Handel in doping van WoG naar WED

Door Remco Tevreden en Rens van Kleij

Goedendag,

Mijn naam is Ton en ik werk op dit moment als portier in een discotheek in Lloret de Mar. Ik train nu een tijdje en zit erover te denken om anabolen steroïden te gaan gebruiken. In Nederland zal ik nooit van m´n leven iets bij iemand aanschaffen. Wat ik hoor en lees in de Sport & Fitness is dat eigenlijk de meeste middelen imitatie zijn en dat er 99 van de 100 keer niet in zit wat erin hoort te zitten. Ik kan via een collega anabolen steroïden uit de apotheek krijgen. M´n vraag is hoe zit het met het meenemen van steroïden vanuit Spanje naar Nederland? Is het legaal om deze middelen alleen voor eigen gebruik met het vliegtuig mee te nemen of is dat verboden? Als het illegaal is, wat is dan de straf als je een kuurtje meeneemt en je wordt gepakt? Graag een reactie via de e-mail.

Ton.

Beste Ton,

Het blijkt uit de vele vragen die bij ons binnenkomen, dat je niet de enige bent die grensoverschrijdend met doping bezig is. Er zijn sporters die hun kuur niet willen onderbreken voor de vakantie in het buitenland, en met tabletjes en al het vliegtuig binnen stappen. Daarnaast menen een aantal mensen in bijvoorbeeld Griekenland of Spanje goedkoper steroïden te kunnen kopen, en gebruiken daar zelfs hun vakantiedagen voor. Natuurlijk krijg je in het buitenland te maken met een aldaar geldende wet- en regelgeving, die niet hetzelfde is als in Nederland. Sinds dit jaar is de wetgeving, wat betreft de handel in doping, in ons land aangepast. Reden te meer voor een uiteenzetting waar je in Nederland als handelaar en/of gebruiker mee te maken hebt.

Doping zelf staat niet in de Nederlandse wet, dit in tegenstelling tot andere landen zoals Italië en Frankrijk. Veel dopingmiddelen, zoals anabole steroïden, pro-hormonen, groeihormonen en EPO zijn echter geneesmiddelen. Over geneesmiddelen kent Nederland wel terdege wetgeving. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen de handel in middelen en het gebruik van middelen. Het gebruik van geneesmiddelen blijft te allen tijde de verantwoordelijkheid van de gebruiker zelf. De handel, productie en verstrekking van geneesmiddelen wordt echter wettelijk geregeld in de WoG, de Wet op de Geneesmiddelenvoorziening.

Wet op de Geneesmiddelenvoorziening (WoG)

Het merendeel van de dopinggeduide middelen worden ook in de medische wereld toegepast als geneesmiddel. Zo zijn anabole steroïden chemische varianten van het mannelijk geslachtshormoon testosteron, die gebruikt worden bij mensen die van zichzelf te weinig testosteron in het lichaam hebben. Deze 'patiënten' krijgen van de huisarts een recept om bij de apotheek de steroïden te halen en volgens het voorschrift te gebruiken.

De volgende middelen zijn allen geneesmiddelen en vallen dus onder de WoG:

• Anabole steroïden (zoals Deca-Durabolin® en Testoviron®)
• Groeihormoon (STH, Norditropin®)
• Pro-hormonen (zoals DHEA, Androsteendion en 19-NOR-varianten)
• Ionamin Forte®
• Viagra®

Op het moment dat je deze middelen wilt gaan misbruiken in de sport, zul je hiervoor van géén arts in Nederland een recept krijgen. Artsen hebben namelijk een eed afgelegd om onder andere geen medicijnen voor te schrijven anders dan voor medische doeleinden. Het voorschrijven van potente middelen is namelijk in strijd met de medische ethiek. Je kunt bij de apotheek dus geen steroïden zonder recept kopen en bent op de zwarte markt aangewezen.

Tot aan het begin van dit jaar viel de illegale handel op de zwarte markt alleen onder de Wet op de Geneesmiddelenvoorziening (WoG). Mocht justitie je op heterdaad betrappen, als je bijvoorbeeld het vliegtuig uitstapt met een rugzak vol ampullen, of bij de Duitse grens met je aanhangwagen vol groeihormoon, dan werd je op basis van de WoG gestraft. Je kreeg een maximale geldboete van f 10.000,- of moest 6 maanden de 'bak' in. Artsen of apothekers die hun vak niet volgens de richtlijnen uitvoerden door bijvoorbeeld illegaal middelen voor te schrijven of te verstrekken verschenen voor de medische tuchtraad.

