dezelfde naald te zijn, maar we leggen het liever twee of drie overbodig uit dan dat het een keer misgaat. Zoals gezegd: uiteindelijk bepaal je zelf of je wilt gebruiken en hoe je dat doet. Het is niet altijd simpel om aan volledige en betrouwbare informatie te komen. Daar willen wij je wel een handje bij helpen. Maak vervolgens zelf een verstandige keuze.