Mocht je een van onderstaande (of beide) delicten plegen dan werd je dus volgens de WoG vervolgd:
1. het onbevoegd uitoefenen van de 'artsenijbereidkunst', oftewel het bereiden en/of afleveren van geneesmiddelen (artikel 2).
2. het afleveren, bereiden, invoeren en verhandelen van ongeregistreerde geneesmiddelen (artikel 3)
Het bleek echter dat handelaren hun neus min of meer ophaalden voor de strafmaatregelen. Er gaat zoveel geld om in de handel van doping, dat de boete werd betaald, misschien nog een paar maanden achter de tralies werd doorgebracht en vervolgens weer door werd gegaan met handelen. Dit was reden voor de overheid om de sancties zwaarder te maken en de opsporingsbevoegdheden uit te breiden.

Wet op de economische delicten (WED)

Op 9 mei 2001 is de WED bij de WoG betrokken om strenger te kunnen optreden tegen handelaren.
Dit houdt in dat de handel in illegale geneesmiddelen nog wel in de WoG staat beschreven, maar de straffen worden op basis van de richtlijnen beschreven in de WED uitgevoerd. Handelaren begaan dus vandaag de dag een "economisch delict" en krijgen maximaal de zwaarste straf beschreven in de WED.

Misdrijf

Als je opzettelijk de wet overtreedt dan bega je een misdrijf. De straf hierop is volgens de WED een geldboete van maximaal ƒ100.000,= of een gevangenisstraf van maximaal 6 jaar. Bij mensen die ampullen vullen, etiketten drukken of misschien maandelijks hun spullen aan een sportschool leveren is de opzettelijkheid natuurlijk overduidelijk. Er zal door het Openbaar Ministerie tegen deze personen hard worden opgetreden.

Overtreding

Als de overtreding niet tot een misdrijf behoort, is het een overtreding. Deze wordt bestraft met een geldboete van maximaal ƒ 25.000,= of een gevangenisstraf van maximaal 12 maanden. Hier zal de opzettelijkheid minder duidelijk zijn. We hebben het dan over een hele kleine hoeveelheid middelen waarmee iemand wordt betrapt of bijvoorbeeld het kopen van wat pro-hormonen als voedingssupplementen via het internet.

Opsporingsmiddelen

Bij de wetswijziging hebben de opsporingsambtenaren meer bevoegdheden gekregen. Volgens de WoG kon justitie (1) middelen in beslag nemen en (2) verdachte panden binnentreden. Nu er sprake is van een sanctionering volgens de WED kan justitie (3) inzage krijgen in papieren, (4) verpakkingen openen en zelfs (5) vervoermiddelen onderzoeken. Doordat de straf voor opzettelijke overtreding is verhoogd tot maximaal 6 jaar gevangenisstraf, is hierbij 'voorlopige hechtenis' toegelaten. Je kan dus vóór een rechterlijke uitspraak al aangehouden worden. Dit houdt in dat je niet alleen op heterdaad aangepakt kan worden, maar zodra je verdachte bent al opgepakt kan worden; je spullen worden doorzocht en je wordt misschien zelfs telefonisch afgeluisterd.

Handelaren en gebruikers

De oplettende lezers begrijpen nu dat vooral de handelaren aangepakt worden. Dit betekent echter niet dat gebruikers niet in aanraking met justitie kunnen komen. Als je bijvoorbeeld dopinggeduide middelen in het buitenland bestelt, dan bestaat er een kans dat justitie je toch gaat aanspreken op de bestelling.
Dit heeft niet alleen te maken met de hoeveelheid middelen die je bij je hebt, maar ook met het aantal keren dat je in het verleden in aanraking bent gekomen met justitie.

Dus Ton, zoals je ziet is je vraag niet 1-2-3 te beantwoorden. De Nederlandse wet gaat pas in op het moment dat je vliegtuig op Schiphol is geland. Ondanks een Europa 'zonder' grenzen moet je toch rekening houden met Spaanse douanebeambten die de nodige vragen gaan stellen bij het zien van pillen, ampullen of andersoortige middelen in je toilettas. In Nederland zal de douane niet alleen naar de hoeveelheid steroïden kijken die je bij je hebt, maar ook naar je achtergrond met justitie. Als je een 'bekende' van ze bent dan gaan ze uitvoeriger te werk. Sowieso zul je je spullen kwijtraken en als blijkt dat je onopzettelijk steroïden bij je had dan riskeer je een boete van ongeveer ƒ 25.000,=. Wellicht dat je na dit verhaal het gebruik van steroïden nog eens overweegt, en hooguit met wat creatine het vliegtuig instapt.

Met dank aan de Inspectie voor de Gezondheidszorg.

Sport & Fitness 107, november/december, 2001